Eind 2012 publiceerde ik een
eerste verzameling Grote Grazers.
Ik kon het verzamelen niet laten, dus volgt hieronder een vervolg, met deels dezelfde inleiding. Bedoeld als Kerstbijdrage, maar toch iets te laat...
Veelal denkt men bij grote grazers aan de runderen en paarden die vredig grazen in de daartoe aangewezen gebieden die men wel eens 'natuur' pleegt te noemen. Ze doen dat kuddegewijs en laten voldoende over voor kleinere grazers, knabbel-, krabbel- en grabbelaars en wroeters, en allen vullen op hun beurt weer de magen van roofdieren of rotten na overlijden weg.
Ook in de menselijke samenleving kennen we grote grazers - vaak ook grote
graaiers genoemd. Hoewel ze op het eerste oog geen kuddes vormen, zijn ze wel met elkaar verbonden: al grazen ze soms ten koste van elkaar, ze gunnen elkaar vaak als bovenbazen ook de rijke weiden. Mensen die, naar Adam Smith, '
ervan houden te oogsten zonder te zaaien' (1).
Enig opzien baarde begin 2013 een lijstje salarissen van bestuurders in de 'publieke sector', gepubliceerd door minister Ronald Plasterk (zie
NOS).
'
Twintig rijksambtenaren, drie medewerkers van gemeenten - waaronder een burgemeester - en 125 medewerkers van zbo's verdienden in 2011 meer dan 130 procent van het ministerssalaris.
Dat blijkt uit cijfers die minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties dinsdagochtend gepubliceerd heeft. Het leeuwendeel van de ruim 2600 werknemers in de publieke sector die in 2011 meer dan 193 duizend euro verdienden, werkt in de zorg. Bij de overheid 'zit de grootste problematiek niet', concludeerde Plasterk op een persbijeenkomst in de nieuwbouw van zijn ministerie.
Plasterk publiceerde de lijst met topinkomens op basis van de Wet openbaring publieke topinkomens (Wopt). Die bepaalt dat een inkomen boven de 130 procent van het ministerssalaris gepubliceerd moet worden. Het aantal hoge salarissen - overtreders van de norm, meent Plasterk - is in 2011 iets toegenomen, maar volgens de minister is dat te verklaren doordat de norm in 2011 niet verhoogd is, terwijl het salaris in de meeste gevallen wel steeg.
Daardoor zijn ambtenaren die in 2010 nog net onder de norm bleven en er bijvoorbeeld een periodieke loonstijging bijkregen, door de ondergrens geschoven. Het gemiddelde inkomen van de veelverdieners daalde in totaal wel, van 234 duizend euro in 2010 naar 218 duizend in 2011. ' (
Bron, zie ook hier)
De Volkskrant besteedde er op 12-1-2013 drie pagina's aan. En in de eerste kolom, evenals in
AD, komt meteen het meest gehoorde verweer langs:
'
Bestuursvoorzitter Koos Moerland (216.186 euro) van zorginstelling Cura Mare in Dirksland: "Het is wrang om te worden neergezet als graaier. Ik doe mijn stinkende best om dit ziekenhuis te besturen en overeind te houden. Als ik mijn energie in het bedrijfsleven had gestopt, had ik vijf keer zo veel verdiend. Dat is ook een manier om ernaar te kijken." '
Het bedrijfsleven' als heilig voorbeeld. Zeker, dat is ook een manier om ernaar te kijken. Een miljoen per jaar is helemaal buitensporig. Maar zie onder. En zie
de Volkskrant 8-3-2013, '
Zachte landing voor gevallen bankiers', over de prettige 'landing' van bankiers na gedane verwoestende zaken. Namen:
Rijkman Groenink,
Gert-Jan Kramer,
Piet Klaver,
Michel Tilmant,
Wim Kok (de man die van Neêrlands grootste sociaal-democratische partij een kaalgeplukte haan maakte),
Jean-Paul Votron,
Maurice Lippens,
Jan Michiel Hessels,
Rob Zwartendijk en Sjoerd van Keulen (zie onder).
Zie ook het overzicht van topsalarissen in de Volkskrant 15 juni 2013, 'Honderd hoogste inkomens van bestuurders'. Bovenaan: Bernard Dijkhuizen van Ziggo, met € 15.712.815,-. Tweede: de hieronder vermelde Eric Meurice, met € 11.534.242,-. Derde is Peter Voser van Royal Dutch Shell met € 7.534.016,- en vierde de hieronder ook vermelde Nancy McKinstry van Wolters Kluwer met € 6.544.770,-.
En dan de banken. Er was na 2008 een heel klein beetje nederigheid, maar die verdween snel. Dat bij banken grote grazers werken, is bijna qualitate qua, maar ze hebben niet altijd makkelijk traceerbare namen, je komt niet verder dan die van de bestuurders. Zie onder meer een fraai artikel van
Yvonne Hofs in
de Volkskrant 14-9-2013, 'Business as usual', op de cover van de bijlage aangekondigd als 'De bank blijft de baas'. Later volgde o.a. het
Libor-schandaal (zie ook
hier).
De documentaire
De tax-free tour, uitgezonden op 25 maart als deel van de reeks
Tegenlicht door de omroepvereniging
VPRO, onder regie van
Marije Meerman, borduurde voort op waarover ik bij de
eerste verzameling Grote Grazers al schreef, namelijk de vele duizenden miljarden 'offshore'-geld, door grote bedrijven via handige constructies zó gestald dat er minimaal belasting over hoeft te worden betaald. Goed gemaakte documentaire.
James Henry kwam uiteraard veel aan het woord, maar ook de Engelse accountant
Richard Murphy, de Engelse 'business intelligence investigator'
William Brittain-Catlin (auteur van o.a.
Offshore: The Dark Side of the Global Economy, 2005), de Franse ex-onderzoeksrechter en europarlementariër
Eva Joly en anderen, en middels mooie grafieken toonde men voorbeelden van de geldstromen. Mooi was ook een opname van het verhoor door het Engelse parlement van vertegenwoordigers van zulke grote bedrijven, waaronder Starbucks en Amazon. Zie ook PS4.
Zeg het voort, zeg het voort: één procent van alle mensen bezit 99 procent van alle rijkdom. En deze mensen hebben een groeiende invloed op regeringen, voor zover ze er niet zelf toe behoren (meestal niet).
O.k., de verzameling van dit jaar.
Rinat Akhmetov
Eigenaar van o.a. Metinvest en DTEK, twee Oekraiense bedrijven, en met DTEK beheert hij zo'n 70% van de energievoorziening van Oekraïne. Volgens
Quote houdt DTEK kantoor in Nederland, '
waarschijnlijk om fiscale redenen'. 'Volgens
Bloomberg is zijn vermogen nu $18 miljard, volgens
Forbes $16 miljard.'
Quote: '
Akhmetov, ook voorzitter van voetbalclub Shakhtar Donetsk, zou in 1986 al banden met de Oekraïense maffia hebben en betrokken zijn bij de handel in namaakmerkkleding. In de jaren tachtig zou hij dienst hebben gedaan als assistent van de vermeende maffiabaas Akhat Bragin, die in oktober 1995 samen met zes bodyguards om het leven kwam bij een bomaanslag op het stadion van Shakhtar. Ook Amerikaanse diplomaten in Kiev rapporteerden aan Washington over de vermeende duistere achtergrond van Akhmetov, zo bleek uit via Wikileaks uitgelekte cables.'
Thom Aussems
Was
vorig jaar Erik Staal aan de beurt, deze keer heb ik zijn vakbroeder in corporatieland opgenomen. Kwam eind juni in de Volkskrant 29-6-2013 en september 2012 in
Welingelichte kringen. Daar noemden ze hem zonder omwegen '
de grootste zakkenvuller van Nederland' en daarmee werd niet zijn lichaamslengte bedoeld. Baas van woningcorporatie Trudo: 6000 huizen, 88 medewerkers. Zijn salaris: volgens de
lijst van veelverdieners van minister Plasterk (januari 2013) € 391.000,-. Zie
hier Welingelichte kringen over corporatiebestuurders in het algemeen.
Hans Barlach
Leerde handig omgaan met geld als beheerder van de nalatenschap van zijn grootvader
Ernst Barlach. Verzamelde fortuin met galerieën, was enige tijd eigenaar van de
Hamburger Morgenpost, werd al snel projectinvesteerder. Kwam 2007 in het nieuws door zijn pogingen de baas te worden bij uitgeverij
Suhrkamp (waarvan hij al minderheidsaandeelhouder is), omdat uitgeefster Ulla Berkéwicz het niet goed zou doen. Die pogingen werden bestreden, het werd een gevecht van jaren en de emoties liepen hoog op, zodanig zelfs dat Suhrkamp-auteur Peter Handke Barlach op
18 december 2012 als
Unhold (duivel) betitelde: '
Aber da, da ist, nein handelt ein von Grund auf Böser, ein Abgrundböser. Ein Unhold. Und der steht auf dem Boden des Rechts? Er wühlt darin, läßt darin wühlen die Horde der schwerbezahlten Mit-Unholde. Nicht recht so.' Wie zich wil verdiepen in de strijd, heeft iets aan artikelen in
Frankfurter Allgemeine Zeitung 20-3-2013,
Die Welt 22-7-2013,
Die Zeit 20-6-2013 een interview met Barlach in
Frankfurter Allgemeine Zeitung 13-12-2013 en met wat zoeken nog veel meer want deze soap werd en wordt met aandacht gevolgd in Duitsland.
Commentaar d.d. 20-6-2013 in
Die Zeit van ene Thomas Gern: '
Tja, wenn man's mal etwas genauer ausleuchtet, ist Wirtschaft ein ziemlich mieses Geschäft. Kein Wunder, dass die ganz und gar Skrupellosen, die mit Gewissen immer mehr abhängen.'
Steve Ballmer
Vertrok in 2013 bij Microsoft, waaraan hij vanaf 2000 leiding had gegeven en waar hij sinds 1980 werkte. Kon axchter een spreekgestoelte behoorlijk tekeer gaan, zie
hier, maar dat maakt hem geen grazer. Wel het gegeven dat hij in 1980 startte met een salaris van 50.000 dollar en in 2013 eindigde met een salaris van 1,37 miljoen dollar per jaar.
Het is, anders dan bij sommige grazers, niet aan te tonen dat hij zijn bedrijf schade heeft berokkend, de omzet en winst van Microsoft steeg behoorlijk en je weet nooit of dat dankzij of ondanks Ballmer is geweest. Al is wel aantoonbaar dat hij er soms behoorlijk naast zat met de inschatting van de toekomst, getuige zijn bagatellisering van zowel Google als Apple.
Jean-François van Boxmeer
Kwam april 2013 in het nieuws doordat bekend werd dat hij een bonus van 1,5 miljoen euro zou krijgen als-ie aanbleef bij
Heineken. 1,5 miljoen: alleen om te blijven. Want '
‘Hij kreeg eindelijk de poort naar Azië open.' Ruim vijfduizend beleggers brachten afgelopen week hun stem uit via de website van de VEB. 35 procent daarvan ging naar Van Boxmeer. Want met de Belg aan het roer steeg het aandeel Heineken dit jaar met meer dan veertig procent.
Vooral zijn succesvolle biedingsstrijd om de Asia Pacific Breweries (APB) kon op veel waardering rekenen. Het bedrijf uit Singapore is vooral bekend van het in Azië razend populaire Tiger Beer, dat Van Boxmeer ook in Europa wil introduceren. (Bron: MT)'
(Bron)
Wat zou bij gaan doen met die 1,5 miljoen?
Richard Branson
Bijna altijd met een stralende glimlach op de foto, stichter van
Virgin en volgens
Forbes een vermogen van ruim 4 miljard dollar. Type grazer die het gras vanzelf in de bek leek te vliegen. Trad op
19 februari 2013 toe tot
The Giving Pledge en dat siert hem. Ouderwetse liefdadigheid, de rijken delen uit aan de armen. Wat nog iets anders is dan eerlijk delen.
Gérard Depardieu
Deze rijke dikke boertige filmster (zijn recente rol in
Life of Pi paste hem uitstekend) kwam eind 2012, begun 2013 in het nieuws doordat hij boos was over de plannen van de Franse regering om zeer rijke mensen een hoog belastingtarief op te leggen.
Hij was niet de enige zeer rijke inwoner van Frankrijk die boos was, maar wel een van de bekendste. Ook
Bernard Arnault, eigenaar van
Louis Vuitton Moët Hennessy, overwoog om wegens deze plannen naar België te verhuizen - waar hij overigens niet welkom was, want er liep nog een onderzoek naar zijn financiële doen en laten.
