Voorlezen, beter lezen, doorlezen, blijven lezen

Misschien hanteert Stichting Lezen (NL) deze slogan al een tijdje, maar ik viste hem op uit een persbericht over weer een nieuwe poging om ergens collectief het lezen te bevorderen, namelijk het 'Leesoffensief "Heel MBO leest"'. 

Een mooie slogan, die de 'doorgaande lijn' in de leesbevordering zoals Stichting Lezen die ziet heel goed samenvat, hoewel 'Lees je nu, lees je later' ook wel goed bekt.

Citaat uit het persbericht:

Op 10 november 2023 lanceren Kennispunt MBO Taal en Rekenen (MBO Raad), Stichting Lezen en Mbo Taalacademie (ITTA) het Leesoffensief ‘Heel mbo leest!’ op het gelijknamige congres in Amersfoort. Heel mbo leest! is het landelijke initiatief om vrij lezen, leesmotivatie en leesbevordering op te nemen in het mbo-onderwijs. Doel van het leesoffensief: de taalontwikkeling van studenten extra stimuleren en daarmee schoolprestaties verbeteren en kansengelijkheid vergroten.

Het leesoffensief: net zo divers als het mbo-onderwijs
Om scholen op weg te helpen, publiceren Kennispunt MBO Taal en Rekenen (MBO Raad) en Stichting Lezen de Handreiking Leesoffensief –‘Heel mbo leest!’. Voor het opstellen van de handreiking spraken zij met verschillende mbo-scholen en bibliotheken. De inspiratie, waardevolle tips én valkuilen die uit de gesprekken naar voren kwamen, staan in de praktijkvoorbeelden. Het leesoffensief blijkt net zo divers te zijn als het mbo-onderwijs zelf! 

 

Over de handreiking:

 

De Handreiking Leesoffensief – ‘Heel mbo Leest!’ bevat praktische tips en handvatten om met lezen aan de slag te gaan. Vanwege de enorme diversiteit in het mbo-onderwijs en de wijze waarop het leesoffensief wordt vormgegeven, dient de handreiking gelezen te worden als een wegwijzer, want dé handreiking voor hét leesoffensief bestaat niet.

 

Nu maar hopen dat die handreiking voor de gemiddelde mbo-leraar al niet teveel lettertjes bevat. 

Het is eigenlijk bar droevig dat in zo'n handreiking het belang van leesvaardigheid moet worden verdedigd. Dat spreekt kennelijk niet meer vanzelf. Het gebeurt zo:

 

• Lezen is goed voor de taalontwikkeling, want:
◦ lezen vergroot de woordenschat
◦ het lezen van langere teksten geeft beter inzicht in de structuur van teksten
◦ het lezen van langere teksten leert studenten om verbanden te leggen

• Lezen verbetert schoolprestaties.

• Lezen vergroot het concentratievermogen.

• Lezen vergroot de kansen in de maatschappij, maar ook de kennis óver de maatschappij.

• Lezen vergroot het inlevingsvermogen en vermindert vooroordelen.

• Werkgevers hebben baat bij taalvaardige werknemers, omdat zij bijvoorbeeld:
◦ behoefte hebben aan personeel dat effectief kan communiceren en/of
◦ behoefte hebben aan personeel dat kan omgaan met veiligheidsvoorschriften of
instructies op de werkvloer.

• Mbo-studenten lopen het risico om onvoldoende geletterd de school te verlaten:
◦ aandacht voor lezen verkleint dit risico en werkt dus preventief

• Taalachterstanden veroorzaken problemen die vaak achteraf gerepareerd moeten worden
bijvoorbeeld via:
◦ taalhuizen, waar taallessen worden gegeven aan mensen die moeite hebben met
lezen en schrijven
◦ schuldhulpverleningstrajecten, omdat mensen met een taalachterstand vaker
schulden hebben

• De mate van geletterdheid houdt verband met gezondheid en levensverwachting

Terzijde: werknemers hebben ook wel baat bij taalvaardige werkgevers. 

Terecht wordt in de handreiking gepleit voor adequate aanwezigheid van boeken op school, in de vorm van een eigen bibliotheek of collecties van de openbare bibliotheek. 

Over de vraag welk leesgoed zou moeten worden aangeboden is echter niets te vinden. Dat antwoord moeten kennelijk andere experts leveren, te vermoeden valt dat ook hier zwaar geleund wordt op de openbare bibliotheek. Gelukkig heeft die net weer wat financiële ondersteuning gekregen van de Nederlandse regering.

Voor een ander verschijnsel in het mbo is wel aandacht, maar heel gering: dat veel mbo-studenten sowieso slecht kunnen lezen en dus nog iets in te halen hebben voordat ze aan een boek beginnen. Hiervoor wordt verwezen naar de Handreiking taalbeleid in het mbo van het Kennispunt MBO Taal en Rekenen.