Hendrik Tollens

was een verfhandelaar die graag toneelstukken en verzen schreef.

 

Zoals dit:

 

De liefde op het ijs

De wintervorst vierde zijn lusten de toom
en vloerde met schotsen het meer en de stroom;
de veldvreugde ruimde voor de ijsvreugde plaats
en meertjes en stroompjes weerkaatsten de schaats.

Schoon Elsje, een boerinnetje, poezel en mals,
verloor in het zwenken de boot van haar hals
en Koenraad, de flinkste gezel van het oord,
ontdekt die en raapt die en rijdt ermee voort.

'Wat deert u, schoon Elsje!' zo vraagt hij alras,
terwijl zij al schreiende zoekt langs de plas.
'Mijn bootje' (zo snikt zij) 'helaas ben ik kwijt:
het viel in de sneeuw of misschien in een bijt.'

''t Was wis van een vrijer, tot meerder verdriet?'
'Neen, 't was van mijn moeder: ik kreet anders niet.'
'Kom, wis maar uw traantjes: wij vinden 't wel weer;
leg op maar, en zoek maar de baan op en neer.' 

 

En nog veel meer coupletten volgen. Het loopt zo af:

Zij pozen en kozen: hij vleit haar een blos,
terwijl glipt er nogmaals een schaatsje weer los;
hij bindt en herbindt het, en weifelt en fleemt,
en vraagt en verkrijgt, en begeert nog, en neemt.

De landjeugd reed af en het maanlichtje klom,
en Koenraad gaf Elsje haar bootje weerom,
en gaf haar een ring en een kusje zo teer!…
Maar ging met haar hartje, en nooit gaf hij 't weer.

Zijn werk is niet meer erg in trek, maar voor wie de smaak te pakken heeft: zie gedichten.nl.

 

Er staat een standbeeld van hem in Rotterdam, waar hij geboren werd en zijn bedrijf had, en in Rijswijk is zijn laatste woning vertimmerd tot Tollenshuis, waar Museum Rijswijk gevestigd is. Zie ook Widipedia, De onvolprezen Bibliotheek der Nederlandse Letteren (DBNL) en het Tollensfonds. Dat fonds ontstond in 1860 aldus:

 
Op de zestigste verjaardag van Tollens in 1860 werd door zijn vrienden en vereerders een fonds opgericht, om Tollens blijvend te kunnen eren. Het was oorspronkelijk bedoeld om oudere dichters, die in moeilijke financiële omstandigheden verkeerden, te kunnen steunen Sinds 1902 veranderde het toenmalige bestuur dat.

Met de vijfjaarlijkse Tollens-prijs wordt een letterkundige geëerd die naar het oordeel van de jury opvallende literaire waarde bezat in de afgelopen periode.

 

 

Joke van Leeuwen. (Foto ANP.)
 

En die eer viel in september 2025 toe aan Joke van Leeuwen, wat mij betreft een zeer goede keuze. Die mening deel ik met anderen, gelukkig, want haar bekroning werd opgemerkt door de Volkskrant (met dank aan Pjotr van Lenteren), Tzum, Neerlandistiek en meer. Eerder werd Joke van Leeuwen bekroond met onder meer de Theo Thijssenprijs (2000, voor haar werk voor kinderen), de Gouden Ganzenveer (2010) en de Constantijn Huygensprijs (voor al haar werk, 2012). Plus nog flink wat Griffels en Penselen en zie ook hier.

De jury, tevens bestuur van het Tollensfonds, bestond uit Jan Baeke, Lotte Jensen, Hans Kolff, Bas Kwakman, Ruud Poortier, Kila van der Starre en Aleid Truijens. 

De uitreiking is/was op 5 oktober in het Tollenshuis.