Michael Dell
Oprichter van
Dell Inc., een grote computerfabrikant. Kwam begin 2013 in het nieuws doordat hij samen met wat andere grazers (waaronder Microsoft) aandelen opkocht van Dell en het bedrijf van de beurs haalde. Ongetwijfeld om het te beschermen tegen andere, wat roofzuchtiger bewoners van de grazige weiden, officieel om het bedrijf meet zijn eigen koers te kunnen laten varen. Zij vermogen loopt in de vele miljarden.
Buck Broenhof
Heet eigenlijk Brucht Groenhof en berucht mag hij zijn. Waarom, dat doet
Yvonne Hofs in
de Volkskrant 7-3-2013 uitvoerig uit de doeken onder de kop '
Vos bewaakte kippenhok', een gelukkige vondst van de koppenmaker die dag. Deze Buck of Brucht werd door SNS Reaal benoemd om de vastgoedportefeuille van Property Finance te saneren. Volgens de bronnen van Yvonne Hofs deed hij dat op geheel eigen wijze en wel zodanig dat-ie er zelf flink wat extra's aan overhield.
Stuart Gulliver
Mooie achternaam... Chief Execute Officer van het Britse bankbedrijf
HSBC. Dat bedrijf maakte in 2012 minder winst dan in 2011 en moest bovendien in de VS een fikse boete betalen wegens witwassen van boevengeld. Reuters volgens
Huffington Post: '
HSBC was fined $1.9 billion in December, the largest ever paid by a bank, followed a U.S. investigation into its Mexican and U.S. operations that made scathing criticism of its anti-money-laundering systems. The lax controls allowed two cartels to move $881 million in drug proceeds through the bank, according to U.S. prosecutors.' Gulliver baarde maart 2013 enig opzien omdat hij toch een mooi jaarinkomen bleek te hebben.
The Guardian zocht het uit
tot in detail en vat dat als volgt samen:
'
HSBC has set out how chief executive Stuart Gulliver received £7.2m in 2011 – a year when the bank's performance was "satisfactory in aggregate" according to chairman Douglas Flint.
Gulliver has a salary of £1.25m. He can get three times that amount in his annual bonus and six times that in a long-term incentive plan which pays out on a three-year time horizon.
For 2011, he actually received £7.2m – compared with a maximum potential bonus and salary of £12.5m – because the bank awarded him 1.72 times his salary for his annual bonus and three times his salary for his long-term incentive plan.
Turning to the annual bonus of £2.1m, financial targets accounted for half of his potential bonus and he achieved 30% out of 50%. Here is the break down, the percentage figure being the maximum that could have been awarded:
• Capital strength: 10% – achieved.
• Dividend: 10% – achieved.
• Profit: 10% – half achieved.
• Cost reduction: 10% – half achieved.
• Return on equity: 5% – not achieved.
• Return on risk-weighted assets: 5% – not achieved.
Non-financial targets accounted for the other half and he achieved 27.5% out of 50%:
• Strategy and execution: 25% – awarded 20%
• People and values: 10% – awarded 7.5%
• Compliance and reputation: 15% – nothing.
In terms of the long-term bonus, the weighting between financial and non-financial measures is 60% and 40% and the result was that 50% of the total targets were achieved. '
Slechts £ 7,2 miljoen pond dus... Beklagenswaardig, hoor.
Ralph Hamers
In april 2013 werd bekend dat de nieuwe baas van ING 1,3 miljoen euro per jaar zal gaan verdienen. Dat is volgens journalist
Peter de Waard (
de Volkskrant 5-4-2013) 40 keer 'het modale inkomen van nu'. Hij noteerde tevens dat '
de laatste baas van de Postbank als staatsbank in 1988 200 duizend gulden (80 duizend euro) verdiende, vijf keer het modale inkomen'. Hoe dit inkomen steeg, beschrijft hij eveneens: '
In 1988 fuseerde de Postbank met de NMB Bank, waarna de bestuurder 350 duizend gulden per jaar ging verdienen. In 1992 fuseerde NMB Postbank vervolgens met Nationale-Nederlanden tot ING. De staat verkocht de aandelen. Het salaris van de bestuurders werd verdubbeld tot 700 duizend gulden. Een jaar later ging het naar 900 duizend en in 1994 naar 1 miljoen gulden.'
Dit vileine stukje van Peter de Waard is sowieso de moeite waard, zie (
Volkskrant-abonnees)
hier.
Ik citeer toch maar even verder:
'
En dat was nog maar het begin, want na 1995 begon de
bonuscultuur ook over te slaan naar Nederland. Het resultaat is bekend.
Rooms-rood noch Paars waarschuwde bij de privatisering van de Postbank dat
banken gemakkelijk failliet zouden kunnen gaan omdat ze minder middelen in huis
hebben dan klanten bij een eventuele bankrun kunnen komen opeisen. Evenmin werd
verteld dat banken daarna op kosten van de belastingbetalers zouden moeten
worden gered omdat anders het financiële systeem zou instorten.
Als de kabinetten Lubbers/Kok in plaats van de Postbank te
privatiseren de NMB, ABN Amro en de spaarbanken VSB en SNS hadden
genationaliseerd, zou iedereen al op zijn 62ste met pensioen kunnen gaan en zou
geen gevangenis worden gesloten.
Alleen ABN Amro maakte van 1995 tot 2007 35 miljard euro
nettowinst, die in de zakken van aandeelhouders terecht is gekomen. En als de
salarissen niet van 2 ton in guldens naar 1 miljoen in euro's plus bonussen
waren gegaan, had daar nog een miljardje bij kunnen worden opgeteld.
Nu heeft de staat 30 miljard euro moeten steken in het
redden van de bank na 2007. In heel Europa zijn belastingbetalers na 2007 1.600
miljard euro kwijtgeraakt aan het redden van de banken, terwijl ze 1.600
miljard euro hadden verdiend als banken staatsbedrijven zouden zijn geweest.
Als daarmee de staatsschuld was afgelost, hadden alle eurolanden nu een
overschot op de begroting gehad. Voordat de euro werd ingevoerd, had moet
worden besloten de banken te nationaliseren.
Dan zou Ralph Hamers
tevreden zijn geweest met vijf keer modaal of 165 duizend euro, in plaats van
ontevreden met 1,3 miljoen.'
Waarvan akte.
