Lang geleden dat het zo typerende lettertype van de oude Babar-boekjes me onder ogen kwam. Een soort schools handschrift, rechtop en rond. Dezer dagen kwam Heelal voorbij, een documentair boek over vijftien onderwerpen die daarmee te maken hebben, in een boeiende want onbegrijpelijke volgorde: maan, zon, Poolster, Mercurius, Orion, Venus, Halley, Mars, Alioth, Jupiter, Sirius, satellieten, Acrux, Melkweg en atmosfeer.
Deze volgorde is niet die van dichtbij naar ver weg of omgekeerd, evenmin die waarin ze zich aan ons voordoen als we naar de hemel turen, ook niet alfabetisch en wordt evenmin uitgelegd in het paginagrote voorwoord (in dat Babar-achtige lettertype), dat aldus begint:
Recht boven ons hoofd bevindt zich een gigantisch venster naar het heelal. Als we 's nachts naar de hemel kijken, kunnen we een glimp opvangen van wat er zich voorbij onze planeet bevindt. Daar is niet veel voor nodig - alleen onze ogen en een beetje nieuwsgierigheid. Maar kijken we wel vaak genoeg omhoog?
Niet dus, lijkt de auteur te suggereren en ze eindigt dan ook met
Ik hoop dat dit boek je inspireert om vaker naar buiten te gaan, omhoog te kijken en te genieten.
Of het dan helpt om het boek zo wonderlijk in te richten, vraag ik me af. Hoewel de maan en de zon om te beginnen wel de meest opvallende verschijnselen aan het uitspansel zijn, dat wel. Maar om daarna over de Poolster ('Polaris') te beginnen, dan over te schakelen naar de planeet Mercurius en dan weer de 'Gordel van Orion', tja, wonderlijk, wonderlijk.
Die verschijnselen heten 'helden'. Wederom uit de inleiding:
Of ze nu helder of zwak oplichten, deze hemelobjecten zijn kosmische helden. Ze doorstaan woeste en barre omstandigheden: ze zijn bestand tegen onvoorstelbare kou, hitte en straling, wervelende gassen en supersterke krachten. Ze bestaan al miljoenen jaren en bevatten aanwijzingen voor ons bestaan en onze toekomst.
Nog wonderlijker. Want die hitte en straling worden juist veroorzaakt door diezelfde objecten en ze bestáán soms uit wervelende gassen. Ze zíjn die 'woeste en barre omstandigheden'.
Aan elke 'held' worden vier pagina's met wetenswaardigheden besteed. Daarmee is niets mis en leuk is dat auteur Noelia González ook mythes uit alle werelddelen opdist. Ook is haar uitleg doorgaans kernachtig en raak geformuleerd. Zoals:
De zon is de ster in het hart van ons zonnestelsel. Als de aarde ons huis is, is het zonnestelsel onze buurt, die we delen met zeven planeten, een paar dwergplaneten, manen, asteroïden, meteoroïden en kometen. Alles in het zonnestelsel draait om de zon, en die draait op haar beurt om het centrum van ons melkwegstelsel: de Melkweg.
Sla de bladzij om en... nee, helaas, nu volgt Polaris.
En ook jammer, wat de zon doet schijnen legt ze niet uit en ook niet waarom ze de zon een heldin noemt. Eigenwijze ingreep van vertaler (vertaalster) Johanna Rijnbergen? (In de oorspronkelijke Engelstalige versie zal the sun it zijn, zeker met een tweetalige auteur Spaans-Engels, zon is sol in het Spaans - en mannelijk.) (Het is wél waar dat zon in het Nederlands ooit een vrouwelijk woord was, zoals in het Duits.)
Ja, en wat asteroïden, meteoroïden en kometen zijn heeft ze nog niet verteld. Gelukkig staat er achterin een woordenlijst om zulke termen op te zoeken.
Zo valt er nog wel het een en ander op te merken, maar dat neemt niet weg dat dit boek ondanks de vreemde indeling lezers van negen jaar en ouder nog wel iets te bieden heeft.
De illustraties van Sara Boccaccini Meadows zijn bovendien stijlvol en verduidelijkend, al miste ik hier en daar een spectaculaire foto, zoals bijvoorbeeld van het oppervlak van Mars.
Nou we het toch over Mars hebben: geinig is de voorspelling:
In de toekomst kunnen ook menselijke verkenners naar de planeet reizen.
Ha, lekker optimisme! (De auteur werkt o.a. bij NASA, zou dat er mee te maken hebben?) Laat types als Elon Musk dan alsjeblieft de eerste verkenners zijn. Of de president van Noord-Korea. Of ze ooit terugkeren zien we later wel.
González, Noelia. Heelal. Met tekeningen van Sara Boccaccini Meadows; vertaling Johanna Rijnbergen. Lemniscaat, 2023. ISBN 978 90 477 1505 4, 64 p. Oorspr.: Glow. Magic Cat Publishing, 2023.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten