' VEENENDAAL– De lezersjury van de Bond tegen vloeken heeft in 1/3 deel van de kinderboeken dit jaar vloeken of grove taal aangetroffen. In 14 van de 22 beoordeelde boeken kwam geen grove taal voor. Het gebruik van scheld- en vloekwoorden is niet nodig en bovendien wordt hierdoor aan kinderen het verkeerde voorbeeld gegeven naar anderen.
Het boek dat een gouden griffel en de gouden penseel won, Het raadsel van alles wat leeft van schrijver Jan Paul Schutten met illustraties van Floor Rieder, bevat over het algemeen respectvol taalgebruik. De Bond tegen vloeken wil de schrijver daarmee complimenteren. Het boek Broer geheim van Emiel de Wild, winnaar van de zilveren griffel, bevat vrij veel grove taal. Hans en Monique Hagen, schrijvers van het boek Ik zoek een woord, spelen creatief met taal. De jury vond het een leuk boek, een enkele keer gaan de schrijvers over de schreef.
De kracht van woorden is niet te onderschatten. Het gebruik van grove taal in een kinderboek is een zwaktebod: er zijn zoveel alternatieven te verzinnen. Het is belangrijk dat kinderen respectvol taalgebruik om zich heen horen gebruiken, omdat zij beïnvloedbaar zijn en voorbeelden gemakkelijk navolgen. Gedragstherapeuten leggen niet graag de nadruk op negatief gedrag. Hierdoor versterk je het alleen maar. Daarom is het gebruik van goede taal in kinderboeken, in de klas en op straat zo belangrijk. De Bond tegen vloeken ziet in het juryrapport een extra stimulans om door te gaan met het geven van gastlessen. KlasseTaal is de onderwijsafdeling van de Bond tegen vloeken, geeft jaarlijks aan ruim 18.000 jongeren les over respectvol taalgebruik. 'De Bond tegen vloeken! Bestaat die dan nog? Jawel, blijkens de website. Er zijn zelfs werkgroepen, in plaatsen als Apeldoorn, Barneveld, Bommelerwaard, Geldermalsen, Genemuiden, Goeree Overflakkee, Hoeksche Waard, Lelystad, Staphorst, Waddinxveen, Woudenberg en Zwijndrechtse Waard. Deze reeks toont een grote aanwezigheid in de Bijbelgordel.
Over die 'lezersjury' viel niets te vinden, evenmin een verklaring waarom juist 22 boeken werden beoordeeld, en welke. Kennelijk zaten er recent bekroonde titels bij, getuige het compliment voor Het raadsel van alles wat leeft. Ook de andere twee genoemde titels vielen onlangs in de prijzen (Griffels 2014). Maar er zijn negen titels begriffeld, met nog twaalf keer vlag-en-wimpel erbij, en in de penselen/paletten nog drie andere titels, maakt samen óf 11 (alleen Griffels/Penselen/Paletten) óf 26 (Vlag-en-wimpels erbij) en geen 22.
Enfin, wat het interessant maakt is de onvervalste aanname dat kinderboeken het goede voorbeeld zouden moeten bieden. Ik citeer nog eens:
'Het is belangrijk dat kinderen respectvol taalgebruik om zich heen horen gebruiken, omdat zij beïnvloedbaar zijn en voorbeelden gemakkelijk navolgen. Gedragstherapeuten leggen niet graag de nadruk op negatief gedrag. Hierdoor versterk je het alleen maar. Daarom is het gebruik van goede taal in kinderboeken, in de klas en op straat zo belangrijk.'
Ik zal niet ontkennen dat verhalen (en films, theater, enz.) invloed kunnen hebben op mensen. Integendeel, een goed verhaal kan een onuitwisbare indruk achterlaten.
De vraag is alleen hoe, en wat je een 'goed voorbeeld' of 'goede taal' noemt, en of kunst het 'goede voorbeeld' zou moeten geven. Een kinderboek is per definitie kunst (zij het soms mislukte kunst), want geproduceerd met de bedoeling een mooi verhaal te bieden in woord en (soms) beeld. Een kinderboek kan ook een rol spelen in de opvoeding. En in het taal- en leesonderwijs, maar daarover gaat het nu even niet.
'Het gebruik van scheld- en vloekwoorden is niet nodig', zegt de Bond. Dat zullen auteurs niet met de Bond eens zijn. Want in een goed verhaal telt ieder woord en in het beste verhaal kan geen woord vervangen worden zonder daarmee ook de betekenis te veranderen.
De mensen van de Bond verliezen die betekenis uit het oog en staren zich blind op 'grof taalgebruik'. Met hun pleidooi om zulke woorden niet te gebruiken zijn ze op hún manier politiek-correct. Politiek-correct wil hier zeggen: alles uit de openbaarheid willen weren dat wie dan ook zou kunnen schokken. Weg met de achterlijke mongolen, de dronken Sinterklazen, de kakkers, limbo's, roetmoppen, bleekscheten, spleetogen, wat niet al godnondeju.
Zoals ook niet zomaar de kleur van een personage kan worden veranderd. Alleen in middelmatige sinterklaasverhalen kunnen Zwarte Pieten zomaar in Bonte Pieten veranderen, bij wijze van spreken. Nu behóren de meeste sinterklaasverhalen tot de vriendelijke middelmaat, dus veel problemen zal dat niet opleveren. Daarover misschien een andere keer, want het is bijna 5 december.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten