... , even vol als voorgaande keren (2010: Marita de Sterck, 2009: Sjoerd Kuyper).
Voor wie er nog nooit van gehoord heeft: de Annie M.G. Schmidtlezing wordt jaarlijks gehouden en is ingesteld vanwege de bijzondere leerstoel voor jeugdliteratuur (officieel de 'Annie M.G. Schmidt-leerstoel voor kinder- en jeugdliteratuur') aan de Universiteit Leiden, sinds 1998 bekleed door Helma van Lierop...
..., die ook aan de Universiteit van Tilburg is verbonden en daar o.a. met Toin Duijx de enige masterstudie jeugdliteratuur in Nederland verzorgt. Hand- en spandiensten worden verleend door IBBY Nederland en als regel verschijnt de lezing in een aflevering van Literatuur zonder leeftijd. Dat de lezing plaatsvindt tijdens de door uitgeverij Querido ingestelde Annie M.G. Schmidtweek (dit jaar zelfs een maand, want op 20 mei werd AMGS 100 jaar geleden geboren, zie ook hier) is geen toeval, maar een kwestie van afstemming.
Floortje Zwigtman dus. (De naam is een pseudoniem van Andrea Oostdijk.) Haar werk zal bekend zijn bij wie meer dan gemiddeld belang stelt in jeugdliteratuur: Wolfsroedel, Spelregels, Schijnbewegingen, Tegenspel, Kersenbloed, Leeuwenmoed, Spiegeljongen en meer. Haar trilogie over Adrian Mayfield (Schijnbewegingen, Tegenspel, Spiegeljongen) kreeg zeer lovende recensies. En zie ook het interview met Floortje Zwigtman in Leesgoed 2007-5.
Een auteur die zo diep gaat, zal wel iets te vertellen hebben, was de verwachting. Wat mij betreft stelde ze niet teleur. Rode draad was de vraag welk nut het schrijven van literatuur heeft, en die vraag mondde uit in een visie waarin verhalen de wereld openen en ruimte laten voor twijfel. En de wereld openen, dat vinden sommige mensen gevaarlijk, vooral diegenen voor wie slechts één waarheid bestaat. Ironische uitroep: 'Pas op, lezen is gevaarlijk.' Want: 'Schrijven is de deur open zetten.'
Nu was ze ruim een uur aan het woord, want die rode draad werd vernuftig gesponnen door een reeks bespiegelingen die leidden van de zusjes Brontë (Emily, Charlotte en Anne) via Hans Christian Andersen en James Baldwin naar Annie M.G. Schmidt, jawel, en verder, en van inspirerende voorbeelden en drang tot schrijven ('zonder de zelfoverschatting van de nog-niet-debutant zou geen verhaal geschreven worden') tot schrijversvraagstukken. (Moet ik kiezen tussen werkelijkheid en verbeelding? 'Leven op papier heeft zijn prijs: geen tijd voor het ware leven.') Met mooie zij-observaties, bijvoorbeeld over Andersen, die zichzelf in zijn verhalen vol zelfspot kon karikaturaliseren, maar als levend persoon geen enkele zelfreflectie kende en behoorlijk irritant kon zijn.
Al luisterend wist ik: deze toespraak is de moeite waard om (nog eens) te lezen. En dat kan: in het zomernummer van Literatuur zonder leeftijd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten