Het begrijpen van teksten

Soms, heel af en toe, stuit ik op een mooi citaat in een tekst die niet als mooi is bedoeld.
Zoals dit, in een artikel door Marieken Pronk-van Eunen en Bert de Vos, in Levende Talen Magazine 2018-2, over 'Lezen met de leessandwich, een kansrijke didactiek bij Nederlands en mvt', p. 10-14.

Begrijpend lezen gaat namelijk over het begrijpen van teksten. 

Ter verklaring: mvt is moderne vreemde talen. Het artikel behelst de zoveelste poging om het onderwijs in de taal Nederlands wat levendiger en daardoor effectiever te maken. Kort samengevat: doe meer dan leerlingen alleen een tekst voorleggen en daarna wat vragen. Vrijwel al die pogingen zijn lovenswaardig, zo ook deze. Of het echt een wereldschokkende verbetering is, dat betwijfel ik, maar ik ga er hier niet op in. Wie er meer over wil weten, raadplege Lezen met de leessandwich van beide auteurs.

Om het lapidaire citaat meer tot zijn recht te doen komen, hier het vervolg:

En dat gaat altijd in de eerste plaats over de ínhoud van de tekst. Dat is de kern van lezen: je bent nieuwsgierig naar informatie, je wilt je mening toetsen of je wilt weten hoe iemand anders ergens over denkt. Dan ga je lezen en zo verbreed je je horizon.
Tijdens lessen Nederlands en moderne vreemde talen (mvt) heeft begrijpend lezen echter vaak een andere inhoud gekregen. Het is verschoven van 'begrijpen wat er staat' naar 'vragen beantwoorden'. En deze toetsvorm is de onderwijsvorm geworden. Zo worden leerlingen bij veel van deze lessen getoetst op het beheersen van leesstrategieën, hun kennis over de opbouw van de tekst, hun kennis over woorden en hun inzicht in alíneaverbanden en verwijs- en signaalwoorden . En zo worden deze lessen zowel voor de docent als de leerlingen vaak erg saai. (p. 11)

Dat haalt je de koekoek.
Het lijkt hier overigens te gaan om documentaire teksten, niet om fictie. Maar dat maakt voor de essentie van hun artikel niet veel uit.
Ze vergeten overigens nog dat bij het geschetste 'vragen beantwoorden' de leerlingen vooral ook getoetst worden op hun vaardigheid om zulke vragen te kunnen beantwoorden. Die vergt een aparte kennis: weet wat de docent wil horen...

Voor een echt goede docent moet dit artikel een open deur zijn.

Niet alleen de lessen Nederlands in het primaire en secundaire onderwijs hebben de naam saai te zijn, ook de studie van Nederlandse taal- en letterkunde lijdt daar kennelijk onder. Zie de oproep van de opleidingen Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit Nijmegen, Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Leiden, Universiteit van Amsterdam en Universiteit Utrecht om ambassadeurs te werven:

'Helpt u ook mee om te laten zien hoe leuk en interessant het vakgebied Nederlands is? Nodig dan de beste ambassadeurs uit, namelijk studenten die hun eigen ervaringen kunnen delen. Zij komen graag tijdens uw les een korte voorlichting (20 tot 25 minuten) geven over de studie Nederlandse Taal en Cultuur. Interesse? U kunt zich aanmelden via het aanvraagformulier op deze site. We nemen dan zo spoedig mogelijk contact met u op.'

Zo'n oproep doe je alleen in nood, lijkt me...