25 jaar Stichting Lezen 2

Enkele dagen na het schrijven van mijn stukje over 25 jaar Stichting Lezen kreeg ik Lezen 2013-4.
Dit kwartaalbulletin werd opgezet door Aad Meinderts, toen die directeur was, en blijft vooralsnog bestaan, onder hoofdredactie van de huidige directeur, Gerlien van Dalen.
Stichting Lezen doet aan de 'doorgaande leeslijn', 'die alle kinderen helpt van de voordelen van lezen te profiteren ongeacht hun leeftijd en ongeacht het onderwijs dat zij volgen'.
Dat is te merken aan Lezen. Van een interview met Elle van Lieshout en Erik van Os en een interview met Harm de Jonge tot interviews met Hedy d'Ancona en Jet Bussemaker, van De Weddenschap tot de Leesmonitor, Open Boek Pabo en 'Lezen in het Engels', het is duidelijk dat het periodiek iedereen wil bereiken die iets met leesbevordering heeft, of er nu gewerkt wordt met peuters of tieners. Opvallend is dat er steeds minder aandacht is voor het bevorderen dat volwassenen aan het lezen gaan en blijven. In dit nummer zelfs helemaal niet.
Zoals ik op 21 november al opmerkte, heeft Stiching Lezen een duidelijke keuze gemaakt: voor de jeugd. Die is in Lezen verdeeld in 'blikvelden': 0-6, 6-12, 12-15, 15-18 en 'algemeen'. Nog zo'n duidelijke keuze is die voor 'leesplezier'.
Om Gerlien van Dalen te citeren, uit haar redactioneel in dit nummer, gewijd aan 25 jaar Stichting Lezen:
'Maar de missie is nog niet voltooid. Lezen, voorlezen en laten lezen, oftewel lezen centraal in beleid en praktijk, is de opgave voor de komende jaren. Pas als iedereen van jongs af aan geniet van (voor)lezen, als alle begeleiders met een passie voor lezen voor de groep staan, als de bibliotheken - openbaar en op school - fraaie collecties hebben, als het boekenvak volop variatie biedt, pas dan is er sprake van de beoogde sterke leescultuur. Leesbevordering moet de vrijblijvendheid voorbij.'

Vrijblijvendheid? Daarvan heb ik bij fervente leesbevorderaars zelden iets gemerkt. Maar enfin, dit is wel een missie die vermoedelijk nooit voltooid raakt.
Je hebt er immers een betrokkenheid bij democratie en samenleving voor nodig die altijd tegenkrachten zal ontmoeten: de kijkcijferboeren (prachtig woord van tv-recensent Jean-Pierre Geelen in de Volkskrant), de winstbelusten, de Ayn Rand-volgers, de strijders voor het recht van de sterkste, de angsthazen die niet houden van creativiteit en ideeën, de vrome kwezels die genot een zonde vinden en leesvaardigheid willen inzetten voor slechts enkele heilig verklaarde teksten, de verongelijkten die alles dat naar verstand en bezinning riekt willen uitbannen en zo nog wat groepen die elkaar deels overlappen.
Op dus naar het 50-jarig bestaan van Stichting Lezen - zolang de overheid die uit naam van ons allen wil betalen. En dus zolang wij de overheid zien als deel van ons en niet als een te bestrijden verschijnsel.

Intussen mag nog duidelijker worden dat Lezen geen onafhankelijk periodiek is maar een etalage van Stichting Lezen. Dat rechtvaardigt dat de stichting overheidsgeld, ons geld dus, stopt in dit periodiek, dat gratis is voor 'professionals op het gebied van leesbevordering en literatuureducatie' (waaronder alle onderwijsgevenden), en daardoor wel een lastige concurrent is voor wie zonder die ondersteuning een periodiek op dit gebied (lezen en leesbevordering) in het leven wil roepen of houden.

Overigens ontbreken in het artikel 'Leesbevordering is mensenwerk', door Stijn Aerden, over 25 jaar Stichting Lezen, de namen van coördinatoren van Stichting Lezen van 1988 tot 1994, zoals Ada Jongejan (vanaf 1999).
Hun opvolgers staan wél op de foto en worden allen genoemd: Marieke Sanders-ten Holte (1994-1999), Barry Wiebenga (1999-2004), Aad Meinderts (2004-2009) en Gerlien van Dalen (2009-heden).