Kinderboeken in het basisonderwijs

Het tijdschrift JSW besteedt regelmatig aandacht aan onderwijszaken. Vroeger was JSW de afkorting van Jeugd in School en Wereld, tegenwoordig staat JSW nergens voor, net als ANWB, en luidt de ondertitel Vakblad voor het basisonderwijs, speciaal onderwijs en opleiding. Wie het tegenwoordig uitgeeft is via de website moeilijk te achterhalen, maar uit de disclaimer blijkt dat het ThiemeMeulenhoff is, zie hier.
Ik heb geen abonnement op JSW, maar ontvang berichten over artikelen die met onderwijs te maken hebben via de onvolprezen Tijdschriftenattendering van de Taalunie. 'Hier vindt u momenteel bijna 2000 samenvattingen van artikelen over het onderwijs Nederlands uit Nederlandse, Vlaamse en Surinaamse tijdschriften.' Handig!

Zo kwam ik er achter dat er in JSW januari 2014 een artikel te vinden is van Willy van Elsäcker, Maud van Druenen en Mienke Droop over 'Aandacht voor begrijpend lezen, leesmotivatie en -strategieën'.
Samenvatting:
'Door het inzetten van spannende of grappige kinderboeken kun je op een motiverende en strategische manier werken aan begrijpend lezen. Koppel strategieën aan de verhalen en laat kinderen deze bij het individueel lezen en de zaakvaklessen toepassen.
Dit artikel gaat in op de essentie van begrijpend lezen en behandeld onderzoek naar leesinstructie. Een aantal tips om te werken aan begrijpend lezen:

Begrijpend lezen in groep 1-8:
• Kies een spannend of grappig kinderboek om uit voor te lezen
• Kies per leessessie een passage die geschikt is om een van de leesstrategieën te modelen. Model deze strategie tijdens het voorlezen. Hang eventueel een pictokaart van de strategie op. Dit wordt "de strategie van de week".

Speciaal voor groep 4-8:
• Stimuleer de kinderen de strategie te gebruiken bij het stillezen en het lezen van zaakvakteksten. Laat hen aantekeningen maken op een blaadje of op het strategieformulier
• Bespreek na: Waar en hoe heb je de strategie gebruikt? Waarom was dit nuttig?
• Houd zelf op een checklist bij welke strategieën je aan de orde hebt gesteld.'

Bijzonder is de suggestie om die 'motiverende en strategische manier' van werken ook in de zaakvakken toe te passen, wat ook ten grondslag ligt aan Verborgen talenten. Over hoe e.e.a. wordt uitgewerkt kan ik niets melden. Het werkwoord modelen zul je vermoedelijk moeten uitspreken als moddelen. Ik moddel, jij moddelt, u moddelt enz. Ook onderwijs kent zijn vreselijk vakjargon.

In JSW februari 2014 (jaargang 98, nummer 6) staat een artikel over 'Sterke basis voor leren lezen. Fonemische ontwikkeling' van Anne-Marie van Doorn & Karin van Breugel.
Samenvatting:
'Bij kinderen die een goed fonemisch bewustzijn hebben, loopt het leren lezen doorgaans vlot en bijna vanzelf. Fonemisch bewustzijn is de gevorderde fase van het fonologisch bewustzijn. Het laatste is het bewustzijn dat woorden zijn opgebouwd uit afzonderlijke klanken, fonemen. 
Als het fonemisch bewustzijn onvoldoende is ontwikkeld in groep 3, hebben kinderen het heel erg moeilijk en dreigt uitval bij technisch lezen. 
Van Doorn en Van Breugel beschrijven in dit artikel hoe je op een succesvolle manier kunt werken aan fonemisch bewustzijn. Routine opbouwen is hierbij essentieel. Kleuters houden van herhaling en voorspelbaarheid is daarom prettig. Belangrijk is consequent zijn in afspraken: tussen de leraren onderling, maar ook in samenwerking met ouders. Sommige delen van de fonologische ontwikkeling moet je bewust oefenen. 
Dat kan bijvoorbeeld met de zogeheten Klankkast, een hulpmiddel dat in deze bijdrage wordt belicht.'
Die Klankkast is ontwikkeld door, jawel, Anne-Marie van Doorn, voor de CED-groep. Dat vind je vaker in dit soort vaktijdschriften, dat een product wordt besproken door de makers ervan. Hoeft geen bezwaar te zijn, als je 't maar weet. Van kritische distantie zal geen sprake zijn.