Zie overigens ook
Grote grazers 2012, over Jan Hommen.
Loek Hermans
Wat, die door-en-door betrouwbare top-VVD-er, ooit Commissaris der Koningin? Een gretige grazer? Hij komt niet eens voor in de rangen van
Forbes en
Quote. Maar blijkens onderzoek van
de Volkskrant in 2011 hield hij er toen wel ruim twintig bijbanen op na naast zijn lidmaatschap van de Eerste Kamer en als bestuursvoorzitter van het in 2009 failliet verklaarde thuiszorgbedrijf Meavita (die 'marktgerichte serviceorganisatie die kansen moet pakken in de belevingsgerichte zorg') wist hij er met zijn bestuursgenoten voor een mooie beloning zulke megalomane plannen door te drijven dat het bedrijf, ooit ontstaan uit de fusie van financieel gezonde bedrijven, tegen de grond te werken. Kwam maart 2013 in het nieuws doordat vakbond AbvaKabo dat bestuur dagvaardde wegens wanbeleid.
De Volkskrant had een interview met hem (6-3), waarin hij zich verdedigde. Kop: 'Ik doe veel, niet alles gaat goed.' Een lezer (R. van de Gun, Zeist) noemde ('Brief van de dag', 7-3) 'wat andere successen'. Hij leidde de commissie die de voors en tegens van de Betuweroute moest afwegen. De route kostte 4,7 miljard in plaats van de geraamde 2,5. Hij was van 2006-2011 voorzitter van de raad van toezicht van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers. 'Kunt u zich de affaire-Albayrak nog herinneren?' En hij was voorzitter van de 'commissie besluitvorming stemmachines', van 19-12-2006 tot 17-4-2007. 'En nog stemmen we met het rode potlood.'
Leuk was die 'brief van de dag' van lezer Peter Bakens in
de Volkskrant 22-3-2013, 'Daar is-ie weer'. '
Ja hoor, daar is-ie weer: onze Loek Hermans! Dit maal duikt hij, als markant toezichthouder (toezicht?) op achter de kwestie van de riante vertrekregeling van de voormalige bestuursvoorzitter van het UMC St Radboud, Emile Lohman. Die kreeg 562 duizend euro mee (Economie, 21 maart).'
Hans Hillen
Wát, deze oude rot uit de politiek, keurig dienaar van het openbaar bestuur, als parlementslid (CDA) zowel als minister, een grazer?
Nou, zeker geen olifant.
De
NRC pakte op 30-11-2013 uit met ruim twee pagina's over het reilen en zeilen van Hans Hillen op Bonaire. Uit dat stuk blijkt dat Hans Hillen bepaald gul omsprong met overheidsgeld. Vele reisjes op en neer, als 'adviseur' van bestuurders en van de Bonaire Holding Maatschappij op Bonaire. Dikke maatjes met typen als
Wilbert Stolte, van de
Stichting Ontwikkeling Nederlandse Antillen,
Ramonsito Booi en Burney El Hage. Leuke gabbers, lekker mee stappen, en allemaal zo ongeveer onder de hoede van God, want christendemocraten. Beetje landje besturen à la Berlusconi.
Geen doelgerichte grazer dus, eerder iemand die met het dédain van de ouderwetse christendemocraat ('we rule this country') als het ware vanzelfsprekend een stevige hap uit de ruif van reis- en andere budgetten nam. En neemt, waarschijnlijk. Hij zal zichzelf graag wijsmaken dat het heel erg nuttig is, wat-ie doet. Maar nuttig voor wie, Hans. Voor wie?
Florian Homm
Een grazer eerste klas, deze investeerder, ook wel 'durfkapitalist' genoemd en volgens
Quotenet de '
de koning van de vijandige overname', maar ook de weldoener van voetbalclub
Borussia Dortmund en een graag geziene gast in tv-programma's In 2007 vluchtte hij, volgens The Independent 'h
e left in a private plane with $500,000 stashed in his Calvin Klein underwear, briefcase and cigar box, and accompanied by his "friend and mule" Giorgio, who had another $700,000 about his person'. Hij leek verdwenen, tot hij weer opdook met tv-optredens, een boek,
Rogue Financier: The Adventures of an Estranged Capitalist, en uiteindelijk op 10 maart in Florence aangehouden door de Italiaanse politie. Hij werd namelijk gezocht wegens duistere financiële transacties.
Carl Icahn
Baas van
Icahn Enterprises, groot-investeerder, in de woorden van
de Volkskrant (26-3-2013) 'belager van bedrijven die hij opkoopt en daarna kaalplukt'. Vermogen volgens
Forbes in maart zo'n 20 miljard dollar.
Bood in maart 2013 op de computerfabrikant
Dell evenals voormalig eigenaar Michael Dell (zie boven) en Stephen Schwarzmann (zie onder).
Icahn mag dan horen tot de grote grazers, een deel van zijn rijkdom schenk hij weg, o.a. aan de
Child Rescue Foundation en het
Mount Sinai Hospital.
Guus de Jong
Behoort wellicht tot de subklasse van grazers die door
Ruud Lubbers ooit als '
kleine krabbelaars' (zie ook
hier) is betiteld. Er was in 2012 veel gedoe bij de
Stichting Gehandicaptenzorg Limburg en werd in
de Volkskrant van 21-11-2013 nog eens in een 'reconstructie' over twee pagina's uitgelicht. Het geknoei met geld spat er af.
Nee, Guus de Jong is nog niet veroordeeld. Er loopt een onderzoek tegen hem, ingezet door de
FIOD. Wegens verdenking van het zich toe-eigenen van voor de SGL bedoeld geld. Voorlopig kwam al boven tafel dat Guus de Jong aardig wat aan bonussen en vergoedingen binnenhaalde, boven een salaris van ruim een kwart miljoen euro. Wordt wellicht gevolgd.
Sjoerd van Keulen
Voorbeeld van gulzigheid-in-opdracht, voor wie de hemel de grens was. Geloofd als ondernemer in 2007, in 2013 afgebrand als de topman die
SNS Reaal aan de rand van de afgrond bracht door roekeloze aankopen. Zodanig dat de Nederlandse regering dacht dat nationalisering (met hulp van de Interventiewet, van kracht sinds mei 2012) de enige uitweg was. Dat verzwaarde de landsbegroting met zo'n 3,7 miljard, waarvan 1 miljard werd opgehaald bij de andere banken. Volgens in de pers figurerende berekeningen hadden die anders met zijn allen zo'n 5 miljard moeten opbrengen om tegemoet te komen aan de garantieregeling. Zie over de gang van zaken de dossiers van
de Volkskrant en
De Telegraaf. Sjoerd van Keulen legde in februari wat vertegenwoordigende functies neer, maar hoeft niet te verhuizen naar een zolderkamertje. Volgens
De Telegraaf '
ontving hij van oktober 2002 tot en met april 2009 bijna 7 miljoen euro. In 2006 en 2007 zag de topman respectievelijk 1,4 en 1,8 miljoen euro bijgeschreven op zijn rekening.'.
Jeroen Kool
Eigenlijk hoort deze
Amsterdamse vastgoedhandelaar thuis in de categorie kleine grazers, als je hem vergelijkt met mensen als Latsis (hieronder). Er zijn veel meer van die handelaars in huizen en Kool en zijn vriendje Ebe van Riesen (samen
Singeldam, zie ook
hier). Die kwamen samen op 4 december in het nieuws (
de Volkskrant) doordat Joris van Minnen, 'Amsterdammer', een actie begon tegen hun praktijken om huizen op te kopen en de appartementen op te delen in kleine kamertjes en die aan studenten te verhuren.
Er stond een handig tekeningetje bij om duidelijk te maken hoe dat gaat:
Zo'n Kool doet formeel niets onwettigs. Toch valt hij met stip onder de grazers.
Spiros Latsis
Kwam in 2007 als
nummer 55 voor op de
lijst miljardairs van
Forbes, maar zijn waarde zakte: begin 2013 nog maar
nummer 412, met slechts 3,3 miljard familievermogen. Een van de Griekse superrijken over wie wordt geschreven dat ze zelden belasting betalen in Griekenland. Komt in die zin ook voor in
Hoe durven ze van
Peter Mertens. De affaire met
EC-voorzitter
Barroso haalde zelfs Wikipedia: '
Latsis invited the President of the European Commission, José Manuel Durão Barroso
, who had been a student friend at the London School of Economics, to be a guest on his yacht a month before the Commission approved €10.3 million Greek state aid for Latsis' shipping company; but the approval had been given by the previous European Commission, before Durão Barroso had succeeded to its presidency.[1]
However, the Spanish newspaper La Clave showed that MEPs were mistaken in their search for clues. The Barroso Commission directed effectively made a recommendation to the Council in favor of the interests of Spiro Latsis, saying it was urgent and essential subsidize the construction of an oil pipeline owned by him. Recommendation officially registered, which was written a few weeks after the holidays Barroso on the yacht of the Latsis.' Zie hierover ook
925.nl.
Nancy McKinstry
Hoofd-uitvoerend medewerker ofwel Chief Executive Officer van
Wolters-Kluwer. Kwam eind juni in het nieuws wegens haar salaris: 5,6 miljoen in 2012, inclusief een aandelenpakket. Tegelijk moest er bezuinigd worden bij de firma. Maar het sociaal plan dat de ontslagen moest regelen zou te duur zijn. Vakbondsbestuurder Anne Jan de Graaf: 'met 1 miljoen van mevrouw McKinstrey is dat hele sociaal plan betaald'.
En zie: hiertegen kwam ook protest van vakjournalist
Sjors van Beek, die zijn verontwaardiging luchtte over zijn ontslag (en dat van enkele honderden collega's) omdat het blad
Binnenlands Bestuur te weinig winst zou maken. Ja, te weinig winst, geen verlies.
5,6 miljoen... Mmmm, wat zou ze er mee doen?
Tihomir Ivanov Mitev
Een van de drie eigenaren van TIM, een firma die in Bulgarije op het randje van de wet zaken doet in casino's, hotels e.d. aan de kust, met name in Varna. Om een
persbericht van de
Kritische Aktionaere te citeren: '
Diese steht in dringendem Verdacht, ein in Politik und Wirtschaft weitverzweigtes Netzwerk von Korruption und organisierter Kriminalität zu unterhalten.' Zie ook de
Prague Post 13-3-2013 en
De Groene Amsterdammer 12-9-2013. (Hellen Kooijman, '
De "ontdemocratisering" van Bulgarije'.)
Ik had dus ook de andere twee eigenaren kunnen opnemen, Ivo Kamenov Georgiev en Marin Velikov Mitev. Volgens
Miljonerite zouden ze ieder al een vermogen van 500 miljoen euro hebben. De verhalen rond de firma kunnen leiden tot interessante vragen over de grens tussen legaal en illegaal kapitalisme en waar het vrije ondernemen overgaat in het omkopen, inkapselen en bedreigen van anderen. Wet en goed bestuur zouden al te drastische grazers moeten inperken: wanneer moet je vaststellen dat de grazers er door connecties en macht in slagen wet en bestuur naar hun hand te zetten?
Déze grazer opereert net op de rand en is brutaal genoeg om er een
Facebook-pagina op na te houden. Althans, ik denk dat het hem is.
Eric Meurice
Kwam begin 2013 in het nieuws wegens zijn inkomen als President and Chief Executive Officer (sinds 2004) van
ASML. Dat bedrijf, dat machines levert voor het bakken van computerchips, deed het de laatste jaren goed. Het personeel ontving dit jaar in februari een bonus van zo'n tienduizend euro, volgens
Z24. Maar dat is niets vergeleken met het jaarinkomen van Meurice, die volgens
de Volkskrant 17-1-2013 neerkomt op 11 miljoen euro, inclusief bonussen. '
Alleen Jan Bennink (76 miljoen euro) en Rijkman Groenink (29 miljoen) wisten eerder als bestuursvoorzitter van een Nederlands bedrijf in één jaar meer inkomen te vergaren. Meurice verdiende vooral aan zijn 334 duizend opties, in 2012 goed voor 7,2 miljoen euro. Door de sterk gestegen beurskoers van de chipmachinefabrikant, die vandaag de jaarcijfers over 2012 presenteert, werden die opties veel waard. Met prestatieaandelen - waarbij een bestuurder als beloning gratis aandelen krijgt - verdiende Meurice nog eens 2,7 miljoen.' Hoewel het hier niet gaat over publiek geld, wekte dit bericht toch wat reacties op. Volgens ASML-directeur
Peter Wennink was er
niets aan de hand.
Mohamed ben Hassan el-Alaoui ofwel Mohamed VI, koning van Marokko
Had begin 2013 volgens het Franse weekblad
Point de vue een vermogen van ruim 2,5 miljard (
bron) en bezit aandelen in meer dan de helft van Marokkaanse bedrijven. Zie ook
Le Roi Prédateur - Main basse sur le Maroc van Catherine Graciet en Éric Laurent (genoemd in
artikel de Volkskrant 12-01-2013).
Quote 30-04-2011: '
Mocht u zich afvragen waar die paleisbrede glimlach van Koningin Beatrix en haar naaste familieleden vandaan komt: het familievermogen van de Majesteit kruipt weer langzaamaan naar de magische grens van €1 miljard.'
Lee Hsien Loong
Was op 13 januari 2013 nog minister-president van Singapore en stond genoteerd met een salaris van € 1.300.00,- in een overzicht in
de Volkskrant 12-01-2012 van salarissen van bestuurders in 17 landen. Hij stond aan top. Obama verdiende in 2012 € 300.075,-, Rutte € 144.000,-. Dat zal voor beiden wel exclusief te declareren onkosten zijn. Leuk fait divers: de Poolse president Bronislaw Komorowski staat voor € 54.128,- genoteerd.
Andrea Orcel
Kijk nou toch, zo'n schuldbewuste bankier: '
Bankers have become too arrogant and the industry must change, the chief executive ofUBS’s investment bank told British lawmakers on Wednesday.' Aldus
Financial Times op
9-1-2013. '
“We all got probably too arrogant, too self-convinced that things were correct the way they were – I think the industry has to change,” Mr Orcel admitted. UBS, he said, was “trying to recover the honour and standing that the organisation had in the past”.' En UBS was de Zwitserse bank waar-ie net in dienst was gekomen. De bank was zo blij dat ze hem meteen een bonus van 20 miljoen gaven, aldus Nu.nl op
14-3-2013. En die nam hij wel aan.
Ja, nóg meer spijt: '
Mr Orcel admitted to regrets over his role as adviser to Royal Bank of Scotland
when the UK bank made the disastrous acquisition of Dutch rival ABN Amro for £71bn at the peak of the debt boom in October 2007.
Mr Orcel, who was working for Merrill Lynch at the time of RBS’s bid for ABN, said: “If we’d known what we know today, we would have advised them not to proceed.”
The deal was the largest cross-border takeover of all time, but left RBS with too little capital to absorb losses, eventually forcing it to be rescued by taxpayers.'
If we’d known what we know today... wat zou hij daarmee bedoelen?
René Obermann
Deze jonge baas (geboren 1963) van
Deutsche Telekom kwam april 2013 in het nieuws doordat hij hoofduitvoerder (
chief execute officer heet dat in Nieuw-Nederlands) van
Ziggo zou worden. Hij zou een bonus van 2,5 miljoen euro krijgen alleen al om de aanstelling te aanvaarden. In het
persbericht van Ziggo stond niets over dit cadeautje. Op 18 april werd daarover beslist op de aandeelhoudersvergadering van Ziggo.
John Paulson
Kwam begin oktober in het nieuws doordat hij belangstelling toonde voor staatsobligaties van de Griekse republiek. Diezelfde republiek die eerst op de rand van een bankroet werd gebracht door
hedge funds als
die van Paulson. Hij uitte zijn belangstelling in The Financial Times, en het werd meteen wereldnieuws. '
Hedge fund billionaire John Paulson's Paulson & Co and a number of other U.S. hedge funds are investing aggressively into Greece's struggling banking sector expecting it to turn a corner, the Financial Times reported on Sunday..', aldus
Reuters.
Tja, hoe moet je dit soort agressieve grazers plaatsen? Het lijken meer roofdieren.
Overigens wil ook zo'n grote grazer wel eens verhuizen. Dat gaat dan zo: 'Hedge fund billionaire John Paulson is offloading his 13,000 sq ft Aspen mansion for $29.9M to move into his 56,000 sq ft Colorado ranch he bought from a Saudi Prince for $49M' (
MailOnline,
10-10, ook mooie foto's).
Isabel dos Santos
Dochter van
José Eduardo dos Santos, die al 33 jaar president is van Angola.
Haar vermogen werd door
Forbes geschat op een
half miljard dollar. Daarmee was ze nummer 31 op de lijst van de 50 rijkste Afrikanen, aangevoerd door
Aliko Dangote, ongetwijfeld ook een grazer van groot formaat, en enige vrouw op die lijst. Het grazen ging ongetwijfeld deels in familieverband. Voor Afrika niet ongewoon. Pikant detail: ze kocht 20 % van de aandelen van de
BPI, een grote bank in Portugal, dat land dat vroeger Angola koloniseerde.
Ach, en vergeet bij Forbes vooral niet even de
Worlds Billionaires Gallery te bekijken. Eerstgenoemde op 11-2-2013: Carlos Slim, zie ook
Grote grazers 2012.
Stephen Schwarzman
Bood in maart 2013 mee op de computerfabrikant
Dell, evenals de voormalige eigenaar Michael Dell (zie boven), en Carl Icahn. Schwarzmann is baas van
Blackstone, en heeft volgens
Forbes een vermogen van zo'n
6,5 miljard dollar. Hij zou volgens
Newsweek in 2010 een plan voor belasting voor de allerrijksten in de VS hebben vergeleken met de inval in Polen door de nazi's.
Hans van Veggel
Doet in vastgoed en kreeg medio 2013 de FIOD achter zich aan wegens oplichting: de fiscus zou nog zo'n 25 miljoen euro van hem tegoed hebben, hetgeen Van V. overigens niet bevestigde. Die meende dat er 'een verschil van inzicht' was en dat er 'constructief' werd overlegd. Mooi, bijna poëzie. Geschat vermogen volgens
Quote: 300 miljoen.
Hans Wiegel
Een zeer bekende oud-politicus van de partij voor het vrije ondernemen kwam eind april in het nieuws doordat hij zich gemakzuchtig had laten lenen voor de promotie van de firma
Bouw State van Jonald Bouwhuis, van de
Bouwhuis Groep. Na een flink verlies van Bouw State spanden enkele boze beleggers een bodemprocedure aan. Nou gaat het me er niet om of die zaak deugt of niet, maar wel dat uit het verslag in
de Volkskrant (22-4-2013) een walm van hebzucht en blind vertrouwen in praatjesmakers en luchtbellenblazers opstijgt, en dat het vermoeden gewettigd was (o.a. opgemerkt door lieden als Cor van Zadelhoff en Peter Paul de Vries, toch geen rode rakkers) dat Hans Wiegel zich wel erg gemakkelijk door zijn bijbanen bewoog, zodat het geld zonder veel inspanning naar zijn eigen firma De Twa Esken zou rollen. Welkom in de wondere wereld van de VVD.
Babak Zanjani
Iraanse zakenman-ritselaar, leider van de
Sorinet-groep, die voor miljoenen Iraanse olie wist te verkopen aan partijen die de Amerikaanse sancties wilden omzeilen, en daarbij zelf
en passant ook een vermogen vergaarde. Zie ook
hier. Kwam oktober 2013 in de problemen doordat de nieuwe Iraanse regering hem verdacht van malversaties. Hield ervan om zich in dure spullen te hullen en voort te bewegen.
PS1. Een citaat van
Dees Brandjes, medisch directeur
Slotervaartziekenhuis, Amsterdam:
'
In ons ziekenhuis werd verschrikkelijk veel geld verspild aan managers, interim-managers en aan het maken van rapporten. Het eerst half jaar hebben we er zonder moeite 3 miljoen uit kunnen snijden. Schokkend. Godzijdank loopt hier nu geen enkele manager meer rond. ' Want: een directeur is geen manager?
(
De Volkskrant, 10-02-2012.)
PS2. Mooi citaat uit
Dit waren de namen van
Tommy Wierenga, een overpeinzing van hoofdpersoon Pontus Beg:
'
Iedereen steelt in dit land van iedereen, dacht hij. En wie niet steelt, die bedelt. Overal zag je de handjes - er werd geen huis gebouwd en geen dienst verleend zonder dat er handjes tussen zaten die zich beetjes toe-eigenden van de middelen die met de transactie waren gemoeid. Het systeem was alomvattend; een kolossaal weefsel van smeergeld, steekpenningen, afpersing en diefstal - hoe je het ook wilde noemen. Als commandant van politie bewoog hij zich ergens halverwege de ladder; grote handen ratsten de brokken boven hem, kleine handjes graaiden de kruimels weg onder hem. Iedereen deed mee, het was een economisch stelsel waar iedereen van profiteerde en iedereen onder leed.' (P. 24.)
PS3.
Vorig jaar verwees ik naar
Mars voor mensen voor wie de grazige weiden heel ver weg liggen.
Dichter bij huis: voorjaar 2013 verscheen het 6e boek van fotograaf
Michel Sculz Kryzanowski over Henny,
Henny, het zit best wel tegen. (Lecturis, ISBN 978-90-70108-86-1, € 25,-.)
Het eerste herinner ik me goed. Mijn toenmalige vriendin, die in 1983 werkte bij de LOVWJ (Landelijke Organisatie Vormingswerk Werkende Jongeren,
bestaat niet meer), kwam aanzetten met het eerste fotoboek over de zestienjarige werkende jongere Henny,
Neem nou Henny, gemaakt in opdracht van het LOVWJ. Henny is dan 16 en werkt in een koekjesfabriek aan de lopende band.
Dat maakte indruk, en de fotograaf is zijn Henny blijven volgen. Hoe, dat is het best gedocumenteerd door de fotograaf zelf, zie zijn
fotoboekenoverzicht. Zie ook een
interview door
Marjon Bolwijn in
de Volkskrant 15-02-2012.
Een stormachtig leven, en in het laatstverschenen boek is Henny 52, moeder van zes kinderen die allemaal iets mankeren, en een alcoholverslaafde partner van wie ze officieel gescheiden is. Ze houdt het draaiende, maar die grazige weiden van Eric Meurice en vele anderen, die liggen heel ver van haar vandaan.
Nog een fraai voorbeeld van mensen voor wie de grazige weiden heel ver weg liggen: de uitgeprocedeerde asielzoekers die
Marianne Bathoorn opvangt (opving?) in haar woning te Emmen, blijkens een interview in
de Volkskrant 11-2-2013. En zie ook
SHUV.
PS4. Opzien baarde begin 2013 publiciteit rond de 'belasting-rotonde' van Nederland. Bedrijven zonder personeel en kantoor, maar met postbus, opgericht om diensten te verlenen aan (formeel) andere bedrijven. Die diensten bestaan uit het oversluizen van geld, zodat die andere bedrijven in eigen land minder belasting hoeven te betalen. Die andere bedrijven zijn in praktijk dan ook gewoon eigenaar van die postbusfirma's.
Namen van grote grazers vielen hieruit vooralsnog niet te distilleren omdat het vooral ging (en gaat) om bedrijven.
Zo ontdekte
ActionAid volgens een berichtje in
de Volkskrant 11-2-2013 dat de
Associated British Food Group zo'n 92 miljoen winst maakte op de suikerwinning in Zambia, maar nagenoeg geen belasting betaalt in dat land door een groot deel van de winst voor belasting over te maken naar bedrijven in Nederland, Ierland en Mauritius.
'
This has cost Zambia an estimated US$27 million since 2007.
That’s enough to put an extra 48,000 children in school, or help end hunger in the country. Zambia needs this money to tackle poverty and free itself from a dependence on aid.'
(Bron)
Dit ondanks de
ethical business practices die formeel tot de
doelstellingen van het bedrijf horen.
Ook Starbucks werd over dit soort belastingontwijking in Engeland aan de tand gevoeld. Maar tegelijk moest een Engelse minister toegeven dat ook haar eigen land dit soort omwegen toelaat. Zie Guerney en Jersey.
Een overzicht van brievenbusfirma's leverde de Volkskrant op 12-6, naar aanleiding van een
onderzoek van Stichting Economisch Onderzoek (
SEO) in opdracht van
Holland Finance. Onder dat overzicht een interview met Barbara Baarsma van SEO. Vraag: '
Begrijpt u alle ophef over belastingontwijking?'. Antwoord: '
Zeker. Burgers en bedrijven die niet aan internationale belastingplanning doen, hebben het idee dat ze onrechtvaardig worden behandeld.' Een echt VVD-antwoord, wegens de eerste (en enige?) associatie met jaloerse hebberige mensen. Het is anders, lijkt me. Wat haar zorgen zou hebben kunnen baren is dat wereldwijd een enorme hoeveelheid geld wordt onttrokken aan de publieke zaak. Van dat geld zou menig staatsschuld kunnen worden afgelost, en menige regering zou meer kunnen doen voor de mensen uit wier naam er geregeerd wordt. Er zou hier en daar warempel minder armoede zijn.
Natuurlijk, hier iets aan doen kan alleen op wereldschaal. Wordt de Nederlandse regering strenger, dan duiken al die brievenbussen ergens anders op.
Later kwam
Apple in het nieuws (zie bijvoorbeeld
de Volkskrant 22-5-2013), zelfde reden: het bedrijf schuift zo met geld dat het vrijwel geen belasting betaalt. Het leidde tot een hoorzitting in de Amerikaanse senaat.
En nog zo'n bericht:
James Boyce en
Léonce Ndikumana (
universiteit Massacusetts) deden onderzoek naar kapitaalstromen, met name in en uit Afrika ten zuiden van de Sahara. Van 1970 tot 2010 ging zo'n 814 miljard dollar ontwikkelingshulp naar die streek. In diezelfde periode verliet 814 miljard dollar de streek, via belastingvermijding, legaal en illegaal. Zie hun
Africa's Odious Debts: How Foreign Loans and Capital Flight Bled a Continent (London: Zed Books, 2011, reeks African Arguments).
Zie ook het fraaie overzicht van bedrijfsbrievenbusbeheerders in
de Volkskrant 8-6-2013, door Merijn Rengers, Xander van Uffelte en Sybren Kooistra.
PS5. Vorig jaar noemde ik het
Amarantis-rapport en figureerde een der betrokkenen, Bert Molenkamp, in mijn lijst Grote Grazers. Dit rapport gaf minister
Jet Bussemaker aanleiding voor een tweede commissie die het gedrag van specifieke betrokkenen onderzocht. Dat kwam 14-02-2013
in het nieuws (ook
hier), door de conclusie dat geen van de betrokkenen formeel de wet had overtreden, hoewel de minister op één punt
contact zou opnemen met het
Openbaar Ministerie. Het is wettelijk toegestaan er twee in plaats van één dienstauto op na te houden, je huis te laten verbouwen door dezelfde firma die je ook inschakelt voor de onderwijsinstelling die je bestuurt, een huis voor een zacht prijsje over te nemen van de onderwijsinstelling die je bestuurt om dat later
met forse winst te verkopen, en na je afscheid opnieuw in dienst te treden als adviseur met een zeer ruime beloning, e.d. Dezelfde
Sheila Sitalsing die eind 2012 al een venijnig stukje schreef, deed dat
andermaal op 15-02-2013, onder de kop 'Proleten'. Klein citaatje:
'
Dat
een oud-bestuurslid zich na zijn uitdiensttreding zes jaar lang liet inhuren
als onduidelijk adviseur met behoud van volledige bezoldiging en secundaire
voorwaarden, terwijl hij niet zo veel deed - al is dat niet zo goed na te gaan
want er staat niet zo goed op papier wát hij eigenlijk had moeten doen, het is
evenmin strafbaar. Er staat nergens geschreven dat het niet mag.'
Zie overigens
hier een artikel in
de Volkskrant (12-1-2013) onder de kop 'Topverdieners: 'Waarom zou ik vrijwillig loon inleveren?'. En '
al in de jaren negentig liet de Utrechtse collegevoorzitter Jan Veldhuis, in relatie tot een (toen nog vergeefse) poging om eigenmachtig zijn eigen salaris te verveelvoudigen, weten dat dit thans "in de kringen waarin hij verkeerde immers een lachertje was". Die kringen waren niet die van de - ook toen al minder fors bezoldigde - professoren, laat staan promovendie of laboratoriumassistenten, maar die van geld- en oliemagnaten. Dat zegt alles over de geestelijke oriëntatie van de universitaire bestuurderstop.' Aldus
Thomas van der Dunk in
de Volkskrant 1-7-2013, in een bijdrage over het besturen van universiteiten.
PS6. Volgens
Volkskrant-journalist
Peter de Waard '
is het bedrag dat beursfondsen in heel Europa teruggeven aan aandeelhouders voldoende om alle bezuinigingen overbodig te maken. In twee jaar tijd zouden Griekenland en Portugal van hun hele staatsschuld worden verlost.' (6-6-2013, in een voor zijn doen tamelijk boos stukje). Dat naar aanleiding van het nieuws dat Ahold '
2 miljard aan overtollig kasgeld teruggeeft aan de aandeelhouders'. Wat nog overtroffen werd door Apple. Dat bedrijf keerde '
onlangs 100 miljard euro terug aan de aandeelhouders', '
terwijl het bedrijf bijna geen belasting betaalt'. Bronnen vermeldde hij helaas niet.
PS7. Lees eventueel
Kapitalisme zonder remmen van Maarten van Rossem. Heldere uitleg over hebzucht in de VS.
PS8. Mooie uitspraak van
Peter de Waard (
de Volkskrant 12-7-2013): 'Systeembedrijven leiden echter tot concurrentievervalsing omdat zij net als systeembanken op een overheidsgarantie kunnen terugvallen. Eigenlijk lijken zij in veel opzichten op de voormalige staatsbedrijven in de Sovjet-Unie of de huidige in China.
Het verschil is dat in het staatssocialisme de lusten en de lasten naar de belastingbetaler gaan en in het staatskapitalisme alleen de lasten. De lusten strijken de aandeelhouders op.'
PS9. Heeft niks met grazers te maken, denk ik, maar te mooi om te laten schieten. '
Ik ben een christen-democraat, een katholiek, maar als het belangrijk wordt, lieg ik.' Dixit
Jean-Claude Juncker, ex-premier Luxemburg, tijdje belangrijk in Europees kader. Werd juli 2013 beticht van onwettige afluisterpraktijken en trad 11 juli af.
Hij bedoelde natuurlijk: 'Ik ben een christen-democraat, een katholiek,
dus als het belangrijk wordt, lieg ik.' Of: 'Ik ben een christen-democraat, een katholiek,
dus lieg ik.'
Noot
(1) Citaat ontleend aan ingezonden brief Rens van Tilburg in de Volkskrant 14-04-2011. 'Daarbij had hij, eind 18e eeuw, grootgrondbezitters in gedachten. Mannen die niets deden en zich daarvoor rijkelijk lieten belonen door de landarbeiders.'
.jpg)
