Zoeken in deze blog

maandag 2 december 2013

Terra incognita?

Vandaag ontving ik een interessante oproep.

'  Gezocht: Docenten Voortgezet Onderwijs voor Democratische School Terra Incognita! 
Wij zijn op zoek naar bevoegde docenten voortgezet onderwijs, liefst met ruime ervaring in democratisch/sudbury onderwijs die zin hebben in een nieuwe uitdaging. 
Democratische School Terra Incognita, gevestigd te Bergharen, is een jonge democratische school met leerlingen in de leeftijd van 4-18 jaar. We staan midden in het proces om ons te ontwikkelen als schoolgemeenschap en ons tevens te verantwoorden als school richting overheid. Dit zijn intense, spannende en soms tegengestelde processen. Daarom vragen we de nodige ervaring, energie en positiviteit.Positiviteit die aansluit bij de extra gemotiveerde houding van leerlingen, omdat leerlingen in vraaggestuurd onderwijs niet verplicht vakken volgen om dat het moet, maar omdat ze er zelf om vragen. Er zal van je verwacht worden dat je overzicht houdt, verbindt, verrijkt en voorleeft. Je taken zijn het ondersteunen van leerlingen in hun leerproces, het geven van verrijkend maar vrij aanbod en het verantwoorden van ontwikkeling door middel van een leerlingvolgsysteem. In ruil daarvoor bieden wij een werkelijk democratische school op een prachtige plek, een enthousiaste en eensgezinde groep leerlingen, ouders en begeleiders en een mooie kans om je verder te ontwikkelen als mens en democratisch onderwijs professional. 
Wij vragen: 
• Bevoegdheid als leerkracht VO (eerstegraads of tweedegraads) voor een van de volgende vakken: 
– Duits, Frans of Spaans 
- Arabisch of Turks 
– Geschiedenis of Aardrijkskunde 
– Economie 
- Lichamelijke Opvoeding (ALO) 
• Liefst ervaring met democratisch onderwijs of tenminste affiniteit met vraaggestuurd 
onderwijs 
• Vanzelfsprekende gelijkwaardige houding 
• Bij het aangaan van de opdracht moet een VOG worden aangevraagd 
Het betreft opdrachten op basis van een ZZP-contract, de duur en frequentie is onder andere afhankelijk van de vraag van leerlingen naar het desbetreffende vak. 
Voor meer informatie mail : aannamekring@terra-incognita.nu  '

Interessant als tijdsverschijnsel, die Terra Incognita-school.

Goed onderwijs stimuleert de nieuwsgierigheid en leergierigheid van leerlingen, maar gaat er niet van uit dat leerlingen bij voorbaat weten wat ze zouden moeten leren.
Wat er aan kennis en vaardigheden te halen valt, mag voor leerlingen dan terra incognita zijn, dat is het niet voor docenten. Goede docenten zetten juist hun ervaring en kennis in om leerlingen in die onbekende wereld de weg te wijzen, gevraagd en ongevraagd. Goede docenten weten dan ook beter dan hun leerlingen hoe ze later die kennis en vaardigheden zouden kunnen gebruiken. En goede docenten zijn in staat om van 'verplichte vakken' iets te maken dat leerlingen interesseert.

De term democratisch in deze oproep vind ik dan ook misleidend. Inspraak in de inrichting van school en onderwijs is nog iets anders dan het bepalen van het onderwijsprogramma.
Je laat je kinderen thuis ook niet bepalen wat er wordt gekocht en hoe het huishouden wordt ingericht, noch wat je ze aan levenswijsheid meegeeft. Wel is het verstandig en prettig om hun stem te horen en daarmee rekening te houden.

Hier worden leerlingen als volleerde volwassenen benaderd. Maar dan zijn ze nu juist per definitie niet.

Nog een citaat, nu van de website:

Gelijkwaardigheid
Je voedt je eigen kind op met ruimte voor een eigen mening, een eigen wil en een eigen persoonlijkheid, dus waarom zou je daar mee stoppen als school begint? Democratisch onderwijs gaat uit van volledige gelijkwaardigheid tussen individuen, dus ook volwassenen en kinderen, leerlingen en leraren. Er is geen dwang vanuit het idee, dat wij beter weten wat goed is voor een leerling. Wel is een afspraak een afspraak, maar hoe daar mee om te gaan, is een leerproces voor iedereen. Wij nemen daarom de ouders heel serieus, omdat zij hun kinderen het beste kennen. 10-minutengesprekken kennen we niet, wel 100-minutengesprekken. En je kunt altijd even binnenkomen om koffie te drinken of om wat langer te blijven als jouw kind dat nodig heeft. '

Marketingtechnisch knap gedaan, de tekst waaruit dit citaat is gelicht. ('Dit zocht ik altijd al!')
Wat houdt hun 'volledige gelijkwaardigheid' in? Heb je ook onvolledige gelijkwaardigheid? Met die eerste zin zullen velen het eens zijn, ik ook. Maar hoe groot is die 'ruimte'? Ruim genoeg om het onderwijsprogramma van een school te bepalen? Of wordt eigenlijk meebepalen bedoeld?
Er is dus 'geen dwang vanuit het idee, dat wij beter weten wat goed is voor een leerling'. Betekent dit dat 'wij' (wie?) wel beter weten wat goed is maar niet willen dwingen? (Wel zachtjes manipuleren - of zo?) Of betekent dit dat 'wij' niet beter weten wat goed is?
En wie wordt hier eigenlijk aangesproken? Onder het kopje 'Dit zocht ik altijd al!' richt alleen de eerste alinea zich tot kinderen of tot de kinderen die we geweest zijn. Verder richt de website zich duidelijk tot ouders, behalve, zo lijkt het, onder het kopje 'Ik ga naar de middelbare school!'. De eerste zin daar: 'Op Terra Incognita staat de leerling centraal en sluit het vernieuwende onderwijs aan op de moderne samenleving. ' Hier worden volwassenen en jongeren tegelijk aangesproken. O.k., maar de basisschoolkinderen, zij treffen onder het kopje 'Ik wil iets anders!' een tekst voor hun ouders. Aan hen wordt niets gevraagd.

Nog één citaat dan, vooruit.
'  De school en de groene buitenruimte bieden overvloedige mogelijkheden voor ontdekken en ondernemen. De ene leerling is op zijn 12e bezig met wetenschap en filosofie, terwijl de ander zich ontwikkelt door te bouwen of sporten. Oudere en jongere leerlingen leren volop met elkaar door tuinieren in de moestuin, muziek maken, websites ontwerpen, koken, experimentopstellingen maken, samen een lunchcafé opzetten en beheren of samenwerken in de techniekruimte. Vanuit eigen motivatie kunnen leerlingen studieschema’s leren maken en zich voorbereiden op een toets, examen of toelating tot een vervolgopleiding.  '
Dit is reclametaal, de stijl waarin mogelijkheden meteen overvloedig worden en men niet leert, maar volop leert, en leerlingen 'vanuit eigen motivatie' 'studieschema's leren maken'.

Hier past wantrouwen, ondanks alle 'volledige gelijkwaardigheid'.
Op zijn best wordt in Terra Incognita gewoon opgevoed en geleerd, met een mix van 'afspraken' ('afspraken zijn afspraken', ja, wat anders?), stimulerende gesprekjes en andere middelen uit de moderne doos, die we natúúrlijk geen 'dwang' mogen noemen, maar misschien in een vergeten moment wel zachte dwang. (Net zolang praten tot leerlingen het inzicht van de begeleider delen, om het netjes te zeggen.)
En waarachtig, dan komen die leerlingen er vast wel, al zullen ze slecht tegen hiërarchische werkverhoudingen kunnen en wellicht wat cynische opvattingen overhouden over democratie.
Op zijn slechtst worden hier thuis al verwende scheetjes nog verder in de watten gelegd en komen de problemen na enkele jaren vanzelf.
De school wordt dan opgedoekt en als sommige scheetjes het toch nog aardig redden, dan zullen zij zich met hun vrienden en geliefden afvragen of dat nou dankzij of ondanks die school was. Alternatief voor opdoeken: het wordt een gewone school, zoals de Werkplaats (van Kees Boeke) dat nu ook is.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten