Er bestaat een LinkedIn-discussiegroep van het Genootschap Onze Taal die allerlei zaken rond taal en spelling bespreekt. In die groep begon op 15 juni een discussie over u en jou.
Karolijne Bouland startte die als volgt:
'De laatste tijd valt me op dat veel - al dan niet zelfbenoemde - gezagdragers mij ongevraagd het «jij» opdringen. Daarom breek ik hier eens lans voor u. Niet zozeer uit nostalgische overwegingen, maar om duidelijk te maken dat ik van overheden en andere machthebbertjes in den lande verwacht dat ze mij als een volwassen mens behandelen. Een gedachtewisseling hierover lijkt me mee dan ooit wenselijk nu «Vadertje Staat» steeds vaker zegt dat ik volwassen genoeg ben om het zelf uit te zoeken.'
Zij brak een lans voor u en dat leverde een regen aan reacties op. Standpunten! Er werd een heel regiment lansen gebroken voor u. Ongeveer zo (Marlies van de Voort): 'Wat mij betreft creëert men met het gebruik van 'u' een aangename afstand tussen zender en ontvanger. Het suggereert respect, bij mij althans.'
En daar tegenover (Jaap van Silfhout): 'Prima als je afstand wilt bewaren door 'u' te gebruiken. Overigens hangt het tonen van respect bepaald niet alleen af van het gebruik van 'u'. Het is heel goed mogelijk 'u' te gebruiken en toch respectloos te zijn.' Dat werd door veel deelnemers beaamd. Maar men vindt in meerderheid dat met name zij die macht over ons hebben, ons met u zouden moeten aanspreken.
Zoals Karolijne Bouland het verwoordde:
'Maar het gaat mij in deze discussie over iets anders; de sprekers waarover ik het in mijn inleiding had hebben in zekere zin macht over mij. Ze vertegenwoordigen vanuit hun functie of positie een gezag dragende autoriteit bijvoorbeeld de politie, een uitkerende instantie of een overheid. Op grond daarvan mogen ze, bij vermeende overtredingen, soms pittige sancties opleggen. Die vallen dan misschien binnen wettelijke kaders, maar mogen nooit afbreuk doen aan het normale, menselijke respect dat soms gepaard gaat met enige afstand. Voor alle duidelijkheid: ik wil beslist niet terug naar lang vervlogen tijden.'
En: 'een al te populaire houding van overheden naar burgers verhoudt zich slecht tot de machtsongelijkheid'.
Ik deed uiteindelijk zelf ook nog een duitje in de zak:
'U legt het af, je wint. Dat lijkt mij vooral een onderzoek waard, geen ergernis. Ik begreep dat buurtalen als Duits en Frans hetzelfde verschijnsel kennen. Invloed van het Engels, dat het in het dagelijks spraakgebruik al enkele eeuwen met één aanspreekvorm doet? Van reclame, waarin we graag als vertrouwde vriendjes worden aangesproken, want wellicht gaan we dan eerder over tot kopen? Van Radio Veronica, en daarna andere tv- en radiostations waar men ons en elkaar graag als familieleden toespreekt, om dat sfeertje van wij-onder-elkaar te kweken? De overheid volgt hier de reclame. Als de regering mij met u aanspreekt, moet ik waarschijnlijk iets, als ze mij met je aanspreekt, spoort ze me aan - en moet ik dus uiteindelijk ook iets. (Als de regering mij aanspreekt, moet ik doorgaans iets.)
O ja, Engelsen en Amerikanen kunnen soms heel hoffelijk zijn - en dat met één aanspreekvorm.'
En:
'Karolijne, "Daarom breek ik hier eens lans voor u": ik vind het fijn dat u een lans voor mij breekt, ik mag u wel. U is misschien wat ouderwets en u bent nog niet zo voor die moderne overheid ('tof dat je belasting betaalt!' en 'houd je aan de maximum-snelheid'), maar je bent gauw te vertrouwelijk en je wil niet als vriendjes met de Belastingdienst of de politie corresponderen. Ik ook niet en ik waardeer het zeer dat de agent die mij op de bon slingert me tenminste nog u noemt. Nog even. Daarna wordt het: "Je bent er gloeiend bij..."'
De discussie gaat nog steeds door, het aantal reacties moet inmiddels al over de honderd zijn, het aantal deelnemers enkele tientallen.
Marlies van de Voort weer, eergisteren, met een prachtige tekst:
'Een voorbeeld van wijze van aanspreken waarvoor ik onmiddellijk een teiltje nodig heb:
"Beste meneer, mevrouw van de Voort,
We vinden het super fijn dat je klant bij ons bent. En om dat te laten blijken, profiteer je bij Ziggo van allerlei extra’s. Gewoon omdat je klant bent.Zo zoeken we elke maand leuke Vriendendeals voor je. Toffe voordeeltjes op zenderpakketten, korting op gave gadgets of leuke acties rondom de Ziggo Dome."'
Mooi, dat contrast tussen 'meneer, mevrouw' en dan dat quasi-vertrouwelijke riedeltje erachteraan.
Wordt vervolgd.
Zie ook U of jij 2 en U of jij 1.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten