'Een voorbeeld van een project dat beoogt zowel de digitale geletterdheid als het digitaal lezen van jongeren te vergroten, waarmee de eerder genoemde didactische kloof in ieder geval verkleind zou kunnen worden, is Inanimate Alice.'
Die kloof laat ik maar even voor wat-ie is, want die maakt ze niet duidelijk (laat ze over aan Marianne Driessen, LTM 2013-8), en dat ze over jongeren schrijft, is begrijpelijk want ze is docent en zoals algemeen bekend hoeven de 'digitale geletterdheid en het digitaal lezen' van docenten niet geoefend te worden, dat kunnen ze toch al?
Mijn aandacht werd natuurlijk gewekt door Alice. Ik ben gaan kijken.
Eerst maar eens: wie maakte deze vijf verhalen en wanneer? 2014, de BradField Company uit New York, die zich (o.a.) aldus presenteert. Heerlijk, een geheimzinnige website die in eerste instantie weinig meedeelt, met geluid en beeld die me doen denken aan de muziek in de vier verhalen die ik zag. (Voor de meest recente, de vijfde, had ik een programma nodig dat ik niet heb en niet wil downloaden op mijn toch al volle oude laptop.)
Het geluid van een oude radio die op één kanaal nog net iets laat horen, geruis, storing, en geluid alsof je dat van heel ver door heel dikke muren hoort, alsof je ver weg bent van de wereld, heel alleen, ergens in of onder. Lijkt op de ervaring die ik in 1966 had toen ik een bad nam in Ozebi, de oude 'zwem- en badgelegenheid' aan de Biltstraat in Utrecht, waar ik als eerstejaarsstudent terecht was gekomen.
De vier verhalen hebben nu net gemeen dat hoofdpersoon en verteller Alice (die overigens helemaal niet inanimate overkomt) er op een bepaald moment helemaal alleen voor staat, of ze nu onder de sneeuw raakt (tweede verhaal), verstopt zit op het toilet en dan lange tijd niets meer hoort in huis (derde verhaal) of hoog in een oud gebouw is beland terwijl de trap waarop ze naar boven klom is ingestort (vierde verhaal).
Haar enige troost is haar digitale spelertje Brad, waarop ze spelletjes doet en verzint en tekent. Ze moet steeds een weg uit haar benauwenis vinden - een trekje dat ze gemeen heeft met de Alice van Lewis Carroll, en beide Alice'en belanden ook op vreemde plekken.
Anders dan Carroll's Alice krimpt en zwelt de Alice van de BradField Company niet, ze groeit tamelijk normaal. In het eerste verhaal, in China, is ze acht. In verhaal 2, in Italië, is ze tien. Verhaal 3, Rusland: dertien. Verhaal 4, Engeland, veertien. Verhaal 5, Australië, zestien. Haar vader werkt bij een oliemaatschappij, haar moeder schildert: ze spelen in alle verhalen een rol. Dat werk van vader verklaart het reizen. Alice belandt in ieder verhaal dus niet alleen in ongebruikelijke situaties, ze is ook steeds in een vreemd land. Welk land, dat doet er voor de verhalen eigenlijk niet zoveel toe, al hebben de makers toch ieder verhaal wel een beetje lokale kleur gegeven,
De vijf verhalen verschillen in lengte: hoe ouder Alice wordt, hoe langer de verhalen. Aan het begin wordt keurig vermeld hoe lang het kijken minimaal duurt.
Ze zijn een mengsel van fantastisch grafisch werk, tekst, spel, muziek en ander geluid, een 'innovative, part-game, part-movie transliteracy education resource', zoals de Amerikaanse iSchoolGuide ze noemt. En het Europese Smartbook-TISP beschrijft ze zo: 'An excellent example of new approaches is that of Inanimate Alice, a transmedia storytelling platform that has been successful outside Europe, especially in Australia, Canada and the US. Set in a technology-augmented near-future, Inanimate Alice tells the story of a young girl who grows up to become a videogame designer at the biggest games company in the world. Inanimate Alice is written by the award-winning novelist Kate Pullinger and you can see Alice in action here.'
Die action vindt plaats in Mrs. Doolin's Classroom, en daar zien we foto's van leerlingen die bezig zijn met Inanimated Alice. Zo stelt ongetwijfeld Manon Reiber-Kuijpers het zich ook voor, en zo is het ook bedoeld door de makers. Want naast de vijf verhalen is er een vracht aan educatief materiaal ontwikkeld (klik op create of education).
Dat educatief materiaal gun ik ze graag, net als de activiteiten gericht op het vergroten van geletterdheid, maar waar het me om gaat en waarom ik er hier aandacht aan besteed is dat we met Inanimate Alice een mooi voorbeeld hebben van een nieuwe verteltraditie, althans een manier van vertellen gebaseerd op nieuwe technieken - en door de combinatie van beeld, muziek en tekst ook een voortzetting van oude tradities met nieuwe middelen.
Ik vind het alleen daarom al prachtig dat de hoofdpersoon Alice heet... net als die Alice uit 1865 die zich al afvroeg, meteen in de eerste zin van het eerste hoofdstuk, 'what is the use of a book without pictures or conversations?'
Die bespreking van de nieuwe uitgave (2014) met de vertaling door Sofia Engelsman (oorspr. 1999), die komt nog.
Maar hier alvast die eerste zin, en de vertaling ervan.
Alice was beginning to get very tired of sitting by her sister on the bank, and of having nothing to do: once or twice she had peeped into the book her sister was reading, but it had no pictures or conversations in it, 'and what is the use of a book,' thought Alice 'without pictures or conversations?'
Alice begon er genoeg van te krijgen om naast haar zusje aan de waterkant te zitten zonder iets te doen. Een paar keer had ze in het boek gekeken dat haar zus aan net lezen was, maar daar stonden geen plaatjes in en ook geen gesprekken. 'En wat heb je aan een boek,' dacht Alice, 'zonder plaatjes en zonder gesprekken?'
Nou, zullen we de volgende zinnen dan ook maar pakken?
So she was considering in her own mind (as well as she could, for the hot day made her feel very sleepy and stupid), whether the pleasure of making a daisy-chain would be worth the trouble of getting up and picking the daisies, when suddenly a White Rabbit with pink eyes ran close by her.
There was nothing so very remarkable in that; nor did Alice think it so very much out of the way to hear the Rabbit say to itself, 'Oh dear! Oh dear! I shall be late!' (when she thought it over afterwards, it occurred to her that she ought to have wondered at this, but at the time it all seemed quite natural); but when the Rabbit actually took a watch out of its waistcoat-pocket, and looked at it, and then hurried on, Alice started to her feet, for it flashed across her mind that she had never before seen a rabbit with either a waistcoat-pocket, or a watch to take out of it, and burning with curiosity, she ran across the field after it, and fortunately was just in time to see it pop down a large rabbit-hole under the hedge.
In another moment down went Alice after it, never once considering how in the world she was to get out again.
Net toen ze zich zat af te vragen (voor zover dat lukte, want het was zo heet dat ze er suf en slaperig van werd) of het maken van een madeliefjesketting leuk genoeg was om madeliefjes te gaan zoeken, kwam er plotseling een Wit Konijn met roze ogen langsrennen.
Op zich was dat niet zo heel bijzonder. En Alice vond het zelfs niet zo heel gek toen ze het Konijn hoorde mompelen: 'Ojee, ojee, ik kom veel te laat.' (Achteraf begreep ze dat dit haar had moeten verbazen, maar op dat moment leek het heel gewoon.) Toen het Konijn echter een horloge uit zijn vestzakje haalde, erop keek en zich snel verder haastte, sprong Alice overeind. Opeens drong het tot haar door dat ze nog nooit een konijn had gezien met een vestzakje, laat staan met een horloge. Nieuwsgierig rende ze door de wei achter het dier aan, net op tijd om het te zien verdwijnen in een groot konijnenhol onder een heg.
Voor ze het wist was Alice hem achterna gegaan, zonder zich af te vragen hoe ze er ooit weer uit moest komen.
Wordt vervolgd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten