Veelal denkt men bij grote grazers aan de runderen en paarden die vredig grazen in de daartoe aangewezen gebieden die men wel eens 'natuur' pleegt te noemen. Ze doen dat kuddegewijs en laten voldoende over voor kleinere grazers, knabbel-en grabbelaars en wroeters, en allen vullen op hun beurt weer de magen van roofdieren of rotten na overlijden weg.
Ook in de menselijke samenleving kennen we grote grazers - vaak ook grote graaiers genoemd. Hoewel ze op het eerste oog geen kuddes vormen, zijn ze wel met elkaar verbonden: al grazen ze soms ten koste van elkaar, ze gunnen elkaar vaak als bovenbazen ook de rijke weiden. Mensen die, naar Adam Smith, 'ervan houden te oogsten zonder te zaaien' (1)
Anders dan in de 'natuur' wijken ze wat betreft fysiek formaat niet af van hun medemensen. Weliswaar heb je er echte tonnetjes onder, zoals ex-InHolland-bestuursvoorzitter Jos Elbers, maar ook slanke mensen, zoals Hans Smits, ex-Schiphol-directeur en nu opperhoofd (CEO) Havenbedrijf Rotterdam.
Ze verschillen onderling in de mate waarin ze in de weg lopen. Om die twee voorbeelden weer te gebruiken: Hans Smits wordt vorstelijk beloond voor zijn al dan niet vermeende leidinggevende capaciteiten, maar niemand kan tot nog toe staven dat de door hem geleide bedrijven en overheidsdiensten er slechter van werden. Dat kan zeker wel gezegd worden van Jos Elbers, onder wiens zeer goed betaalde leiding Hogeschool InHolland er niet op vooruit ging, behalve in omvang.
Sommige grote grazers blijven overigens liefst anoniem, met name diegenen die er niet zo goed in zijn hun graasgedrag publiekelijk te voorzien van rechtvaardiging: dat hun graasgedrag niet alleen hen, maar ook anderen voordeel brengt.
Zo las ik op 22 februari 2011 in de Volkskrant dat de Europese Commissie het 'diermeelverbod' wil opheffen. Dat betekent dat er weer gemalen resten van dode dieren door voer voor levende dieren gemengd mogen worden. Ik citeer: 'De Commissie wil dat meel van varkens weer mag worden verwerkt in kippenvoer, en meel van kippen in varkensvoer. Maar de kip zal geen varken eten en het varken geen kip.'
Zulke voorstellen worden, denk ik, alleen gedaan omdat voer voor levende dieren zo goedkoper wordt. Wie hebben daar baat bij? De voerproducenten natuurlijk. Zoals bijvoorbeeld Leroy Voeders uit Gavere (aan de Schelde), ooit veroordeeld wegens het bijmengen van met dioxine besmette citruspulp in hun veevoer, nu overgenomen door Dobbels Quality. Fijne, betrouwbare bedrijven, die natúúrlijk nooit zullen sjoemelen met hun mengsels. Toch? Onder de grote grazers zijn veevoederproducenten misschien relatief klein, geen idee. Ze zijn geen Monsanto, zal ik maar zeggen.
Informatief was zomer 2012 een artikel in Nrc next 6-8-2012: 'Creatief met duizenden miljarden', door Rolinde Hoorntje & Carola Houtekamer. Hoorntje & Houtekamer: 'de rijkste 10 % van de wereldbevolking, is de schatting, bezit zo'n 84 % van alle rijkdom. Het uiterste topje is nog extremer: 91.000 mensen bezitten samen eenderde van alle rijkdom. Dat zijn de oliesjeiks, de gasboeren, de investeerders, de mediatycoons, de vastgoedmagnaten. Ter contrast: de armste helft van de wereld bezit samen 1 procent.' Uitgelicht op de pagina: 'Wie armoede wil aanpakken, moet belastingparadijzen aanpakken.'
Er wordt, nog steeds volgens Houtekamer & Hoorntje, geschat dat zo'n '17.000 miljard euro' wordt 'weggesluisd naar belastingparadijzen'. Zij putten uit het rapport The price of offshore revisited van het Tax Justice Network maar dat vermeldt 'global super-rich has at least $21 trillion hidden in secret taxhavens' en dan gaat het over 21 biljoen ofwel 21.000 miljard.
De onderzoekers waren niet de eersten de besten: zij, 'onder wie de voormalige hoofdeconoom van consultancybedrijf MacKinsey' (James Henry), gebruikten 'data van de Wereldbank, de VN, het IMF, de Bank for International Settlements en diverse centrale banken'.
Die belastingparadijzen heten Guernsey, de Kaaiman-eilanden e.d. - en ook Nederland wordt genoemd als makkelijk doorsluisland.
Eerder al, volgens Hoorntje & Houtekamer, maakte Henry een studie van verstopt vermogen. 'Van de 139 landen met midden- en lage inkomens die Henry bestudeerde, bleek de elite 6.000 miljard tot 7.500 miljard euro offshore te hebben gestald. Dat was bijna het dubbele van de schulden van deze landen samen: 3.00 miljard. Het bezit is dus in handen van de rijken, schrijft hij, terwijl de gewone man via overheidsschulden de lasten draagt.' Waarvan akte. En zie ook The Guardian.
Informatief is ook de website Global Financial Integrity, met aankondigingen van boeken als Global Corruption: Money, Power, and Ethics van Laurence Cockcroft. En ook een boek als Plutocrats, the rise of the new global super-rich and the fall of everyone else (Allen Lane, 2012) van Chrystia Freeland zal informatief zijn. Zie ook een bericht op Huffington Post en in New York Times.
Zo nu en dan duiken op deze manier namen op in dag- en weekbladen of websites die nog aan serieuze journalistiek doen.
Ik heb er in de loop van 2011 en 2012 enkele verzameld, te hooi en te gras, en toon u graag mijn eigen collectie van grote gretige grazers, op alfabetische volgorde. De verzameling is waarschijnlijk moeiteloos aan te vullen.
Daarbij heb ik die van Quote tot nu toe nog slechts één keer geraadpleegd: de top-5 rijkste mensen in Nederland d.d. 5-10-2012: Erik Brenninkmeijer en familie, Charlene de Carvalho-Heineken, Martijn van der Vorm en familie, Frits Goldschmeding en Wijnand Pon.
Ook het hierboven genoemde Tax Justice Network heb ik niet doorgevlooid, en evenmin het Dutch Wealth Report van Van Lanschot Bankiers ('1,3% van de huishoudens bezit 39% van het vermogen in Nederland'), evenmin het werk van de Britse Parliament's Public Accounts Committee, dat directeuren van Starbucks, Google en Amazon doorzaagde over hun belastingontduikingstrucjes (waarbij Nederland een rol speelt), zie ook de Volkskrant 14-11-2012 en The Guardian 12-11-2012, of het werk van het marktonderzoekbedrijf GMI, dat vaststelde dat in 2010 de inkomens van bestuursvoorzitters van 500 beursgenoteerde Amerikaanse bedrijven met gemiddeld 36,5 procent stegen, of de archieven van het Amerikaanse Tax Payers Against Fraud. (Waarom bestaat zoiets niet in Nederland?)
Ook dook ik niet in het Amarantis-rapport en in de wereld van de 'schaduwbanken' (zie o.a. WBS en De Standaard 20-11-2012), de financiële bedrijven waar grote bedrijven hun geld buiten de blik van toezichthouders stallen en verhandelen en waarin zo'n 50 miljard euro omgaat, volgens de Financial Stability Board. (Volgens De Standaard ongeveer de helft van wat er in de 'klassieke' banksector omgaat.) The Economics of Enough, How to Run the Economy as If the Future Matters van Diane Coyle heb ik ook (nog) niet gelezen.
Jelle B.
Oud-directeur Hogeschool Windesheim. Kwam 8-7-2011 in het nieuws wegens 'verduistering in dienstbetrekking' en 'fraude'. 'De hogeschool is voor 824 duizend euro benadeeld', volgens het Openbaar Ministerie. En hoe liep deze onhandige grazer tegen de lamp? Zijn ex-vrouw klikte. Ze was boos, volgens de krant, omdat ze geen geld kreeg voor haar paardenfokkerij. (Let wel, niet omdat haar ex fraudeerde.)
Heb even op de Windesheim-site gekeken of ik meer kon maken van 'B.', maar nee, het is een professioneel bijgehouden website. En over de school:
' Windesheim rekent het tot zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid om over het reilen en zeilen van de hogeschool open en transparant verantwoording af te leggen naar zijn omgeving en hierover de dialoog aan te gaan met relevante stakeholders. ' Stakeholders?
Kreeg in 2007 bij zijn vertrek van Numico al een slordige 80 miljoen euro mee. Verdient bij Sara Lee een salaris van rond 5,6 miljoen euro per jaar. Zijn voorganger verdiende 161 duizend euro... Bennink verdient zo veel omdat-ie de splitsing van SL in een 'vlees- en drankentak' (Vk 2011) moet begeleiden.
5,6 miljoen euro per jaar. Dat is ruim 460.000 per maand.
Waar láát-ie het? Wat doe je met zoveel geld?
PS. Voor een vervolg zie de Volkskrant 18-8-2013, p. 20, 'Na een half jaar dromen loopt de koffiemachine vast'.
Santiago Calatrava
Architect. Ontving 94 miljoen euro voor zijn ontwerp en begeleiding van de Stad van kunsten en Wetenschappen in Valencia. Daar was-ie volgens Zuiderlucht augustus 2012 wel vijftien jaar mee bezig en het was geen klein project. Maar toch: 6,266 miljoen per jaar, ruim 5 ton per maand - het heeft iets van gretigheid.
Bob Diamond
Nieuwe baas investeringen van Barclays (voluit: Chief Executive of Corporate & Investment Banking and Wealth Management, comprising Barclays Capital, Barclays Corporate and Barclays Bank), kreeg boven zijn salaris over 2010 een bonus van 6,5 miljoen pond in aandelen en opties en nog een premie van 2,25 miljoen pond. Waar láát je 't, Bob...
Jos Elbers, tot 2007 bestuursvoorzitter van Hogeschool InHolland
Was een van de grootverdieners onder de toch al ruimbedeelde onderwijsbestuurders in Nederland en toonbeeld van vraatzucht en megalomanie. Onder zijn leiding daalde het aantal lesuren, namen veel docenten uit protest ontslag, maar waren er wel prachtige folders en vele aankopen, en breidde de school uit tot negen locaties, waaronder Suriname. Zelfs na zijn aftreden bleek hij voor zichzelf een uitmuntend betaald adviseursschap bij de school te hebben geregeld, zoals zijn opvolger Geert Dales tot zijn verbijstering merkte.
John Hammergen
Zomaar een van de best betaalde bestuursvoorzitters (board chairmen) uit de VS. Het bedrijf heet McKesson, de man ontving volgens GMI in 2010 zo'n 110 miljoen euro, waarvan 'slechts' 46 miljoen salaris (zie ook Forbes), de rest bonussen e.d. Maar ja, zijn verdiensten zijn volgens de firma niet mis: 'During his tenure, the company has increased its revenues to $123 billion, expanded into new markets, advanced to number 14 on the Fortune 500 and been named the Most Admired healthcare wholesaler by Fortune Magazine.'
En dan doet-ie er nog iets naast ook: 'Hammergren currently serves on the Hewlett Packard board of directors and is a member of the Business Council and Business Roundtable. In 2008 he co-authored the book, “Skin in the Game,” and in 2009 and 2010, he served as chairman of the Healthcare Leadership Council.' Die man heeft niet eens tijd om zijn geld uit te geven.
Pieter Hasekamp, directeur Zorgverzekeraars Nederland
Door een vinnige brief van cardioloog René Dijkgraaf in de Volkskrant van 16-2-2011 kwam ik op het spoor van deze figuur, eerder geïnterviewd in diezelfde krant d.d. 5-2-2011.
Hasekamp bleek erg vóór de 'marktwerking' in de gezondheidszorg. Ja, geen wonder, zegt Dijkgraaf, de winst van ZN (hij bedoelde: alle zorgverzekeraars bij elkaar) bedroeg in 2010 1,5 miljard.
'Ter herinnering': 'het totale zorgbudget bedraagt in Nederland 60 miljard, daarvan gaat ongeveer 2 miljard naar de 11 duizend huisartsen en 2 miljard naar de 18 duizend specialisten. De bovengenoemde winst van de verzekeraars steekt hier nogal schril bij af: ze genezen zelf niemand, maar eten mee voor 1,5 miljard.'
Hiermee is Hasekamp zelf natuurlijk nog niet echt topgrazer, al zal hij goed betaald worden. Hij vertegenwoordigt de kudde grote grazers die de raden van bestuur van de verzekeraars bevolken.
Michiel Herkemij
Nieuws op 11 december 2012: Michiel Herkemij stapt op als bestuursvoorzitter van D.E. Master Blenders 1753, Douwe Egberts dus. Wegens onenigheid met Bennink, zie boven. Herkemij krijgt 'voor iets meer dan een jaar werk al met al ruim 3 miljoen euro'. (Volkskrant 11-12-2012.) Daarin zit dan ook die welkomstpremie van 6 ton plus bonussen die hij kreeg met zijn aantreden begin dit jaar, zie hier.
Richard Homburg
Huisjesmelker in het groot, deze handelaar in vastgoed, tot eind maart (zie FD 22-3-2011) opperhoofd van Homburg Invest. FD: ' Het vertrek van de oprichter en naamgever van Homburg Invest komt op een opmerkelijk moment. Het fonds, dat zowel in Toronto (Canada) als Amsterdam aan de beurs genoteerd staat, zit de afgelopen jaren in de verdrukking vanwege de grote hoeveelheid schuld die op de balans staat. Richard Homburg was bezig de portefeuille – waarin woningen, winkels en kantoren zitten - op te knippen en in nieuwe regionale fondsen onder te brengen. Homburg Invest heeft vastgoed in Canada, VS, Nederland, Duitsland en de Baltische Staten.
Richard Homburg gaat een nieuw vastgoedfonds opzetten. Dat doet hij samen met Richard Stolle, die hij kent van Homburg Invest. Stolle is chief operating officer bij Homburg Invest en geeft die functie op. Jan Schöningh wordt de nieuwe topman van Homburg Invest. '
Portefeuilles opknippen, yam yam. Er mag dan wat schuld op de balans staan, hij zal zichzelf zeker goed bedeeld hebben.
Jan Hommen
Bescheiden en geschrokken door de ophef in de media eind maart 2011 gaf deze rustige, al van zijn AOW genietende grazer zijn bonus van € 1,25 miljoen terug die hij had ontvangen als voorzitter van de Raad van Bestuur van ING. Ach, hij houdt nog altijd een vast inkomen van € 1,3 miljoen per jaar over. Naast zijn AOW. Zo bescheiden, deze man! Hij deed zelfs (in de Volkskrant 23-3-2011) een oproep aan andere bankgrazers om zijn goede voorbeeld te volgen!
Toevallig verscheen vlak voor die ophef een interview met Peter Blom in Vrij Nederland. Peter Blom is directeur van Triodos en verdient bij deze bank € 260.000,- per jaar. Zonder bonus. Zo kan het ook.
Ton Hooijmaijers
Was een tijdje gedeputeerde (VVD, uiteraard) in Noord-Holland, bleek de man achter de Icesave-spaarpot van die provincie, en werd oktober 2012 vervolgd voor het aannemen van steekpenningen, valsheid in geschrift en witwassen. 'De strafvervolging vloeit voort uit een jarenlang groot fraudeonderzoek van de rijksrecherche naar Hooijmaijers, onder meer naar belangenverstrengeling tussen zijn werk als gedeputeerde en het bedrijfje op naam van zijn vrouw.'
'Een en ander zorgde voor veel rumoer in de provinciale politiek in Noord-Holland, inclusief spoedvergaderingen, de roep om onafhankelijk onderzoek, een boze oppositie en ingelaste bijeenkomsten.
De Noord-Hollandse commissaris van de Koningin Johan Remkes kwam daarop met operatie Schoon Schip, waarbij alle projecten waarbij Hooijmaijers betrokken was opnieuw tegen het licht zijn gehouden.' (Nu.nl, 5-10-2012.) Hooi maaien. What's in a name...
Overigens is Remkes ook van de VVD, die partij waarover Vrij Nederland nog wat aardigs wist te melden begin september, vlak voor de verkiezingen.
Paul Gulmans, directeur M&I Publishing
Volgens onder meer (zie ook Broadcast Magazine) een artikel in de Volkskrant 16-2-2011 (door Wouter Keuning) zou deze Gulmans onder pseudoniem Martin Kingshaw een enorm bedrag (gerept wordt van 2 miljoen) ontvangen van Buma/Stemra wegens 'composities'. Hij 'verdiende vooral aan muziek van zijn hand die werd gebruikt tijdens nachtelijke tv-uitzendingen op Nederland 1,2 en 3.'
Dit werd onderzocht door KPMG, dat niets illegaals vond, maar wel adviseerde om de banden te verbreken tussen M&I Publishing (dochter van Talpamusic, dat weer dochter is van Talpa) en SoundAware, het bedrijf dat software levert om uitzendingen van muziek te achterhalen. Directeur: Paul Gulmans!
Wie zich verdiept in zaken rond Talpa en Buma, komt zeer waarschijnlijk nog enkele volbloed grazers tegen, waaronder natuurlijk John de Mol.
G. Hagenauw
Directeur Hagenauw Technische Opleidingen, een bedrijf opgericht in dient en ten dienste van de Koninklijke Marine en die verstrengeling haalde 16-4-2011 de kranten, het was een klokkenluider te dol geworden. Categorie kleine grazers, 'bijklussende ambtenaar', maar toch goed voor aanvulling van zijn goede salaris (schaal 11) met een 8 ton aan omzet. Opmerkelijk is dat de belangenverstrengeling jarenlang werd gedekt door zijn bazen - maar uiteindelijk niet door alle marinebazen. Zijn website (http://www.hagenouw.nl/) was op 16-4 al even 'tijdelijk niet bereikbaar'. 15-12-2012: 'De webpagina op http://www.hagenouw.nl/ is mogelijk tijdelijk uitgeschakeld of permanent verplaatst naar een nieuw webadres.'
Nicholas Levene
Zwendelaar uit Groot-Brittannië. Grazer met zwier, die vooral oogstte uit vermogens van andere grazers. Kwam herfst 2012 in het nieuws (o.a. hier) wegens zijn veroordeling tot 13 jaar gevangenis. Dit is een ander type grazer, en het is tekenend dat híj wordt veroordeeld. Als je graait in vermogens van andere grazers, ja, dan loop je vroeg of laat tegen de lamp, dan weten ze je wel te vinden. Anders dan Robin Hood gaf Nicholas Levene het geroofde goed (geschat op ruim 125 miljoen euro) niet aan de armen, maar aan zichzelf. Daarvan zou hij volgens de Financial Times 5-11-2012 (geciteerd in de Volkskrant 7-11-2012) enorme spijt hebben. Maar:
' “I think the City is as much to blame for what happened as I am,” he said in his last interview before being placed behind bars. “Actually, that’s not right. I am completely to blame for my situation, but the City taught me a lot of my bad habits.” '
Bernard Madoff
Struikelde over zijn eigen geld, en vooral dat van anderen, waarmee op geheel eigen wijze een soort pramidespel speelde in Bernard L. Madoff Investment Securities. Hij zit nu in de gevangenis.
Scrooge McDuck
Tweede van de drie fictieve grote grazers in dit overzicht, genoemd naar Ebenezer Scrooge uit A Christmas Carol van Charles Dickens (1843), en geschapen door Carl Banks. 'The Richest Duck in the World', deel van de wereld van Donald Duck. 'Although never confirmed by Barks, it is possible that Scottish-American industrialist Andrew Carnegie, who left his country for America at age 13 as a near-penniless immigrant teenager and eventually became the world's second-richest industrialist of his era, served as a model for Scrooge, who also immigrated at 13 according to Disney canon.[3] ' In het Nederlands heet hij Dagobert Duck. Hij past heel goed in deze portrettengalerij, als icoon van de kapitalist. Zie ook de handige samenvatting door Pieter Steinz van kritische kanttekeningen bij de wereld van Donald Duck.
Bert Molenkamp
28-10-2012: 'Dankzij een ontslagvergoeding van een kwart miljoen euro verdiende de gewezen collegevoorzitter Bert Molenkamp van Amarantis in 2011 bijna 400 duizend euro. Daarmee is hij van alle onderwijsbestuurders degene die dat jaar het meest verdiende. Dat blijkt uit de jaarlijkselijst van grootverdieners van het Onderwijsblad, het tijdschrift van de Algemene Onderwijsbond. '
Een dikke maand later stond Amarantis op alle voorpagina's. Er was een onderzoek gepleegd en bij de uitkomst verbleekte voorgaand stukje, met name doordat een nog-net-niet-officiële versie uitlekte dankzij (volgens Sheila Sitalsing) Irene de Pous en Merijn Rengers van de Volkskrant. In de reacties (zie bv. Martin Slagter) werden ook namen genoemd van mogelijke medegrazers Leo Lenssen en Jan van Setten. (Die laatste kreeg bij zijn afscheid van het College van Bestuur onder meer een koe cadeau. Dat is gezellig samen grazen! Daarna kwam hij overigens weer in dienst.)
Molenkamp en Van Setten hebben zich overigens teweergesteld. Molenkamp achtte zijn 'reputatie beschadigd'. En Lenssen plaatste dit op zijn website: 'Rapport Cie Amarantis. Inmiddels is het definitieve rapport verschenen en daarin wordt op geen enkele wijze gesproken over 'zelfverrijking' of over de rol van ondergetekende. Dat betekent dat een concept, dat verder geen status heeft, door de Volkskrant is misbruikt en op een schandalige manier is geframed. Inmiddels heb ik mijn advocaat deze brief laten verzenden. Uiteraard gaat er ook een brief naar de Cie die is immers verantwoordelijk voor de wijze waarop met het concept is omgegaan. De Volkskrant heeft e.e.a. inmiddels in een artikeltje min of meer rechtgezet. Ik hou u op de hoogte. In ieder geval valt er veel te leren uit deze media-casus.'
Leuk is nog dit citaat uit de reactie van Martin Slagter:
'Martin van Rijn
Wat nog veel minder past, is dat de commissie die het onderzoek naar Amarantis leidde, tot voor kort onder voorzitterschap stond van de nieuwbakken PvdA-staatssecretaris van WVC, Martin van Rijn. Deze man, die het onderzoek leidde naar graaiers en zichzelf verrijkende bestuurders in het onderwijs, liet zich als bestuursvoorzitter van PGGM een salaris van 469.000 euro uitbetalen. Van Rijn zit nu in één kabinet met Lilianne Ploumen die als voorzitter van de PvdA ooit het voortreffelijke plan lanceerde om PvdA-leden die zichzelf in (semi)overheidsdienst een salaris boven de balkenendenorm toekennen (181.000 euro), uit te sluiten van ministersposten, staatssecretariaten en burgemeesterschappen. Als het onderzoek naar de val van Amarantis iets heeft aangetoond, dan is het wel een stuitend gebrek aan moreel besef bij vrijwel alle betrokkenen.'
Rupert Murdoch
Need I say more?
Oranje, de familie
Heel rijk, en tracht die rijkdom te vermeerderen, o.a. door gebruik te maken van belastingparadijsjes als Jersey en Guernsey. 'De twee grote eilanden staan bekend als belastingparadijs, waarvan ook het Nederlandse Koninklijk Huis en familie zich bedient.' (Bron)
Andimuth Raja
Ver van ons bed, in India, werd deze grote grazer samen met andere iets minder grote grazers in april 2011 voor de rechter gedwongen wegens samenzwering, valsheid in geschrifte en machtsmisbruik. Zie Outlook in India en Pravasitoday. Toevallig haalde deze affaire de Nederlandse kranten. Er schijnen in India tientallen grote en miljoenen kleinere grazers rond te lopen, niet te verwarren met heilige koeien, hoewel die ook erg in de weg kunnen lopen. Er waren in India in 2011 en 2012 veel demonstraties tegen corruptie.
Charoen Sirivadhanabhakdi
Volgens Volkskrant 9-8-2012 'steenrijke Thai met grote ambities', 'onbetwiste heerser op de Thaise markt voor sterke drank' en 'Thaise biermagnaat', die volgens het artikel zich zou mengen in de 'bieroorlog' rond Asian Pacific Breweries.
'Heineken voert een bieroorlog met Sirivadhanabhakdi. Heineken is al tachtig jaar eigenaar van 42 % van Asian Pacific Breweries. Zijn partner Fraser & Neave, een Singaprees comglomeraat, bezit al net zo lang een iets kleiner pakket.
Middel juli (2012, hv) dook plotseling de familie Sirivadhanabhakdi op. Die kocht 22 % van de aandelen Fraser & Neave, en 8,5 % van APB, van een Chinese bankfimilie.' Enzovoort. Monopoly in bier. Geheimzinnigheden: 'een Chinese bankfamilie', 'de familie Sirivadhanabhakdi', 'een Singaporees conglomeraat', e.d.
Carlos Slim
Nomen est omen? 't Is wel een Mexicaan...
' Laatste update: 8 mei 2012 09:19
América Móvil is de grootste aanbieder van draadloze diensten in Latijns-Amerika. Het had eind maart 246 miljoen draadloze abonnees in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika. '
Slim was volgens Wiki 'in maart 2012 volgens het tijdschrift Forbes de rijkste mens ter wereld met een vermogen van 69 miljard Amerikaanse dollar (zo'n 53 miljard euro)'. Forbes biedt met zijn top-lijstjes mooie verzamelingen grote grazers.
Erik Staal
Kwam in het nieuws wegens zijn vertrekpremie (3,5 miljoen) bij Woningcorporatie Vestia. Zie bijvoorbeeld NRC en Vastgoedmarkt. Uit die laatste bron: 'Vestia is een procedure bij de Rotterdamse rechtbank begonnen om het besluit van de omstreden financiële toekenning van 3,5 miljoen euro die oud bestuurder Erik Staal bij zijn vertrek heeft ontvangen, nietig te doen verklaren, dan wel te vernietigen. Dat schrijft Vestia in een bericht op haar eigen website.
Vestia is van oordeel dat het salaris en de pensioenvoorziening van Staal op een uitzonderlijk en onverantwoord hoog niveau is bepaald, niet passend bij een woningcorporatie van welke omvang ook. Dit is niet alleen schadelijk voor Vestia, maar heeft mede de gehele corporatiesector in een kwaad daglicht gesteld, aldus de noodlijdende corporatie. In opdracht van Vestia is door Integis een forensisch onderzoek uitgevoerd naar de gang van zaken rond de arbeidsvoorwaarden van Staal. Het onderzoek laat zien dat er regelmatig sprake is geweest van besluitvorming in strijd met de statuten en interne regels, gebrekkige verslaggeving en onvoldoende toezicht van toenmalige commissarissen.' 'Zijn salaris liep tussen 1999 en 2011 geleidelijk op tot bijna een half miljoen euro per jaar, inclusief pensioenopbouw', aldus Wiki.
Zie ook nog een mooi en venijnig stukje van Sheila Sitalsing in de Volkskrant d.d. 28-12-2012. Wat ze trouwens al eens eerder deed, op 3 februari 2012, hoewel daar het venijn de toezichthouders trof.
Emsley Tromp
Of hoort hij en zijn talrijke medebestuurders op Curaçao tot de niet te tellen categorie Kleine Grazers?
Amos Steinhacker
Een geval apart, deze bovenbaas. Rechts op het plaatje.
Wen Jiabao
Wen Jiabao hoorde tot november 2012 tot het Staand Comité van de Chinese Communistische Partij en communisme of niet, hij wist een vermogen bij elkaar te grazen van ruim 2 miljard dollar, als ik de kranten mag geloven. En hij is de enige niet in de top van die club. Namen vallen als Xi Jinping (ruim 300 of 350 miljoen dollar) en Bo Xilai (ruim 130 miljoen). Grazen is bon ton daar. Men schijnt het in China normaal te vinden dat partijtoppers (en vooral 'prinsenkinderen', de nakomerlingen van hen die nog met Mao hebben meegedaan aan de Lange Mars) schatrijk zijn.
Mark Zuckerberg
Mede-oprichter en hoogste baas Facebook. Het eigendom deelt hij inmiddels met aandeelhouders. Of hij onder de gretige grazers valt, weet ik niet. Het geld leek vanzelf naar hem toe te rollen, net als naar mede-oprichters Dustin Moskovitz en Eduardo Saverin (bron). Hij zei er geen nee tegen, maar maakt inmiddels wel deel uit van The Giving Pledge, zie onder. Facebook hoort, net als Apple, Microsoft en Google, tot het kapitalistisch imperium, hun eigenaren horen tot de grote grazers. Maar anders dan grazers als Jos Elbers (e.v.a.) hebben ze geen bedrijf ten gronde gericht zonder daar zelf onder te lijden. En grazer Bill Gates (Microsoft) schenkt miljoenen aan anderen, net als George Soros en andere rijkaards die beseffen dat ze iets meer hebben dan anderen en dat ze wellicht iets van hun bezit zouden kunnen delen. Zie onder.
En dan tot slot een bijzondere grote grazer:
Warren Buffett
Waarom bijzonder? Omdat deze Amerikaanse grazer, net als collega George Soros steenrijk geworden door slim en verstandig beleggen, het in 2011 zat werd om aan te zien hoe sommige politici steeds vuriger pleitten voor nóg minder belasting. Op 14 augustus publiceerde hij een stuk in The New York Times, 'Stop Coddling the Super-Rich', waarin hij betoogde dat hij best méér belasting wilde betalen en met hem (volgens hem) meer heel rijke mensen. 'My friends and I have been coddled long enough by a billionaire-friendly Congress. It’s time for our government to get serious about shared sacrifice.'
Ik citeer ook De Standaard 17-08-2011:
'Een stichting vormt de klassieke manier waarop rijke Amerikanen hun maatschappelijke rol spelen. Ze brengen een deel van hun fortuin onder in een fonds dat aan goede doelen doet. Liefdadigheid, maar dan op grote schaal. Het is de manier van werken van organisaties als Give the pledge. De initiatiefnemers van Give the Pledge (Doe de belofte) waren niemand minder dan Bill Gates en Warren Buffett. Zij wisten in 2009 in amper enkele maanden tijd veertig collega-dollarmiljardairs te overhalen om de helft van hun fortuin weg te schenken aan liefdadigheidsprojecten – bij leven of na de dood. Onder meer Michael Bloomberg, de burgemeester van New York en eigenaar van het gelijknamige persagentschap, Larry Ellison, de medeoprichter van Oracle, mediatycoon Ted Turner en investeerder David Rockefeller sprongen op de kar. Ook jonge zakenmannen doen mee. Een van de jongste aanwinsten voor deze exclusieve club is Mark Zuckerberg, oprichter van de sociaalnetwerksite Facebook. Niet alleen in de VS bestaat er een belastingbeweging van miljonairs. Sinds 2009 kunnen Duitse ‘miljonairs' (de grens ligt eigenlijk op een vermogen van 500.000 euro) de Apell für eine Vermögensabgabe ondertekenen, een Oproep voor een vermogensheffing'. Volgens initiatiefnemer Dieter Lehmkuhl, telg uit een rijke brouwersfamilie, is 10 procent van de Duitsers goed voor 60 procent van het totale vermogen.'
Het is overigens The Giving Pledge. Ook genoemde Soros heeft zijn Foundation. Veel nieuwe Oosteuropese afdelingen van de International Reading Association wisten zijn fonds te vinden. Ook een Oosteuropese rijkaard als Yuri Milner, die zijn vermogen vergaarde met Russische websites à la eBay en nu baas is van Digital Sky Technologies (dat o.a. in Facebook en Groupon belangen heeft), heeft Milnerprijzen ingesteld, waaronder de Fundamental Physics Prize, die de winnaar 3 miljoen dollar oplevert.
Kijk, dat zie ik zo'n Jos Elbers nou niet doen, ook niet op kleinere schaal. Maar wellicht schenkt hij in stilte?
Nawoord
Het is ondanks zijn (nog) geringe omvang een mooie beginnerscollectie grote grazers, al zeg ik het zelf, en met opzet heb ik me niet beperkt tot onze streken of 'het Westen'. Overal waar (overdrachtelijk en financieel gezien) uitgestrekte grazige weiden zijn, zijn grote grazers. In alle werelddelen.
Eerder (zie hier en hier) schreef ik over boeken voor kinderen over geld. Wie schrijft er nu eens een kinderboek waarin dit soort grazers voorkomen? Wat minder zoetsappig dan de meeste non-fictie-kinderboeken over geld?
Boeken voor volwassenen zijn er al, zie boven voor enkele voorbeelden.
NB1. Op diverse plekken zijn zogenoemde Occupy-bewegingen en die schijnen iets te hebben tegen gretige grazers. Wat ironisch dat ze vaak Facebook-pagina's hebben. Zie Zuckerberg. Zie over Facebook ook dit grappige bericht, rond een campagne van notabene Burger King met de Whopper Sacrifice Challenge.
Evengoed verschijnen er soms berichten over mensen die het graaien tegengaan. Zie bijvoorbeeld De Groene Amsterdammer 20-09-2012, over de 'frisse wind van de Spaanse "amateurpolitici"' in Torrelodones, die de gemeentekas kloppend wisten te maken na jaren van gesjoemel door corrupte bestuurders. En de Volkskrant 29-09-2012 over de drie Italiaanse vrouwelijke burgemeesters Carolina Girasole, Elisabetta Tripodi en Carmela Lanzetta en hun strijd met de 'ndrangheta (en zie ook hier). Er zijn dus wel fatsoenlijke bestuurders. Helaas zijn er ook miljoenen mensen die om diverse redenen stemmen op politici van wie ze weten dat ze met gemeenschapsgelden aan de haal zullen gaan. Stomme traditie.
NB2. In de Volkskrant 20-10-2012 een mooi portret van enkelen onder die helft van de mensheid die 1 % van alle rijkdom bezit: de bewoners van het plaatsje Mars, in Oekraïne (Oblast Tsjernihiv). Onder de niet te vermijden kop: Leven op Mars. Het zijn nog niet eens de allerarmsten, daar in Mars, maar ze horen duidelijk niet tot de rijkste helft.
NB3. Met dit stuk wil ik niet suggereren dat ondernemers per definitie grote grazers en graaiers zijn, want het merendeel is dat niet. Van hardwerkende eenpitter-schilders en -klussers af via mijn eigen geliefde (die met twee anderen een psychologenpraktijk gaande houdt), diverse advocaten die niet Max Moskovicz heten en dansschool Tango la Zapada tot bijvoorbeeld zo'n broer en zus Florine en Quint Menken van Menken Keuken in Sassenheim, een middelgroot bedrijf, geportretteerd in de Volkskrant 5-11-2012.
Mooi, die droogdoek op de website en die handen op de lopende band met bakjes eten.
NB4. Voor wie denkt dat het wemelt van de veelverdieners gaf het Centraal Bureau voor de Statistiek (Welvaart in Nederland) nog wat cijfers: 8 procent van de ongeveer 7,4 miljoen huishoudens in Nederland had in 2011 een bruto jaarinkomen van meer dan 94 duizend euro. 2 procent had begin 2011 een vermogen van meer dan een miljoen. Het gemiddelde besteedbare jaarinkomen per huishouden bedroeg in 2011 zo'n 32 duizend euro, het doorsneevermogen per huishouden was 29 duizend euro.
Noot
(1) Citaat ontleend aan ingezonden brief Rens van Tilburg in de Volkskrant 14-04-2011. 'Daarbij had hij, eind 18e eeuw, grootgrondbezitters in gedachten. Mannen die niets deden en zich daarvoor rijkelijk lieten belonen door de landarbeiders.'
Ook in de menselijke samenleving kennen we grote grazers - vaak ook grote graaiers genoemd. Hoewel ze op het eerste oog geen kuddes vormen, zijn ze wel met elkaar verbonden: al grazen ze soms ten koste van elkaar, ze gunnen elkaar vaak als bovenbazen ook de rijke weiden. Mensen die, naar Adam Smith, 'ervan houden te oogsten zonder te zaaien' (1)
Anders dan in de 'natuur' wijken ze wat betreft fysiek formaat niet af van hun medemensen. Weliswaar heb je er echte tonnetjes onder, zoals ex-InHolland-bestuursvoorzitter Jos Elbers, maar ook slanke mensen, zoals Hans Smits, ex-Schiphol-directeur en nu opperhoofd (CEO) Havenbedrijf Rotterdam.
Ze verschillen onderling in de mate waarin ze in de weg lopen. Om die twee voorbeelden weer te gebruiken: Hans Smits wordt vorstelijk beloond voor zijn al dan niet vermeende leidinggevende capaciteiten, maar niemand kan tot nog toe staven dat de door hem geleide bedrijven en overheidsdiensten er slechter van werden. Dat kan zeker wel gezegd worden van Jos Elbers, onder wiens zeer goed betaalde leiding Hogeschool InHolland er niet op vooruit ging, behalve in omvang.
Sommige grote grazers blijven overigens liefst anoniem, met name diegenen die er niet zo goed in zijn hun graasgedrag publiekelijk te voorzien van rechtvaardiging: dat hun graasgedrag niet alleen hen, maar ook anderen voordeel brengt.
Zo las ik op 22 februari 2011 in de Volkskrant dat de Europese Commissie het 'diermeelverbod' wil opheffen. Dat betekent dat er weer gemalen resten van dode dieren door voer voor levende dieren gemengd mogen worden. Ik citeer: 'De Commissie wil dat meel van varkens weer mag worden verwerkt in kippenvoer, en meel van kippen in varkensvoer. Maar de kip zal geen varken eten en het varken geen kip.'
Zulke voorstellen worden, denk ik, alleen gedaan omdat voer voor levende dieren zo goedkoper wordt. Wie hebben daar baat bij? De voerproducenten natuurlijk. Zoals bijvoorbeeld Leroy Voeders uit Gavere (aan de Schelde), ooit veroordeeld wegens het bijmengen van met dioxine besmette citruspulp in hun veevoer, nu overgenomen door Dobbels Quality. Fijne, betrouwbare bedrijven, die natúúrlijk nooit zullen sjoemelen met hun mengsels. Toch? Onder de grote grazers zijn veevoederproducenten misschien relatief klein, geen idee. Ze zijn geen Monsanto, zal ik maar zeggen.
Informatief was zomer 2012 een artikel in Nrc next 6-8-2012: 'Creatief met duizenden miljarden', door Rolinde Hoorntje & Carola Houtekamer. Hoorntje & Houtekamer: 'de rijkste 10 % van de wereldbevolking, is de schatting, bezit zo'n 84 % van alle rijkdom. Het uiterste topje is nog extremer: 91.000 mensen bezitten samen eenderde van alle rijkdom. Dat zijn de oliesjeiks, de gasboeren, de investeerders, de mediatycoons, de vastgoedmagnaten. Ter contrast: de armste helft van de wereld bezit samen 1 procent.' Uitgelicht op de pagina: 'Wie armoede wil aanpakken, moet belastingparadijzen aanpakken.'
Er wordt, nog steeds volgens Houtekamer & Hoorntje, geschat dat zo'n '17.000 miljard euro' wordt 'weggesluisd naar belastingparadijzen'. Zij putten uit het rapport The price of offshore revisited van het Tax Justice Network maar dat vermeldt 'global super-rich has at least $21 trillion hidden in secret taxhavens' en dan gaat het over 21 biljoen ofwel 21.000 miljard.
De onderzoekers waren niet de eersten de besten: zij, 'onder wie de voormalige hoofdeconoom van consultancybedrijf MacKinsey' (James Henry), gebruikten 'data van de Wereldbank, de VN, het IMF, de Bank for International Settlements en diverse centrale banken'.
Die belastingparadijzen heten Guernsey, de Kaaiman-eilanden e.d. - en ook Nederland wordt genoemd als makkelijk doorsluisland.
