Wij en de Grieken

Een mooie en boeiende Griekse “Vonk”, die van de Volkskrant 4 juli! Vol retoriek over en weer en schrijnende inkijkjes. Yvonne Hofs en enkele andere scribenten passen zelf ook enkele retorische trucjes toe. 

De voornaamste truc is het hanteren van “de Grieken” als een groep waaraan iets gezamenlijks kan worden toegeschreven, meer dan Grieks spreken en zich als Griek aanduiden.

“Het Griekse schuldenprobleem is toch echt begonnen bij de Grieken zelf.” (Hofs.)

Jawel, maar wélke Grieken. Uit diverse bijdragen blijkt immers dat “de Griekse regering” niet per se “de Grieken” zijn, zoals “wij Nederlanders” ook niet meteen vereenzelvigd willen worden met “de Nederlandse regering” of met de besturen van grote bedrijven.

“De Grieken” profiteren ook niet van de noodhulp, anders dan Hofs betoogt. Alleen sommige Grieken, met name banken en de Griekse regering. Andere Grieken blijken steeds armer te worden, zoals in deze Vonk treffend beschreven wordt. (Mooi idee om daarvoor de Griekse stad Drama uit te zoeken.)

Dat “we” wel varen bij de euro, is een variant op deze retorische truc, en komt voort uit het door veel politici en ondernemers zorgvuldig gekoesterde idee dat wat goed is voor grote ondernemingen, ook goed is voor “ons allemaal”. Een geliefd standpunt van de “kosmopolitische elite” (Hofs), nog te weinig doorgelicht door journalisten. Dat “we” slechter af zijn met de euro, is dezelfde truc andersom.

Ook hier geldt: sommige mensen hebben er baat bij, andere niet. Het is aan journalisten om me duidelijk te maken wie wel en wie niet.

En zouden “wij Europeanen” (Dirk Jacob Nieuwboer) een “monster” hebben gecreëerd? Het wordt geopperd wordt pal na een zin waarin “het grootste deel van de bevolking niet kan stemmen op de mensen die wél de dienst uitmaken”. Dan zouden “wij Europeanen” dus nauwelijks hebben deelgenomen aan de creatie van dat “monster”. Ja, wat is het nu?

“Wij leenden de Grieken maar wat graag”, schrijft RobertGiebels op pagina 9.

“Wij”? Ik voel me niet aangesproken en ik ben vast niet de enige die zich niet klakkeloos wil vereenzelvigen met bankdirecteuren. En nogmaals, die banken leenden niet aan “de Grieken”, maar aan Griekse banken en aan de Griekse regering.

“Het Griekse drama is een slagveld”, schrijft MarcPeeperkorn. Ik geef hem gelijk. Retoriek viert hoogtij op dat slagveld. Laat Yvonne Hofs eens gaan mijmeren over wie nu eigenlijk de macht heeft over geld en waar het geld stroomt, in plaats van vruchteloze berekeningen maken over het al dan niet afschaffen van de euro en Wilders een gelijk te geven dat hij niet verdient.

Laat journalisten zo ver mogelijk vandaan blijven van de door politici gebruikte retorische trucjes, en die retoriek zo goed mogelijk ontleden en in zinnige informatie omzetten, in plaats van er zelf aan mee te doen. Schrijf niets over “de Grieken” als je eigenlijk alleen een deel van de Griekse samenleving bedoelt of zelfs alleen de Griekse regering. Het bekt misschien lekker, maar is per definitie onjuist.