Al eerder heb ik er in dit blog aandacht aan besteed: poëzie kan ook worden gezongen! Of, omgekeerd: liederen zijn ook poëzie. (Niet altijd even geslaagd, maar dat is een ander chapiter - en een kwestie van smaak.) Zie o.a. hier, hier en hier. Luister bijvoorbeeld eens naar Maite Maria, het lied van Koos Meinderts en Thijs Borsten dat in 2012 de Willem Wilminkprijs won. Op die Youtube-pagina gezongen door Leine en Jeroen Zijlstra.
Hoezo teloorgang literatuuronderwijs, Coen Peppelenbos? Hoezo met verlangen terugkijken naar een foto uit 1935 waarop enkele in kostuum gestoken kostschooljongens een prijs krijgen bestaand uit boeken en dan jammeren over de huidige 'ontlezing'?
De letteren knetteren nog steeds - maar je moet ze niet alleen lezen, maar ook horen. Kennen je leerlingen Slauerhoff niet? Laat ze eens luisteren naar Hoed en de Rand. Of (docenten in Friesland opgelet) naar een lied van de cd Sielesâlt van Nynke Laverman.
Durf het aan om een gezongen reis door de literatuur te maken, vanaf de Beowulf (zie hier Benjamin Bagby), het Egidiuslied, de Minnesänger, Eylaes, ic arm allendich wijf, Alle mijn gepeys doet mi so wee (van het onvolprezen Camerata Trajectina, met o.a. De Triomferende Min), Mijn hert altijt heeft verlanghen en Het daghet in het oosten (voordracht),
via Een oud bestevaertje van Bredero, Joost van den Vondels Rey van Burghzaten, Hoofts Granida (zie ook hier en hier, 'Vaert wel Scepters, vaert wel') en liederen van Huygens (zie ook hier voor compilatie van Middeleeuwen en Renaissance en later),
via de bekende Pruimeboom van Hiëronymus van Alphen (hier een voordracht en hier wat spot van Toon Hermans), De tuinman en de dood (voordracht, en hier een grappige Playmobilverfilming) en Denkend aan Holland van Marsman, Textielstad voorgedragen en De meisjes uit vervlogen dagen gezongen door Willem Wilmink,
via Under Milk Wood, Over water en Tref mij van Jeroen Zijlstra, Red me niet van Maarten van Roozendaal en allerlei andere prachtigheden en voor mijn part ook een flinke shot popsongs tot Maite Maria., zie boven en Elfhonderd meter of Het bos was tachtig van Joke van Leeuwen, die net de Constantijn Huygensprijs heeft ontvangen en ooit voor omroep Klara behartenswaardige woorden sprak over poëzie. ('Nutteloos? Misschien, maar niet zinloos, dat is toch wat anders.')
Amsterdamse docenten, start een literaire reis door Amsterdam door te beginnen met Jeroen Zijlstra's fraaie De pont naar Noord. Enzovoort, er valt zoveel te verzinnen. Dit was zomaar een greep, er is veel meer en vast ook beter. Een beetje docent zoekt door waar ik stopte, en past zijn programma aan met het oog op zijn publiek. (In een klas vol stoere oorringetjesbinken en giechelmeiden die alles afwijst dat niet klinkt naar commerciële jammerpop, moet je misschien niet beginnen met de Beowulf...)
Het stemt me dan ook tevreden dat de lesbrieven uitgegeven in het kader van komende gedichtendag (31 januari) vol muziek zitten. Logisch, want 'Het thema voor Gedichtendag 2013 is: MUZIEK'.
'Poëzie en muziek zijn altijd al nauw met elkaar verbonden geweest. Al in de klassieke oudheid werden gedichten met instrumenten begeleid. En nog steeds maken zowel de dichter als de muzikant dankbaar gebruik van harmonische klankkleuren, meerstemmige melodieën, opzwepende ritmes en verrassende contrapunten in strofes en refreinen om hun verhaal te vertellen. '
Laat vooral de gemiddelde docent literatuuronderwijs zich dit in de oren knopen. En niet vies kijken omdat de lesbrief voortgezet onderwijs begint met een lied van Guus Meeuwis:
Je vraagt of ik zin heb in een sigaret.
Het is twee uur ‘s nachts, we liggen op bed,
in een hotel in een stad, waar niemand ons hoort,
waar niemand ons kent en niemand ons stoort.
Want even verderop volgt al Joseph Brodsky:
Van de tentamenlast bevrijd, had zij
voor zaterdag een vriendje uitgenodigd;
‘t was avond, en op tafel stond in ‘t kaarslicht
de stevig dichtgekurkte rode wijn.
Voor de betere desillusie: lees de rest.
De lesbrieven zijn er voor het basisonderwijs (met o.a. goud van oud van Willem Wilmink en Annie M.G. Schmidt) en het voortgezet onderwijs (of, in Vlaanderen, het secundair onderwijs).
PS. nagekomen: zie hier voor een voordracht van Egidius, waar bestu bleven door Ramsey Nasr, met een onverwacht decor.
PS2. Docenten basisonderwijs, kijk ook eens bij Booxalive, 'de eerste (literaire) kinderverhalen [voorlees]site in Nederland', een initiatief van Magda van Tilburg.
PS3. Door dat liedje van Leine aan te klikken kwam ik bij Bibian Harmsen - en was even behoorlijk van mijn stuk.
PS4, d.d. 4-2. Prijzenswaardig initiatief van Trouw om dichtbundels cadeau te gaan geven. In het licht van het voorgaande zouden er eigenlijk ook liedbundels bij moeten zitten, of een cd met voorgedragen dan wel gezongen teksten. Wat ik al betoogde: het is een beetje ouderwets om alleen díe teksten poëzie te noemen die staan afgedrukt met veel wit eromheen.
PS5, d.d. 5-3-2013. In Levende Talen Magazine een artikel door Maurice Dumont, 'Sterrenstof: hoe popliedjes je lessen Nederlands kunnen verrijken'. Behartenswaardig.
Hoezo teloorgang literatuuronderwijs, Coen Peppelenbos? Hoezo met verlangen terugkijken naar een foto uit 1935 waarop enkele in kostuum gestoken kostschooljongens een prijs krijgen bestaand uit boeken en dan jammeren over de huidige 'ontlezing'?
De letteren knetteren nog steeds - maar je moet ze niet alleen lezen, maar ook horen. Kennen je leerlingen Slauerhoff niet? Laat ze eens luisteren naar Hoed en de Rand. Of (docenten in Friesland opgelet) naar een lied van de cd Sielesâlt van Nynke Laverman.
Durf het aan om een gezongen reis door de literatuur te maken, vanaf de Beowulf (zie hier Benjamin Bagby), het Egidiuslied, de Minnesänger, Eylaes, ic arm allendich wijf, Alle mijn gepeys doet mi so wee (van het onvolprezen Camerata Trajectina, met o.a. De Triomferende Min), Mijn hert altijt heeft verlanghen en Het daghet in het oosten (voordracht),
via Een oud bestevaertje van Bredero, Joost van den Vondels Rey van Burghzaten, Hoofts Granida (zie ook hier en hier, 'Vaert wel Scepters, vaert wel') en liederen van Huygens (zie ook hier voor compilatie van Middeleeuwen en Renaissance en later),
via de bekende Pruimeboom van Hiëronymus van Alphen (hier een voordracht en hier wat spot van Toon Hermans), De tuinman en de dood (voordracht, en hier een grappige Playmobilverfilming) en Denkend aan Holland van Marsman, Textielstad voorgedragen en De meisjes uit vervlogen dagen gezongen door Willem Wilmink,
via Under Milk Wood, Over water en Tref mij van Jeroen Zijlstra, Red me niet van Maarten van Roozendaal en allerlei andere prachtigheden en voor mijn part ook een flinke shot popsongs tot Maite Maria., zie boven en Elfhonderd meter of Het bos was tachtig van Joke van Leeuwen, die net de Constantijn Huygensprijs heeft ontvangen en ooit voor omroep Klara behartenswaardige woorden sprak over poëzie. ('Nutteloos? Misschien, maar niet zinloos, dat is toch wat anders.')
Amsterdamse docenten, start een literaire reis door Amsterdam door te beginnen met Jeroen Zijlstra's fraaie De pont naar Noord. Enzovoort, er valt zoveel te verzinnen. Dit was zomaar een greep, er is veel meer en vast ook beter. Een beetje docent zoekt door waar ik stopte, en past zijn programma aan met het oog op zijn publiek. (In een klas vol stoere oorringetjesbinken en giechelmeiden die alles afwijst dat niet klinkt naar commerciële jammerpop, moet je misschien niet beginnen met de Beowulf...)
Het stemt me dan ook tevreden dat de lesbrieven uitgegeven in het kader van komende gedichtendag (31 januari) vol muziek zitten. Logisch, want 'Het thema voor Gedichtendag 2013 is: MUZIEK'.
'Poëzie en muziek zijn altijd al nauw met elkaar verbonden geweest. Al in de klassieke oudheid werden gedichten met instrumenten begeleid. En nog steeds maken zowel de dichter als de muzikant dankbaar gebruik van harmonische klankkleuren, meerstemmige melodieën, opzwepende ritmes en verrassende contrapunten in strofes en refreinen om hun verhaal te vertellen. '
Laat vooral de gemiddelde docent literatuuronderwijs zich dit in de oren knopen. En niet vies kijken omdat de lesbrief voortgezet onderwijs begint met een lied van Guus Meeuwis:
Je vraagt of ik zin heb in een sigaret.
Het is twee uur ‘s nachts, we liggen op bed,
in een hotel in een stad, waar niemand ons hoort,
waar niemand ons kent en niemand ons stoort.
Want even verderop volgt al Joseph Brodsky:
Van de tentamenlast bevrijd, had zij
voor zaterdag een vriendje uitgenodigd;
‘t was avond, en op tafel stond in ‘t kaarslicht
de stevig dichtgekurkte rode wijn.
Voor de betere desillusie: lees de rest.
De lesbrieven zijn er voor het basisonderwijs (met o.a. goud van oud van Willem Wilmink en Annie M.G. Schmidt) en het voortgezet onderwijs (of, in Vlaanderen, het secundair onderwijs).
PS. nagekomen: zie hier voor een voordracht van Egidius, waar bestu bleven door Ramsey Nasr, met een onverwacht decor.
PS2. Docenten basisonderwijs, kijk ook eens bij Booxalive, 'de eerste (literaire) kinderverhalen [voorlees]site in Nederland', een initiatief van Magda van Tilburg.
PS3. Door dat liedje van Leine aan te klikken kwam ik bij Bibian Harmsen - en was even behoorlijk van mijn stuk.
PS4, d.d. 4-2. Prijzenswaardig initiatief van Trouw om dichtbundels cadeau te gaan geven. In het licht van het voorgaande zouden er eigenlijk ook liedbundels bij moeten zitten, of een cd met voorgedragen dan wel gezongen teksten. Wat ik al betoogde: het is een beetje ouderwets om alleen díe teksten poëzie te noemen die staan afgedrukt met veel wit eromheen.
PS5, d.d. 5-3-2013. In Levende Talen Magazine een artikel door Maurice Dumont, 'Sterrenstof: hoe popliedjes je lessen Nederlands kunnen verrijken'. Behartenswaardig.
