Zoeken in deze blog

dinsdag 19 april 2011

Computerprogramma voor kinderen die moeite met lezen hebben

Het nieuws hing al sinds 3 maart jl. in mijn e-post: de onderzoekers Patrick Snellings (UvA), Aryan van der Leij (UvA), Peter F. de Jong en Henk Blok hebben een Israëlisch computerprogramma aangepast waarmee dyslectische kinderen ofwel kinderen die 'moeite hebben met lezen' (zoals Aryan van der Leij ze vroeger omschreef) hun leesvaardigheid en leesbegrip kunnen verbeteren. Dat begrip is belangrijk, want daarmee volgens de onderzoekers wordt er met gangbare programma's te weinig rekening gehouden. Maar zonder begrip van wat je leest wordt lezen letters blaffen. Dus wellicht is hun programma beter - ik heb het niet in praktijk gezien.
Bovendien ontdekten ze dat deze kinderen ook moeite hebben met het onderscheiden van klanken. Patrick Snellings: 'Dyslectische kinderen lezen niet alleen langzaam, maar blijken ook een snelheidsprobleem te hebben bij het herkennen van klanken. Ze hebben moeite met de vorming van koppelingen tussen letters, lettergroepen en woorden aan de bijbehorende klankvormen. Heel jonge kinderen kunnen alle klanken van alle talen onderscheiden, maar na enkele maanden maken ze alleen nog onderscheid tussen die klanken die relevant zijn in hun moedertaal. 
Zo kunnen Japanse baby's wel het onderscheid maken tussen de klanken 'l' en 'r' maar Japanse kinderen niet meer. Het lijkt erop dat dyslectische kinderen die gevoeligheid voor kleine klankverschillen op latere leeftijd juist houden, wat tot tragere klankherkenning leidt. Deze studie laat zien dat ze ook trager zijn in het indelen van identieke klanken. 
Tragere klankherkenning ligt mogelijk ten grondslag aan het trage leestempo van dyslectici.'
Dit onderzoek werd uitgevoerd binnen de afdeling pedagogiek, onderwijskunde en de lerarenopleiding (POWL) aan de Universiteit van Amsterdam en gefinancierd door de Programmaraad voor het Onderwijsonderzoek, onderdeel van NWO. Zie hier voor publicaties.
Een van die artikelen (2009, Journal of Learning Disabilities, 42(4), 291-305) heet 'Enhancing the Reading Fluency and Comprehension of Children With Reading Disabilities in an Orthographically Transparent Language. Journal of Learning Disabilities'.
Met die orthografisch transparante taal zullen ze toch niet Nederlands bedoelen? O.k., de spelling van onze taal is niet zo'n ramp als die van het Frans of nog erger, Engels, maar de transparantie van bijvoorbeeld Fins wordt zeker niet gehaald. 'Dǝ transpaarantsii van beivoorbeelt Fins wort zeejkǝr niit gǝhaalt.' Ik meen mij te herinneren dat onderzoekers al decennia lang geleden ontdekten dat Finse kinderen gemiddeld minstens twee keer zo snel leerden lezen en foutloos schrijven als Engelstalige kinderen.
Maar ja, als fervent lezer ben ik ook niet voor radicale veranderingen in onze spelling...

Nog iets. Misschien kunnen onderwijzers die met zo'n programma als hierboven aan de gang willen ook hun gedachten eens laten gaan over de combinatie van tekst met prentenboekfilmpjes (zoals bijvoorbeeld te koop op Bereslim). Onderzoeker Adriana Bus (Universiteit Leiden) heeft zich hiermee bezig gehouden en vond als ik het goed heb bij jonge kinderen tamelijk positieve gevolgen voor taalontwikkeling en leesvaardigheden.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten