Woorden om te vergeten?

In 2017 hangt er een filosofie-scheurkalender op het toilet.

Op 16 januari stond er een stelling:

'De kunst van de schrijver bestaat er vooral in ons te doen vergeten dat hij woorden gebruikt.'
Henri Bergson in L'Energie spirituelle.
Bergson was een alom gewaardeerde filosoof, maar als dit citaat correct is vertaald, slaat hij de plank finaal mis.

Achterop het kalenderblaadje stond deze toelichting:

Kan alles in woorden worden uitgedrukt? Henri Bergson (1859-1941) dacht van niet. Zodra we aan anderen kenbaar willen maken wat ons het meest eigen is, zijn we aangewezen op een communicatiemiddel dat gemeengoed is. De gevoelens, verlangens en gedachten die onze eigenheid kenmerken, kunnen we niet anders uiten dan door ze te verpakken in dezelfde woorden die iedereen gebruikt. 'lk hou van jou' is in dit opzicht een platitude die geen recht doet aan een liefdesgevoel dat we als uniek ervaren. De taal reduceert het unieke tot het algemene, Ze is niet in staat de werkelijkheid in al haar rijkdom weer te geven, omdat ze uit praktische redenen niets anders doet dan etiketjes op de dingen plakken, alsof alle dingen die er hetzelfde uitzien allemaal hetzelfde zijn. Een goed schrijver zal de dingen dan ook niet willen benoemen, maar proberen beelden op te roepen die recht doen aan de rijkdom van de werkelijkheid. En ons doen vergeten dat hij woorden gebruikt,
Vanno Jobse

Vanno Jobse slaat hier de plank met evenveel kracht mis.
Verhalen, gedichten, liederen: het is woordkunst. Woorden doen er toe, ze mogen geproefd en gewogen worden. Wie zich afvraagt waarom het ene verhaal meer raakt dan het andere, komt niet alleen bij de 'opgeroepen beelden' terecht, maar ook bij de woorden. De woordkeuze doet er toe!
Bergson was zich daarvan waarschijnlijk bewust, en wees er op dat woorden pasmunt zijn tussen verschillende personen en nooit helemaal precies dat ene unieke kunnen overbrengen.
Een woordkunstenaar speelt met dat gegeven! Hij (of zij, enz.) geeft de lezer of luisteraar het idee dat die het nooit zo goed had kunnen uitdrukken - terwijl 'het' inderdaad voor de lezer of luisteraar vermoedelijk nèt iets anders is als voor de kunstenaar.

Wie zich niet bekommert om de woorden, kan beter een film gaan zien. Hoewel ook daar de dialogen er toe doen. 'I'd like to watch...' (Being there.)