Eerder al, volgens Hoorntje & Houtekamer, maakte Henry een studie van verstopt vermogen. 'Van de 139 landen met midden- en lage inkomens die Henry bestudeerde, bleek de elite 6.000 miljard tot 7.500 miljard euro offshore te hebben gestald. Dat was bijna het dubbele van de schulden van deze landen samen: 3.00 miljard. Het bezit is dus in handen van de rijken, schrijft hij, terwijl de gewone man via overheidsschulden de lasten draagt.' Waarvan akte. En zie ook The Guardian.
Informatief is ook de website Global Financial Integrity, met aankondigingen van boeken als Global Corruption: Money, Power, and Ethics van Laurence Cockcroft. En ook een boek als Plutocrats, the rise of the new global super-rich and the fall of everyone else (Allen Lane, 2012) van Chrystia Freeland zal informatief zijn. Zie ook een bericht op Huffington Post en in New York Times.
Zo nu en dan duiken op deze manier namen op in dag- en weekbladen of websites die nog aan serieuze journalistiek doen.
Ik heb er in de loop van 2011 en 2012 enkele verzameld, te hooi en te gras, en toon u graag mijn eigen collectie van grote gretige grazers, op alfabetische volgorde. De verzameling is waarschijnlijk moeiteloos aan te vullen.
Daarbij heb ik die van Quote tot nu toe nog slechts één keer geraadpleegd: de top-5 rijkste mensen in Nederland d.d. 5-10-2012: Erik Brenninkmeijer en familie, Charlene de Carvalho-Heineken, Martijn van der Vorm en familie, Frits Goldschmeding en Wijnand Pon.
Ook het hierboven genoemde Tax Justice Network heb ik niet doorgevlooid, en evenmin het Dutch Wealth Report van Van Lanschot Bankiers ('1,3% van de huishoudens bezit 39% van het vermogen in Nederland'), evenmin het werk van de Britse Parliament's Public Accounts Committee, dat directeuren van Starbucks, Google en Amazon doorzaagde over hun belastingontduikingstrucjes (waarbij Nederland een rol speelt), zie ook de Volkskrant 14-11-2012 en The Guardian 12-11-2012, of het werk van het marktonderzoekbedrijf GMI, dat vaststelde dat in 2010 de inkomens van bestuursvoorzitters van 500 beursgenoteerde Amerikaanse bedrijven met gemiddeld 36,5 procent stegen, of de archieven van het Amerikaanse Tax Payers Against Fraud. (Waarom bestaat zoiets niet in Nederland?)
Ook dook ik niet in het Amarantis-rapport en in de wereld van de 'schaduwbanken' (zie o.a. WBS en De Standaard 20-11-2012), de financiële bedrijven waar grote bedrijven hun geld buiten de blik van toezichthouders stallen en verhandelen en waarin zo'n 50 miljard euro omgaat, volgens de Financial Stability Board. (Volgens De Standaard ongeveer de helft van wat er in de 'klassieke' banksector omgaat.) The Economics of Enough, How to Run the Economy as If the Future Matters van Diane Coyle heb ik ook (nog) niet gelezen.
 |
| Vrij Nederland 15-12-2012 - Peter van Straaten |
Jelle B.
Oud-directeur Hogeschool Windesheim. Kwam 8-7-2011 in het nieuws wegens 'verduistering in dienstbetrekking' en 'fraude'. 'De hogeschool is voor 824 duizend euro benadeeld', volgens het Openbaar Ministerie. En hoe liep deze onhandige grazer tegen de lamp? Zijn ex-vrouw klikte. Ze was boos, volgens de krant, omdat ze geen geld kreeg voor haar paardenfokkerij. (Let wel, niet omdat haar ex fraudeerde.)
Heb even op de Windesheim-site gekeken of ik meer kon maken van 'B.', maar nee, het is een professioneel bijgehouden website. En over de school:
' Windesheim rekent het tot zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid om over het reilen en zeilen van de hogeschool open en transparant verantwoording af te leggen naar zijn omgeving en hierover de dialoog aan te gaan met relevante stakeholders. ' Stakeholders?
Jan Bennink, predident-commissaris Sara Lee
5,6 miljoen euro per jaar. Dat is ruim 460.000 per maand.
Waar láát-ie het? Wat doe je met zoveel geld?
PS. Voor een vervolg zie de Volkskrant 18-8-2013, p. 20, 'Na een half jaar dromen loopt de koffiemachine vast'.
Santiago Calatrava
Architect. Ontving 94 miljoen euro voor zijn ontwerp en begeleiding van de Stad van kunsten en Wetenschappen in Valencia. Daar was-ie volgens Zuiderlucht augustus 2012 wel vijftien jaar mee bezig en het was geen klein project. Maar toch: 6,266 miljoen per jaar, ruim 5 ton per maand - het heeft iets van gretigheid.
Bob Diamond
Jos Elbers, tot 2007 bestuursvoorzitter van Hogeschool InHolland
Jos Elbers hoort waarschijnlijk tot Nederlands topgraaiers, met een heerlijk verkwistend gedrag. Chapeau! Zie (o.a.) ook hier. De man dook in 2010 op als voorzitter van D'66 Rotterdam. Hoe is het mogelijk.
Zie ook: Jelle B.
J.R. Ewing
Een fictieve grazer, maar wat voor een! Hoofdrol in de tv-serie Dallas, gespeeld door Larry Hagman.
Dit personage was heel populair... dat zegt iets over de dagdromen en wensen van de gemiddelde tv-kijker.
Zie onder voor een tweede fictieve grote grazer.
Franco Fiorito
Kwam september 2012 in het nieuws wegens het besteden van overheidsgeld aan feestjes, dure spullen en andere voor het bestuur van de regio Lazio totaal onnodige zaken. Nou werd deze man op 2 oktober 2012 aangehouden wegens verduistering (van ongeveer een miljoen euro), maar vele soortgelijke bestuurders zijn nog vrolijk aan het besturen in Italië. Het aardige van Bloementrosje is dat-ie namen ging noemen. En een deel van het schandaal (google op scandalo Lazio) gaat of ging niet eens over verduistering, maar over 'gewone' salarissen van regiobestuurders, oplopend tot tienduizend euro per maand. Opmerkelijk: veel mensen stemmen iedere keer weer op de verkwisters.
(Bron)
J.R. Ewing
Dit personage was heel populair... dat zegt iets over de dagdromen en wensen van de gemiddelde tv-kijker.
Zie onder voor een tweede fictieve grote grazer.
Franco Fiorito
(Bron)John Hammergen
En dan doet-ie er nog iets naast ook: 'Hammergren currently serves on the Hewlett Packard board of directors and is a member of the Business Council and Business Roundtable. In 2008 he co-authored the book, “Skin in the Game,” and in 2009 and 2010, he served as chairman of the Healthcare Leadership Council.' Die man heeft niet eens tijd om zijn geld uit te geven.
Pieter Hasekamp, directeur Zorgverzekeraars Nederland
Hasekamp bleek erg vóór de 'marktwerking' in de gezondheidszorg. Ja, geen wonder, zegt Dijkgraaf, de winst van ZN (hij bedoelde: alle zorgverzekeraars bij elkaar) bedroeg in 2010 1,5 miljard.
'Ter herinnering': 'het totale zorgbudget bedraagt in Nederland 60 miljard, daarvan gaat ongeveer 2 miljard naar de 11 duizend huisartsen en 2 miljard naar de 18 duizend specialisten. De bovengenoemde winst van de verzekeraars steekt hier nogal schril bij af: ze genezen zelf niemand, maar eten mee voor 1,5 miljard.'
Hiermee is Hasekamp zelf natuurlijk nog niet echt topgrazer, al zal hij goed betaald worden. Hij vertegenwoordigt de kudde grote grazers die de raden van bestuur van de verzekeraars bevolken.
Michiel Herkemij
Richard Homburg
Richard Homburg gaat een nieuw vastgoedfonds opzetten. Dat doet hij samen met Richard Stolle, die hij kent van Homburg Invest. Stolle is chief operating officer bij Homburg Invest en geeft die functie op. Jan Schöningh wordt de nieuwe topman van Homburg Invest. '
Portefeuilles opknippen, yam yam. Er mag dan wat schuld op de balans staan, hij zal zichzelf zeker goed bedeeld hebben.
