Aangespoord door een recensie toog ik naar een boekwinkel om
David Eggers'
The Circle te kopen. Daar aangekomen besloot ik eerst
The Wild Things aan te schaffen. Het intrigeerde me dat iemand een roman schrijft naar aanleiding van een prentenboek:
Where the Wild Things Are van
Maurice Sendak. De boze droom van een gefrustreerde jongen, door Sendak schitterend en beknopt in beeld gebracht.
Even later haalde ik in de bibliotheek de campagne-editie van
Godfried Bomans'
Erik of het klein insectenboek. Zie
hier voor de recensie.
Ook een droom (maar geen boze), ook een jongen, maar het verschil kon niet groter. Juist door die overeenkomst vielen de verschillen op.
Eerst even over het prentenboek. De tekst daarvan is op internet te vinden. Ik citeer (en plak er ter kennismaking één afbeelding tussen):
The night Max wore his wolf suit and made mischief of one kind
and another
his mother called him “WILD THING!” and Max said “I’LL EAT YOU UP!” so he was sent to bed without eating anything.
That very night in Max’s room a forest grew
and grew-
and grew until his ceiling hung with vines and the walls became the world all around
and an ocean tumbled by with a private boat for Max and he sailed off through night and day
and in and out of weeks and almost over a year to where the wild things are.
And when he came to the place where the wild things are they roared their terrible roars and gnashed their terrible teeth
and rolled their terrible eyes and showed their terrible claws
till Max said “BE STILL!” and tamed with them the magic trick
of staring into all their yellow eyes without blinking once and they were frightened and called him the most wild thing of all
and made him king of all wild things.
“And now,” cried Max, “let the wild rumpus start!”
“Now stop!” Max said and sent the wild things off to bed without their supper. And Max the king of all wild things was lonely and wanted to be where someone loved him best of all.
Then all around from far away across the world he smelled good things to eat so he gave up being king of where the wild things are.
But the wild things cried, “Oh please don’t go- we’ll eat you up-we love you so!” And Max said, “No!”
The wild things roared their terrible roars and gnashed their terrible teeth and rolled their terrible eyes and showed their terrible claws but Max stepped into his private boat and waved good-bye
and sailed back over a year and in and out of weeks and through a day
and into the night of his very own room where he found his supper waiting for him
and it was still hot.
Wie het prentenboek nog niet kent, spoede zich naar boekhandel of bibliotheek of ermee kennis te maken. Het is te koop, nog steeds! De Engelstalige editie kost minder dan een tientje, de Nederlandstalige editie (
Max en de Maximonsters) € 13,95.
In 2009 werd er een
film naar gemaakt onder regie van
Spike Jonze. Die had dusdanig succes dat wie nu op internet zoekt in eerste instantie vooral bronnen krijgt die naar deze film verwijzen. Zie bijvoorbeeld de
trailer, en er zijn allerlei scènes te vinden ('
I'll eat you up'). Voor deze film schreef
Dave Eggers het scenario.
Wie verder zoekt, vindt diverse al dan niet legale voordrachten, o.a.
deze, waar iemand de tekst van een audioboek combineerde met (matige) foto's van het prentenboek, en
deze, die nauwkeurig de pagina's volgt (belletje bij omslaan). En er zijn ook een
matige (Fisher-Price) en een redelijk
goede (Gene Deitch) geanimeerde versie te vinden.
Het verhaal fascineerde Dave Eggers zo, dat hij er een roman van maakte - op verzoek, als we hem mogen geloven. (En waarom niet - Eggers is geen politicus.)
Die roman telt in de Penguin-editie na aftrek van titelbladen, colofon en nawoord 279 pagina's, naar schatting zo'n 55.000 à 60.000 woorden. Dat is andere koek dan Sendaks 345 woorden! Dit toont natuurlijk niet alleen hoeveel je in prenten kan vertellen, want Eggers behield alleen de basale intrige en voegde er van alles aan toe.
