Die kop hierboven komt niet van de achterkant van Onze taal, noch uit AD of Financieel Dagblad, Ik heb hem zelf samengesteld uit de kop van een artikel in NRC 2-9-2019 en de eerste zin na het intro van dat artikel. Het is van Maarten Schinkel, commentator economie van NRC, en het gaat over het Argentijnse geld en de Argentijnse economie.
In mijn kop heb ik twee metaforen verstopt, de een ontleend aan de medische wetenschap, de ander aan natuurkunde. Ziektes kunnen besmettelijk zijn, water kan verdampen. Gelukkig blijft het daarbij en bedient de auteur zich verder nauwelijks van metaforen, hoewel halverwege de tweede kolom 'harde valuta, vooral dollars, het land in galop verlaten'. (Althans, dat wil de Argentijnse regering voorkomen, maar dat doet er nu even niet toe.) Hoor je de paarden?
Economie vind ik een lastig begrip. Het staat zowel voor menselijke bedrijvigheid als voor de bestudering daarvan. Hier wordt die bedrijvigheid bedoeld.
Kennelijk kun je die meten.
Althans, er worden pogingen ondernomen om de omvang van die bedrijvigheid in geld uit te drukken en het resultaat daarvan is betrouwbaarder naarmate bedrijven en overheden hun sommetjes netjes doen en de gegevens netjes aanleveren aan de betrokken instituten. Het resultaat is o.a. dat scribenten als Maarten Schinkel zonder enige waarneembare twijfel noteren dat 'de Argentijnse economie de helft zo groot is als de Nederlandse', en dat terwijl er volgens de meest recente tellingen zo'n 44 miljoen mensen leven in Argentinië.
Ik vermoed dat hij de BBP's van beide landen heeft opgezocht en vergeleken. Je hoeft maar een simpel artikel als dat in Wikipedia over het bruto binnenlands product te lezen om te vermoeden dat er nogal wat haken en ogen aan dat sommetje zitten. In Nederland en België al, laat staan in wat rommeliger georganiseerde landen. Dat levert (let op de metafoor) dan weer een mooi begrip als schaduweconomie op.
Het artikel gaat eigenlijk nauwelijks over bedrijvigheid. Ik kom niet te weten waaruit die in Argentinië bestaat, wat die Argentijnen eigenlijk doen, en wat het land uitgevoerd en ingevoerd wordt.
Dat laatste is belangrijk, want het gaat over geld.
Argentijnen betalen elkaar doorgaans met pesos, Argentijnse pesos, zeker als ze niet rijk genoeg zijn om in dollars te betalen en te fatsoenlijk om elkaar de kop in te slaan.
En om de samenleving een beetje bij elkaar te houden, hebben ze ook een regering, en bijbehorende overheidsdiensten. Een leger, scholen, ziekenhuizen, wegen en straatverlichting, riolering, ik noem maar wat. Daartoe betalen Argentijnen die voldoende inkomen hebben belasting, dat neem ik tenminste aan. Argentijnse bedrijven idem dito, als ze hun hoofdkantoor in het land hebben. Neem ik aan.
Nu schijnen veel Argentijnse regeringen er een gewoonte van te maken iets meer uit te geven dan ze aan belasting ontvangen. Als dat een keertje gebeurt, is dat geen ramp. Geld kun je lenen. Als ze dat bij banken doen, wordt er eigenlijk gewoon nieuw geld gemaakt. Je merkt er niets van, het meeste geld is toch al virtueel en bestaat alleen als getalletjes op bankafschriften. In Nederland heeft Ons geld daarover behartenswaardige opmerkingen gemaakt.
Als je dat te vaak en te gul doet, wordt dat geld minder waard. Hoeft nog niet erg te zijn, zolang lonen en prijzen een beetje in evenwicht blijven en de pensioenen en andere uitkeringen de lonen een beetje volgen. Maar zo simpel is het doorgaans niet en bovendien worden spullen uit andere landen duurder doordat die niet in pesos kunnen worden betaald. Spullen aan andere landen verkopen wordt juist makkelijker, maar kennelijk heeft men in Argentinië te weinig van zulke spullen of de koek wordt niet eerlijk verdeeld - om zelf ook eens een metafoor te gebruiken. Dat laatste, dat die koek niet eerlijk verdeeld wordt, lijkt me zeer waarschijnlijk.
De eerste kern van het artikel: het kost steeds meer pesos om dollars te kopen. En de regering heeft veel leningen in dollars uitstaan en heeft moeite om die leningen af te lossen.
De tweede kern: er is een politieke partij die fiks heeft gewonnen in de recentste verkiezingen en nog meer geld wil gaan uitgeven. Paniek! Zometeen 'verdampen' mijn spaarcenten! Er blijft natuurlijk nog steeds 100.000 pesos op mijn rekening staan, maar in het ergste geval kan ik daarvan net een broodje kopen en geen huisje, waarvoor ik had gespaard. Zo snel mogelijk wisselen in betrouwbaarder 'geld', dus, maar dat mag niet van de overheid. Want zo 'galopperen' de dollars en andere 'harde valuta' de staatskas uit.
Derde kern: goh, misschien gaat dit dan in andere landen met betalingsproblemen ook gebeuren... Dat was dan dat 'besmettingsgevaar'.
Zo kan de koers van de peso dus 'instorten'... ook een mooie metafoor.
Wat me nu bijblijft van dat artikel is dat het vooral gaat over 'financiële markten' en de waarde van valuta (een woord dat afgeleid is van Italiaans valere, waard zijn). Aangezien valuta tegenwoordig in hoge mate virtueel zijn, gaat het dus over virtuele zaken en nagenoeg niet over de gevolgen voor Argentijnse huishoudens, hooguit over de gevolgen voor de wind- pardon de geldhandel.
Nagenoeg - want Maarten Schinkel meldt wel dat de Argentijnen allang te maken hebben met inflatie (50%!). Een verstandig mens spaart daar dus niet (althans niet in pesos!), maar geeft zijn geld direct uit, mogelijk aan spullen die wat waardevaster zijn. Als hij of zij dat geld al heeft... Mocht-ie in dollars of euro's hebben gespaard en juist nu een huisje willen kopen, ja, dan is er wel wat aan de hand, want die mogen niet opgenomen worden. Even wachten dus...
Ondanks de metaforen die de indruk moeten wekken dat er iets vreselijks aan de hand is daar (het woord crisis wordt gebruikt), krijg ik uit dit artikel niet de indruk dat er voor de meeste Argentijnen een grote ramp op komst is. Misschien alleen voor de allerrijkste Argentijnen?
Maarten Schinkel schreef een commentaar dat met alle woeste metaforen veilig binnen de bubbel (ook een metafoor) van de financiële journalistiek blijft.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten