Taaltoerisme

Een van de meest onderhoudende boeken die ik de laatste tijd heb gelezen, ideaal voor het nachtkastje: Taaltoerisme, feiten en verhalen over 53 Europese talen van Gaston Dorren (Scriptum, 2012, 2e druk), met ook bijdragen van Jenny Audring. Het boek is in de boekhandel te koop, maar de auteur zelf verkoopt ook, net als zijn uitgeverij. Dat scheelt natuurlijk boekhandelskorting.
Hij heeft een blog bij het boek gemaakt die minstens zo onderhoudend is. Boek uit? Tablet mee naar bed...
Want 'hoe talen klinken' kun je niet zo goed in een boek uitleggen, dat moet je horen. Met ook nog leuke filmpjes, bijvoorbeeld die in het bericht d.d. 19-11-2011, over het bijna niet gesproken Iers in Ierland.
Behalve onderhoudend is het boek ook nog redelijk informatief, vooral voor wie van taal houdt en zich interesseert voor de talen die er gesproken worden in de landen waar hij in reist. Om te beginnen: 53 talen? Jawel, 53 talen! Van Albanees, Armeens en Azerbeijdzjaans via Faerøers, Frans, Fries en (jawel) Nederlands tot Turks, Welsh en Zweeds, het begrip Europees is nogal ruim opgevat, maar niet te ruim.
Van de besproken talen worden vooral bijzonderheden opgedist, het zijn geen complete beschrijvingen. Van het Zweeds beschrijft hij bijvoorbeeld onder het kopje 'U vecht terug' de ontwikkeling rond de du-reformen, ofwel de opmars van de vertrouwelijke aanspreekvorm, die de laatste tijd weerstand ondervindt, vandaar het kopje. Van het Albanees de vraag wie zich bekommert om de studie van het Oud-Albanees.  Van het Welsh het fascinerende gegoochel met beginklanken, en hoe dat is ontstaan, een glasheldere uitleg. Van het Nederlands: onder het kopje 'Geslachtsziek' het gegoochel met woordgeslachten. (Twee voorbeeldzinnen: 'Olijfolie is het lekkerst als het geperst is' en 'Het meisje mocht zelf kiezen welke ijsje ze wilde'.) Van het Iers: de vrijwel museale status van die taal, zie boven.
Hierover een citaat, naar aanleiding van de officiële status van de taal:
' Bij het Europees parlement en sommige ministerraden staan tegenwoordig Ierse tolken paraat. Drie weken per maand verblijven de vier tolken in Brussel, de andere week zitten ze in Straatsburg.
Drukke baan, dat tolken? Valt wel mee. Slechts zes europarlementariërs kennen Iers, en die spreken meestal Engels. In 2007 hoefden de tolken per zittingsdag gemiddeld maar 30 seconden in actie te komen. Een half uur in totaal. Daarmee heeft het Gaeilge, hoewel in Ierland op sterven na dood, op het vasteland dus zijn eigen folkloristische themamuseum, pendelend tussen Brussel en Straatsburg, met af en toe een uitstapje naar elders. Kosten voor de EU: 3,5 miljoen per jaar (inclusief schriftelijke vertalingen). Nog geen eurocent per inwoner. Geen geld voor een museumkaartje. '

Gaston Dorren hield onlangs in Levende talen nog een pleidooi voor het vak taalkunde in het voortgezet onderwijs. Gelijk heeft-ie.


Dorren, Gaston. Taaltoerisme, feiten en verhalen over 53 Europese talen. Met bijdragen van Jenny Audring. Scriptum, 2012. ISBN 978 90 5594 886 4. € 16,-.

NB 3-12-2014. De vertaling van Taaltoerisme in het Engels, Lingo, schijnt goed verkocht te zijn.