Niet alleen culmineerde Max' '
mischief of one kind and another' in het onder water zetten van zijn zusters kamer, maar ook kregen de monsters namen en karakters - waarbij het voor de kenner van het prentenboek dan wel komisch is dat de monsters herkenbaar zijn.
Daarvóór echter, ook voor die aanvaring met zijn zus (die in Sendaks versie niet bestaat), vindt er het een en ander plaats. Hij fietst naar een vriend, maar die is niet thuis en diens moeder zet grote ogen op. Fietst hij ALLEEN? Zonder helm??! Ze rent met hem mee terug, maar Max ontsnapt door in een bos over een plank boven een kloof te fietsen en dan die plank op te halen. In dat ene, eerste hoofdstuk zitten al hilarische en vooruitwijzende momenten. Hilarisch: zijn vriends moeder is van het sportieve type. Al rennend '
"Endorphins!", she sang. "Thanks, Max!' Vooruitwijzend: al die tijd rent er ook een hond mee, die Max kent.
'
At that moment, the Scolas' dog, still running al full speed, chose to pass Mrs. Mahoney, jump over the ravine, and join Max. He flew, effortless, and landed on Max's side. He turned back to face her, then looked up to Max with a toothy grin and happy eyes, as if the two of them had vanquished a common enemy. Max laughed, and when the dog began barking at the woman doubled over the edge of the ravine, Max barked, too. They both barked and barked and barked.'
Well, het is niet moeilijk hierbij te denken aan die monsters die Max nog gaat ontmoeten, en in het algemeen aan de volwassenen die hij als betuttelend ervaart, inclusief zijn moeder, haar in Max' ogen ongewenste en slappige geliefde, zijn zus die zich met haar vrienden ver boven hem verheven voelt. Dat laatste zet hij haar betaald door hen vanuit een met sneeuw gebouwd fort met sneeuwballen te bekogelen, maar haar vrienden ontdekken hem (door de vlag op zijn fort) en drukken hem zolang onder de sneeuw dat-ie naar adem snakkend bovenkomt. Als wraak giet hij zeven keer een emmer water in haar kamer. Zijn moeder is te moe om boos te zijn, samen maken ze schoon, Max eet alleen op zijn kamer, maar hij weigert zich te verontschuldigen en isoleert zich. Na enkele dagen (waarin hij op school ook nog te horen krijgt dat de zon ooit zal verdwijnen, wat diepe indruk op hem maakt) wordt het Max te veel. Hij trekt zijn wolvenpak aan, gaat huilen als een wolf, krijgt ruzie met zijn moeder ('
"Why are you doing this to me?" his mom wailed. "This house is a chaos with you in it."') en loopt het huis uit.
Dan vindt hij een boot (we zijn dan op pagina 81) en zeilt weg, eerst met de bedoeling naar de stad te gaan waar zijn vader woont (want ja, die afwezige vader speelt in Max' gedachten ook nog een rol), maar hij verdwaalt op zee en vanaf dat moment verandert het verhaal van iets-dat-om-de-hoek-zou-kunnen-gebeuren in een tragikomisch, absurd verhaal. Na een lange tocht komt hij aan op een eiland.
'
But one day he saw something. A green blot on the horizon, no bigger than a caterpillar. Half-crazed and untrusting of his eyes, he thought little of it. He went to sleep again.
When he awoke, the caterpillar had become an island. It towered above him - a rocky beach beneath massive cliffs, green hills above. The island seemed strangely alive everywhere, vibrating with color and sound.'
Al snel hoort hij gewoel en gelach en ontdekt de monsters. Tot zijn verbijstering kunnen ze praten.
'
One creature seemed to be leading the melee. He had a big round face, sharp horns like a viking's and dark bags under his eyes. He was getting ready to run toward one of the nests when the rooster-looking creature approached him and put his hand - it wasn't a wing; he seemed to have hands and claws - on his shoulder.
"Carol, can I speak to you for a second?"
Max was astounded. Had that sentence just been uttered? It was said with such casual sophistication that his conception of the creatures was exploded. They weren't just grunting monsters: they spoke like people.
"Not now, Douglas," the big on, Carol, said, and moved the rooster to one side. Then Carol got a running start and barreled into one of the nests, knocking it to splinters.'
Niet alleen Max is verbijsterd, de lezer ook, maar meteen ook geamuseerd, want die middle-class 'sophistication' is hilarisch. Dat blijft.
Max kijkt goed om zich heen - en om de lezer te plezieren zijn op dit punt, pagina 100 en 101, de enige plaatjes in dit verhaal opgenomen. Volgens de verteller zijn die tekeningen van Max, '
using his Kodiak-drawing skills, he started sketching in the dirt under him'.
Prachtig voor de prentenboekkenners. Daar staan ze. Lees Alexander voor Alex. Voor wie het prentenboek even niet bij de hand heeft vond ik op de curieuze site
Doobybrain nog een stel poppetjes, zie einde recensie.
Het zijn rommelige wezens, die niet goed raad met zichzelf weten. Om dat te tonen las ik nog een citaat in.
´
A quick cloud came over Carols face. His teeth - a hundred of them, each as big as Max´s hand - were bared in something between a smile and a show of force.
"Douglas, I don´t have to tell you, do I? We all know why they need to go. They weren´t good enough. You heard Katherine. She said it was time -"
"That's not what I meant," someone said. It was the almost-cute beast on the rock. This must be Katherine, Max thought.
"We all heard what you said," Carol growled. "You said it was all wrong, that everything we'd made was cruddy and needed to be torn down."
Katherine sighed, exasperated. "I said nothing of the sort. You mangle everything I say."
Carol decided to ignore her. "All I need to know now is if there's anyone on this island who's brave and creative and wild enough to help finish this job. Is there anyone up to it?"
No one responded.
"Anyone?"'
Zo eindigt hoofdstuk 17 en dat is het moment waarop Max (hoofdstuk 18, p. 105) besluit zich te presenteren. Hij rent in hun midden, pakt een tak van het vuur en steekt een boom in brand. Dat voorbeeld wordt gevolgd en er volgt een orgie aan vernietiging.
Er volgt een moment van verwarring, de wezens vragen zich af of ze Max zullen opeten. Ze maken hem in plaats daarvan koning. En daarna, om aan de verwarring een eind te maken, '
Max realised he was supposed to say something, so he said the only thing he could think of: "Let the wild rumpus begin!"'.
Volgen nog ettelijke van zulke episodes, waarin de verteller de gelegenheid krijgt om zijn monsters ieder een eigen karakter te geven. Soms dreigt Max per ongeluk vermorzeld te worden, er zijn ook continu allerlei aanvaringen, waarbij hij steeds het risico loopt te worden opgegeten. Carol werpt zich op als zijn trouwe beschermer. Het laatste dat Max verzint om zijn onderdanen bezig te houden is het bouwen van een fort. Dat leidt tot een vertrouwensbreuk met Carol, waarna Max bescherming krijgt van Katherine - in haar maag!
Het kost Max nog moeite om haar ertoe te brengen hem weer uit haar maag te halen en daarna vindt hij het wel genoeg en besluit weg te gaan.
Dat besluit verdriet de monsters, maar ze respecteren het en helpen hem met zijn boot. Zelfs Carol laat zich op het laatst zien, met een gezicht vol '
sorrow and regret'.
'
As the sail pulled Max further away, he and Carol kept their eyes fixed on each other. Almost in trance, Carol began to walk toward the shore. He descended the dunes and staggered across the beach, his eyes growing more anxious as he approached the sea. he walked past the other beasts and stumpled into the ocean, having no sense of there he was. It wasn't until he was chest-deep in the water that he realized Max was too far away to reach. At that moment Carol looked like he might fall apart, dropping limb by limb into the sea.
Knowing it was the only thing to do, Max howled.
The howl sounded like forgiveness, and this was all, it seemed, Carol wanted. He was overcome, his eyes a mess of tears. he stopped, chest-deep in the ocean, just short of drowning. gathering himself, he howled in return.
"Arooooooo! Arrrooooooooooooooooooo!"
Their howls rose to the sky and twisted together until they were one, and the other beasts joined in too, all of their voices creating a wild, plaintive song of sorrow and abondon and anger and love. They howled together until Max was far into the sea, gone forever.'
Gone forever voor die beesten dan, want het verhaal gaat nog even door. Na '
days and nights' komt hij aan op de plek waar hij de boot vond. Hij rent naar huis, maar dichtbij houdt hij zijn pas in en hij sluipt bijna het huis in.
'
Passing through the kitchen, Max saw on the counter a whole meal laid out for him - a bowl of cream of mushroom soup, a glass of milk, and a slice of cake. Still standing, he ate with greedy gulps, and while doing so he saw his mom, asleep on the couch.
He swallowed the food, slipped the wolf hood off his head, and walked to her. Standing over her, max could see that she had fallen asleep with her glasses on. Her hair was matted close to her temple.
Max stared down at her, his head tilted, watching her. he carefully removed her glasses and set them silently on the table before her. He touched her face gently, pushing a strand of hair back behind her ear. He stood above his mother for some time, knowing her now, really almost knowing her now, happy to watch her rest.'
Einde.
Dat hij honger had was geen wonder: al die tijd had hij niets gegeten, op een enkel erg vies hapje na dat hij niet kon weigeren!
Ik heb, hoop ik, genoeg geciteerd om te tonen hoe dit verhaal wordt verteld. Een directe, sobere stijl, we blijven dichtbij Max.
Interpretatie (wie zijn die monsers, lijken ze op de mensen die hij kent, welke rol speelt dat opeten, waarover gaat dit verhaal eigenlijk, enzovoort) wordt aan ons lezers overgelaten.
Max en zijn moeder, daar gaat het wat mij betreft om - en dan vind ik het knap dat dit in feite ook geldt voor Sendaks prentenboek. Eggers heeft een heel nieuw verhaal gemaakt - en toch gaat hij niet heel ver van Sendak vandaan.
Er zitten nog allerlei hilarische zaken in dit verhaal die ik niet heb genoemd. Bijvoorbeeld dat als een van de monsters de ander zijn arm afrukt, er uit de armholte zand stroomt - geen bloed. En dat, als Max een tweekamp organiseert, zij er geen bezwaar tegen hebben om de tijdelijke tegenstander letterlijk te verpletteren.
Tot slot wijs ik nog even op de ondertitel ('There's one in all of us') en de opdracht: 'for Maurice'. Het boek verscheen in 2009 - drie jaar voor Sendaks overlijden.
En op het lezenswaardige nawoord!
Want: '
Maurice called one day and said that the idea had occurred to him and others that a novel could be written from all this accumulated material, and he asked if I'd like to do it. I said I would try, and this is the result.'
Nou, en dan nóg een citaatje uit dat nawoord. Hij bedankt er (o.a.) iedereen die zich voor dit boek heeft ingespannen, en die lijst eindigt met de auteur
Mac Barnett, '
a great young writer of books for young people. If you haven't read his work, run somewhere and do that. Books for young people have a rich and I daresay limitless future - knock anyone who says otherwise into a ditch - and Mac has a central place within that limitless future'. (Vet van mij.)
Eggers, Dave. The Wild Things. Adapted from the illustrated book Where the Wild Things Are by Marice Sendak and based on the screenplay Where the Wild Things Are co-written by DE and Spike Jonze. Penguin Books, 2010. First published in the USA by McSweeney's 2009. First published in Great Britain by Hamish Hamilton 2009. ISBN 978 0 141 03713 4, 282 p.
