Aleid Truijens stopt als columnist

Na twintig jaar en duizend stukjes stopt de zeer bij het Nederlands onderwijs betrokken Aleid Truijens als columnist voor de Volkskrant. Het leidde tot een interview met haar door Rik Kuiper en Jasper Daams, in de Volkskrant 30-12-2025.

Aleid Truijens, foto Pauline Niks.
 

Dat Truijens zou uitgroeien tot een van de invloedrijkste onderwijscolumnisten van Nederland – geliefd en gevreesd op scholen en universiteiten – lag niet direct voor de hand. Totdat ze de verhalen hoorde van haar man, die net zijn werk in de journalistiek had verruild voor een baan als leraar Nederlands, en van haar twee kinderen op verschillende Amsterdamse middelbare scholen.

‘Zij vertelden dat Nederlands, vroeger mijn favoriete vak – ik ben het gaan studeren – het meest gehate vak was geworden. Dat vond ik tragisch, maar het maakte me ook nieuwsgierig. Hoe was het zover gekomen?’ Truijens begon ook de parlementaire enquête van de commissie-Dijsselbloem te volgen, die de onderwijsvernieuwingen uit de jaren negentig onderzocht. ‘De conclusies waren tamelijk schokkend.’

En daar schreef ze vanaf dat moment over, niet alleen betrokken maar ook gedegen, goed ingevoerd.

 

Ze vindt dat het niet goed gaat met het onderwijs.

 

‘Ik probeer het niet somber op te schrijven. Maar het verbijstert me dat het telkens nóg slechter kan, dat de resultaten in met name lezen, maar ook schrijven en rekenen, al twintig jaar lang hard hollend achteruitgaan. Iedereen zou daarvan wakker moeten liggen.’
 

En hoe komt dat?

 

‘Door die enorm dikke bestuurslaag. Veel schoolbesturen voelen geen prikkel om zo veel mogelijk uit kinderen te halen en om leraren het beste onderwijs te laten geven. Wel om diploma’s uit te delen, en om kinderen niet te laten blijven zitten. Dat bedrijfje moet floreren en de ouders moeten tevreden zijn.

‘Leraren hebben nog maar weinig te vertellen. Ooit had je als leraar een hoge mate van vrijheid met wat je in de klas deed met je leerlingen. De leraar is vooral een uitvoerder geworden.’

 

En al die onderwijsministers?

 

‘Ze kunnen elkaar allemaal de hand schudden, want vanaf het begin van deze eeuw hebben ze zich allemaal gevoegd in een niet-werkend systeem met autonome schoolbesturen, een wegkijkende overheid en die vroege selectie.’

 

Maar verrassing, er was er een die haar wel beviel, nota bene een VVD-er. 

 

‘Dat zal je misschien verbazen: Dennis Wiersma, hoewel ik nog nooit op de VVD heb gestemd en dat van mijn leven niet zal doen. Wiersma bezocht veel scholen en hij was kritisch op bestuurders en de inspectie. Die twee machtige partijen sprak hij duchtig aan. Leraren liepen met hem weg, ongeacht politieke kleur. Hij nam het voor ze op. En uiteindelijk moest hij vertrekken vanwege beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag.’

 

Helaas, ze stopt. 

 

'Ik hoop dat ik leraren ook heb geïnspireerd en aangemoedigd, vooral als het over het belang van lezen en literatuur gaat. En dat ik op die manier een beetje mijn evangelie heb verspreid.’ 

 

We zullen je missen, Aleid.