Jan Hommen
Toevallig verscheen vlak voor die ophef een interview met Peter Blom in Vrij Nederland. Peter Blom is directeur van Triodos en verdient bij deze bank € 260.000,- per jaar. Zonder bonus. Zo kan het ook.
Ton Hooijmaijers
'Een en ander zorgde voor veel rumoer in de provinciale politiek in Noord-Holland, inclusief spoedvergaderingen, de roep om onafhankelijk onderzoek, een boze oppositie en ingelaste bijeenkomsten.
De Noord-Hollandse commissaris van de Koningin Johan Remkes kwam daarop met operatie Schoon Schip, waarbij alle projecten waarbij Hooijmaijers betrokken was opnieuw tegen het licht zijn gehouden.' (Nu.nl, 5-10-2012.) Hooi maaien. What's in a name...
Overigens is Remkes ook van de VVD, die partij waarover Vrij Nederland nog wat aardigs wist te melden begin september, vlak voor de verkiezingen.
Dit werd onderzocht door KPMG, dat niets illegaals vond, maar wel adviseerde om de banden te verbreken tussen M&I Publishing (dochter van Talpamusic, dat weer dochter is van Talpa) en SoundAware, het bedrijf dat software levert om uitzendingen van muziek te achterhalen. Directeur: Paul Gulmans!
Wie zich verdiept in zaken rond Talpa en Buma, komt zeer waarschijnlijk nog enkele volbloed grazers tegen, waaronder natuurlijk John de Mol.
G. Hagenauw
Directeur Hagenauw Technische Opleidingen, een bedrijf opgericht in dient en ten dienste van de Koninklijke Marine en die verstrengeling haalde 16-4-2011 de kranten, het was een klokkenluider te dol geworden. Categorie kleine grazers, 'bijklussende ambtenaar', maar toch goed voor aanvulling van zijn goede salaris (schaal 11) met een 8 ton aan omzet. Opmerkelijk is dat de belangenverstrengeling jarenlang werd gedekt door zijn bazen - maar uiteindelijk niet door alle marinebazen. Zijn website (http://www.hagenouw.nl/) was op 16-4 al even 'tijdelijk niet bereikbaar'. 15-12-2012: 'De webpagina op http://www.hagenouw.nl/ is mogelijk tijdelijk uitgeschakeld of permanent verplaatst naar een nieuw webadres.'
Nicholas Levene
' “I think the City is as much to blame for what happened as I am,” he said in his last interview before being placed behind bars. “Actually, that’s not right. I am completely to blame for my situation, but the City taught me a lot of my bad habits.” '
Bernard Madoff
Scrooge McDuck
Bert Molenkamp
Een dikke maand later stond Amarantis op alle voorpagina's. Er was een onderzoek gepleegd en bij de uitkomst verbleekte voorgaand stukje, met name doordat een nog-net-niet-officiële versie uitlekte dankzij (volgens Sheila Sitalsing) Irene de Pous en Merijn Rengers van de Volkskrant. In de reacties (zie bv. Martin Slagter) werden ook namen genoemd van mogelijke medegrazers Leo Lenssen en Jan van Setten. (Die laatste kreeg bij zijn afscheid van het College van Bestuur onder meer een koe cadeau. Dat is gezellig samen grazen! Daarna kwam hij overigens weer in dienst.)
Molenkamp en Van Setten hebben zich overigens teweergesteld. Molenkamp achtte zijn 'reputatie beschadigd'. En Lenssen plaatste dit op zijn website: 'Rapport Cie Amarantis. Inmiddels is het definitieve rapport verschenen en daarin wordt op geen enkele wijze gesproken over 'zelfverrijking' of over de rol van ondergetekende. Dat betekent dat een concept, dat verder geen status heeft, door de Volkskrant is misbruikt en op een schandalige manier is geframed. Inmiddels heb ik mijn advocaat deze brief laten verzenden. Uiteraard gaat er ook een brief naar de Cie die is immers verantwoordelijk voor de wijze waarop met het concept is omgegaan. De Volkskrant heeft e.e.a. inmiddels in een artikeltje min of meer rechtgezet. Ik hou u op de hoogte. In ieder geval valt er veel te leren uit deze media-casus.'
Leuk is nog dit citaat uit de reactie van Martin Slagter:
'Martin van Rijn
Wat nog veel minder past, is dat de commissie die het onderzoek naar Amarantis leidde, tot voor kort onder voorzitterschap stond van de nieuwbakken PvdA-staatssecretaris van WVC, Martin van Rijn. Deze man, die het onderzoek leidde naar graaiers en zichzelf verrijkende bestuurders in het onderwijs, liet zich als bestuursvoorzitter van PGGM een salaris van 469.000 euro uitbetalen. Van Rijn zit nu in één kabinet met Lilianne Ploumen die als voorzitter van de PvdA ooit het voortreffelijke plan lanceerde om PvdA-leden die zichzelf in (semi)overheidsdienst een salaris boven de balkenendenorm toekennen (181.000 euro), uit te sluiten van ministersposten, staatssecretariaten en burgemeesterschappen. Als het onderzoek naar de val van Amarantis iets heeft aangetoond, dan is het wel een stuitend gebrek aan moreel besef bij vrijwel alle betrokkenen.'
Rupert Murdoch
Oranje, de familie
Heel rijk, en tracht die rijkdom te vermeerderen, o.a. door gebruik te maken van belastingparadijsjes als Jersey en Guernsey. 'De twee grote eilanden staan bekend als belastingparadijs, waarvan ook het Nederlandse Koninklijk Huis en familie zich bedient.' (Bron)
Ver van ons bed, in India, werd deze grote grazer samen met andere iets minder grote grazers in april 2011 voor de rechter gedwongen wegens samenzwering, valsheid in geschrifte en machtsmisbruik. Zie Outlook in India en Pravasitoday. Toevallig haalde deze affaire de Nederlandse kranten. Er schijnen in India tientallen grote en miljoenen kleinere grazers rond te lopen, niet te verwarren met heilige koeien, hoewel die ook erg in de weg kunnen lopen. Er waren in India in 2011 en 2012 veel demonstraties tegen corruptie.
Charoen Sirivadhanabhakdi
'Heineken voert een bieroorlog met Sirivadhanabhakdi. Heineken is al tachtig jaar eigenaar van 42 % van Asian Pacific Breweries. Zijn partner Fraser & Neave, een Singaprees comglomeraat, bezit al net zo lang een iets kleiner pakket.
Middel juli (2012, hv) dook plotseling de familie Sirivadhanabhakdi op. Die kocht 22 % van de aandelen Fraser & Neave, en 8,5 % van APB, van een Chinese bankfimilie.' Enzovoort. Monopoly in bier. Geheimzinnigheden: 'een Chinese bankfamilie', 'de familie Sirivadhanabhakdi', 'een Singaporees conglomeraat', e.d.
Carlos Slim
Nomen est omen? 't Is wel een Mexicaan...
' Laatste update: 8 mei 2012 09:19
AMSTERDAM - De Mexicaan Carlos Slim, de rijkste man ter wereld, heeft zijn oog laten vallen op KPN.
Zijn telecombedrijf América Móvil heeft een bod uitgebracht van 8 euro per aandeel op de Nederlandse telecomgigant en wil een belang krijgen van maximaal 28 procent.
Dat werd dinsdag bekendgemaakt.
Vriendelijke intenties
Een bod op heel KPN, of een uitbreiding tot boven de 30 procent waarna volgens de wet een bieding op het hele concern moet volgen, is niet overwogen. ''We hebben vriendelijke intenties'', zei financieel topman Carlos Garcia Moreno.
''Wat we hebben geboden is de waarde van het bedrijf op dit moment. Het is een langetermijninvestering'', zo constateerde hij.
Het zogenoemde partieel openbaar bod op KPN biedt een premie van circa 23,5 procent op de slotkoers van KPN op 7 mei. Bij opening van de beurs in Amsterdam schoot het aandeel KPN ruim 20 procent omhoog naar 7,81 euro.
Uit data van Reuters blijkt dat de deal een waarde heeft van meer dan 2,3 miljard euro. Het telecombedrijf heeft momenteel al een aandeel van 4,8 procent in KPN.
Gematigd positief
Een woordvoerster van KPN noemde het bod ''gematigd'' positief. ''Het laat zien dat KPN ondergewaardeerd is'', zo voegde ze toe. Er is tot nu toe één gesprek geweest tussen de twee partijen.
América Móvil liet weten toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) op de hoogte te hebben gebracht. Het gaf verder aan de huidige strategische plannen van KPN te steunen en is van plan ''constructief'' samen te werken met het management.
Investering
América Móvil had al een deelneming van circa 4,8 procent in KPN en is in Europa onder meer actief in Polen. Deze stap wordt door het concern echter gezien als de ''eerste significante investering in Europa''.
Slim was volgens Wiki 'in maart 2012 volgens het tijdschrift Forbes de rijkste mens ter wereld met een vermogen van 69 miljard Amerikaanse dollar (zo'n 53 miljard euro)'. Forbes biedt met zijn top-lijstjes mooie verzamelingen grote grazers.
Erik Staal
Vestia is van oordeel dat het salaris en de pensioenvoorziening van Staal op een uitzonderlijk en onverantwoord hoog niveau is bepaald, niet passend bij een woningcorporatie van welke omvang ook. Dit is niet alleen schadelijk voor Vestia, maar heeft mede de gehele corporatiesector in een kwaad daglicht gesteld, aldus de noodlijdende corporatie. In opdracht van Vestia is door Integis een forensisch onderzoek uitgevoerd naar de gang van zaken rond de arbeidsvoorwaarden van Staal. Het onderzoek laat zien dat er regelmatig sprake is geweest van besluitvorming in strijd met de statuten en interne regels, gebrekkige verslaggeving en onvoldoende toezicht van toenmalige commissarissen.' 'Zijn salaris liep tussen 1999 en 2011 geleidelijk op tot bijna een half miljoen euro per jaar, inclusief pensioenopbouw', aldus Wiki.
Zie ook nog een mooi en venijnig stukje van Sheila Sitalsing in de Volkskrant d.d. 28-12-2012. Wat ze trouwens al eens eerder deed, op 3 februari 2012, hoewel daar het venijn de toezichthouders trof.
Emsley Tromp
Of hoort hij en zijn talrijke medebestuurders op Curaçao tot de niet te tellen categorie Kleine Grazers?
Amos Steinhacker
Wen Jiabao
Mark Zuckerberg
En dan tot slot een bijzondere grote grazer:
Warren Buffett
Ik citeer ook De Standaard 17-08-2011:
'Een stichting vormt de klassieke manier waarop rijke Amerikanen hun maatschappelijke rol spelen. Ze brengen een deel van hun fortuin onder in een fonds dat aan goede doelen doet. Liefdadigheid, maar dan op grote schaal. Het is de manier van werken van organisaties als Give the pledge. De initiatiefnemers van Give the Pledge (Doe de belofte) waren niemand minder dan Bill Gates en Warren Buffett. Zij wisten in 2009 in amper enkele maanden tijd veertig collega-dollarmiljardairs te overhalen om de helft van hun fortuin weg te schenken aan liefdadigheidsprojecten – bij leven of na de dood. Onder meer Michael Bloomberg, de burgemeester van New York en eigenaar van het gelijknamige persagentschap, Larry Ellison, de medeoprichter van Oracle, mediatycoon Ted Turner en investeerder David Rockefeller sprongen op de kar. Ook jonge zakenmannen doen mee. Een van de jongste aanwinsten voor deze exclusieve club is Mark Zuckerberg, oprichter van de sociaalnetwerksite Facebook. Niet alleen in de VS bestaat er een belastingbeweging van miljonairs. Sinds 2009 kunnen Duitse ‘miljonairs' (de grens ligt eigenlijk op een vermogen van 500.000 euro) de Apell für eine Vermögensabgabe ondertekenen, een Oproep voor een vermogensheffing'. Volgens initiatiefnemer Dieter Lehmkuhl, telg uit een rijke brouwersfamilie, is 10 procent van de Duitsers goed voor 60 procent van het totale vermogen.'
Het is overigens The Giving Pledge. Ook genoemde Soros heeft zijn Foundation. Veel nieuwe Oosteuropese afdelingen van de International Reading Association wisten zijn fonds te vinden. Ook een Oosteuropese rijkaard als Yuri Milner, die zijn vermogen vergaarde met Russische websites à la eBay en nu baas is van Digital Sky Technologies (dat o.a. in Facebook en Groupon belangen heeft), heeft Milnerprijzen ingesteld, waaronder de Fundamental Physics Prize, die de winnaar 3 miljoen dollar oplevert.
Kijk, dat zie ik zo'n Jos Elbers nou niet doen, ook niet op kleinere schaal. Maar wellicht schenkt hij in stilte?
Nawoord
Het is ondanks zijn (nog) geringe omvang een mooie beginnerscollectie grote grazers, al zeg ik het zelf, en met opzet heb ik me niet beperkt tot onze streken of 'het Westen'. Overal waar (overdrachtelijk en financieel gezien) uitgestrekte grazige weiden zijn, zijn grote grazers. In alle werelddelen.
Eerder (zie hier en hier) schreef ik over boeken voor kinderen over geld. Wie schrijft er nu eens een kinderboek waarin dit soort grazers voorkomen? Wat minder zoetsappig dan de meeste non-fictie-kinderboeken over geld?
Boeken voor volwassenen zijn er al, zie boven voor enkele voorbeelden.
Evengoed verschijnen er soms berichten over mensen die het graaien tegengaan. Zie bijvoorbeeld De Groene Amsterdammer 20-09-2012, over de 'frisse wind van de Spaanse "amateurpolitici"' in Torrelodones, die de gemeentekas kloppend wisten te maken na jaren van gesjoemel door corrupte bestuurders. En de Volkskrant 29-09-2012 over de drie Italiaanse vrouwelijke burgemeesters Carolina Girasole, Elisabetta Tripodi en Carmela Lanzetta en hun strijd met de 'ndrangheta (en zie ook hier). Er zijn dus wel fatsoenlijke bestuurders. Helaas zijn er ook miljoenen mensen die om diverse redenen stemmen op politici van wie ze weten dat ze met gemeenschapsgelden aan de haal zullen gaan. Stomme traditie.
NB2. In de Volkskrant 20-10-2012 een mooi portret van enkelen onder die helft van de mensheid die 1 % van alle rijkdom bezit: de bewoners van het plaatsje Mars, in Oekraïne (Oblast Tsjernihiv). Onder de niet te vermijden kop: Leven op Mars. Het zijn nog niet eens de allerarmsten, daar in Mars, maar ze horen duidelijk niet tot de rijkste helft.
NB3. Met dit stuk wil ik niet suggereren dat ondernemers per definitie grote grazers en graaiers zijn, want het merendeel is dat niet. Van hardwerkende eenpitter-schilders en -klussers af via mijn eigen geliefde (die met twee anderen een psychologenpraktijk gaande houdt), diverse advocaten die niet Max Moskovicz heten en dansschool Tango la Zapada tot bijvoorbeeld zo'n broer en zus Florine en Quint Menken van Menken Keuken in Sassenheim, een middelgroot bedrijf, geportretteerd in de Volkskrant 5-11-2012.
Mooi, die droogdoek op de website en die handen op de lopende band met bakjes eten.
NB4. Voor wie denkt dat het wemelt van de veelverdieners gaf het Centraal Bureau voor de Statistiek (Welvaart in Nederland) nog wat cijfers: 8 procent van de ongeveer 7,4 miljoen huishoudens in Nederland had in 2011 een bruto jaarinkomen van meer dan 94 duizend euro. 2 procent had begin 2011 een vermogen van meer dan een miljoen. Het gemiddelde besteedbare jaarinkomen per huishouden bedroeg in 2011 zo'n 32 duizend euro, het doorsneevermogen per huishouden was 29 duizend euro.
Noot
(1) Citaat ontleend aan ingezonden brief Rens van Tilburg in de Volkskrant 14-04-2011. 'Daarbij had hij, eind 18e eeuw, grootgrondbezitters in gedachten. Mannen die niets deden en zich daarvoor rijkelijk lieten belonen door de landarbeiders.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten