Zoeken in deze blog

maandag 30 januari 2012

Onderwijsmuseum blijft

Op 13 december jl. schreef ik (o.a.) over het Onderwijsmuseum, bewaarder van onder meer vele leesplankjes en oude leesmethodes. Het bericht ging over de merkwaardige website Onderwijserfgoed, maar ook meldde ik dat het Onderwijsmuseum mogelijk zou moeten sluiten.
Vandaag ontving ik een opgewekte bericht van het museum:
'Wellicht heeft u het al via de media vernomen of op onze website gelezen: het Nationaal Onderwijsmuseum is gered en gaat verhuizen!
Nadat wij eind 2010 alarm sloegen omdat de gemeente Rotterdam besloot onze subsidie in te trekken waardoor het voortbestaan van het museum in gevaar dreigde te komen, tekenden ruim 5500 personen de petitie tot behoud van het museum. Wij ontvingen vele hartverwarmende blijken van steun.
Toen bleek dat het museum per 1 juli aanstaande ook de huidige locatie moest verlaten, zijn we op zoek gegaan naar een andere plek waar onze bijzondere collectie tentoongesteld kan worden.
Een prachtig alternatief werd gevonden in gebouw De Holland in Dordrecht.
De gemeente Dordrecht en het Nationaal Onderwijsmuseum zijn in gesprek om een gezamenlijk plan uit te werken en voor te leggen aan de gemeenteraad.
De komende tijd krijgen wij het druk met de verhuizing naar de tijdelijke huisvesting aan de Nieuwe Haven 26 in Dordrecht. 
Namens medewerkers, directie en Raad van Toezicht dank ik u hartelijk voor uw steun de afgelopen tijd!'

Waarvan akte.


zaterdag 21 januari 2012

New Review of Children's Literature and Librarianship 2


Het internationale (maar in praktijk vooral Angelsaksische) vaktijdschrift  New Review of Children's Literature and Librarianship verschijnt twee keer per jaar. Je kan er een abonnement op nemen, maar je kan je ook registreren en dan (minder recente) nummers inzien. Het is zowel in druk als online te lezen en een 'institutional' abonnement op de site kost € 232,-, wat ik voor dertien artikelen (totaal jaargang 17) een stevige prijs vind, vergeleken met Nederlandstalige periodieken als Leesgoed en Literatuur zonder leeftijd. Een abonnement op de gedrukte versie kost € 51,-, beide samen kost € 252,-.
Artikelen zijn ook los te koop, als pdf, maar ook daarvoor vraagt Taylor & Francis een flinke prijs: € 27,-. Je kan je laten waarschuwen als er een nieuw nummer is verschenen, zoals onlangs jaargang 17 nummer 2, en themanummer over prentenboeken, met de volgende artikelen:


- What is a Picturebook? Across The Borders of History
Barbara Kiefer, p. 86-102
- On the Strangeness of Pop Art Picturebooks: Pictures, Texts, Paratexts
Bettina Kümmerling-Meibauer & Jörg Meibauer, p. 103-121
- Before and After the Picturebook Frame: A Typology of Endpapers
Teresa Duran & Emma Bosch, p. 122-143
- “Must We to Bed Indeed?” Beds as Cultural Signifiers in Picturebooks for Children
Maria Nikolajeva & Liz Taylor, p. 144-163
- Picturebooks and Multiple Readings: When We Lived in Uncle's Hat by Peter Stamm and Jutta Bauer
Jean Webb, p. 164-175
- “Jings! Crivens! Help Ma Boab!” – It's a Scottish Picturebook
Maureen A. Farrell, p. 176-188
- Do You Live a Life of Riley? : Thinking and Talking About the Purpose of Life in Picturebook Responses
Janet Evans, p. 189-209
- Reading Mental Processes in The Arrival
Brenda Bellorín & María Cecilia Silva-Díaz, p. 210-226
- Crossing Visual Borders and Connecting Cultures: Children's Responses to the Photographic Theme in David Wiesner's Flotsam
Evelyn Arizpe & Julie McAdam, p. 227-243

En dat voorafgegaan door een editorial op p. 79-85, zodat ik aanneem dat daar het nummer begint en per jaargang de pagina's doorgenummerd worden.
Prettig voor nieuwsgierigen: gratis abstracts en previews.

NB. Rond 24 januari kwam de oproep voor bijdragen voor het volgende nummer. Dat gaat niet over een speciaal onderwerp. Artikelen kunnen dus gaan over alles waarmee dit tijdschrift zich bezighoudt:


This is an international journal designed to explore the range of issues of current concern to those working in the field of children's literature and librarianship around the world, including:
- critical assessments of children's and adolescent literature
- the management of library services to children and adolescents
- education issues affecting library services
- Information Technology
- user education and the promotion of services
- staff education and training
- collection development and management
- book and media selection
- research in literature and library services for children and adolescents.

Deadline: 27 april, maar '(this is negotiable, however)'. Adres: Manuscripts should be sent electronically to Sally Maynard at: s.e.maynard@lboro.ac.uk.


Zie ook mijn eerste bericht over dit tijdschrift, d.d. 26-04-2011.
NB. Later (20-4) hoorde ik dat dit en andere tijdschriften bij de Koninklijke Bibliotheek te raadplegen zijn. Het lidmaatschap van de KB kost € 15,- per jaar.


donderdag 19 januari 2012

Helden, idolen en iconen 3

Op woensdag 18 januari vond in Theaters Tilburg het 26e symposium over jeugdliteratuur plaats van Tilburg University. Men was wegens verbouwing aan de universiteit uitgeweken naar de schouwburg. Er waren bij aanvang ongeveer 200 mensen, veel te weinig om de grote schouwburgzaal te vullen. Gelukkig was de belichting zo geregeld dat het misschien op het podium nog wat leek. Zie bijvoorbeeld deze (slechte, sorry) foto:

Wim Hofman (de man die met wat goede wil achter het spreekgestoelte te zien is) begon en eindigde met echte Hofman-helden, hoewel gecreëerd door Edward Lear, de Jumblies, ofwel de Haspels, die in een zeef te zee gingen.

Maar eerst Echte Helden. Die waren vastberaden, onverschrokken, standvastig, vasthoudend, moedig, dapper, enzovoort - Wim Hofman had uit diverse bronnen een verzameling epitheta opgedoken. Voorbeelden gaf-ie ook, niet toevallig bijna allemaal uit Vlissingen en niet alleen Michiel de Ruyter.
Wat ze niet waren: bescheiden, eerlijk, voorzichtig, nederig, onbaatzuchtig, gereserveerd, en zo nog wat deugden van mensen die, aldus Hofman, 'stilletjes in het stof van de geschiedenis verdwenen'. 'Voor hen geen standbeeld of praalgraf.' Eigenlijk zijn er twee rijtjes deugden: die van de ridder, en die van de wijze.
Na WO II is het beeld wat gekanteld. Men gaat niet meer 'voor vorst en vaderland', zoals de helden voor wie die praalgraven en standbeelden zijn gemaakt, maar voor genot en gewin, en in het kader van de consumptiemaatschappij wordt dat als deugd beschouwd. Veel van de oude heldendeugden worden nu geassocieerd met macho's en hooligans, slechts achter het scherm van het war game kan men zich nog even oude held wanen.

Na deze inleiding, hier wellicht wat kort door de bocht samengevat, kon men kiezen uit vijf 'thema's', met ieder drie lezingen. Ik kon mij niet opdelen, dus van de vijftien (min een, wegens ziekte) lezingen heb ik er drie bijgewoond.
Floortje Zwigtman (alias van Andrea Oostdijk) pakte onbedoeld Wim Hofmans heldendraad op met haar vertoog over 'de zwarte kant van boekenhelden'. Want na een zeer onderhoudende omzwerving over o.a. oude leeservaringen (steeds teleurgesteld: waarom werkte het leven niet als in de verhalen die ze las?), Melvin Burgess (antiheld Gemma, in Junk), en de redders van de wereld (er zijn er veel te veel van in boeken) kwam ze terecht bij ware held Sam, in The Lord of the Rings. Want Sam weet, anders dan Frodo, de verleiding van de Ring te weerstaan, door het besef van zijn beperkingen.

Daarvóór hoorde ik Annette de Bruijn een pleidooi houden voor 'de zin van onzin', ofwel hoe je met de prachtige nonsens-verzen van Annie M.G. Schmidt iets zinnigs in het leesonderwijs kan doen, welke plek dit werk inneemt in de traditie van nonsens-poëzie. De bedoeling was ook iets te zeggen welke relatie het heeft met mondeling overgeleverde poëzie, maar dat kwam niet helemaal uit de verf.
En Farriba Schulz (Humboldt Universität) zag ik plaatjes tonen uit prentenboeken die met hulp van de computer tot stand kwamen. Leuke plaatjes (o.a. uit werk van Katje Kamm, Lauren Child, Blexbolex en Wouter van Reek), maar ze was slecht verstaanbaar en weinig systematisch, vond ik.

Gelukkig komt er voor de deelnemers nog een bundel waarin alle bijdragen zijn opgenomen.

Dan was er ook nog wat muziek te beluisteren: de vrolijke liedjes van Erik van Os en Paracetamol, en Sandra  Coelers, de laatste als omlijsting van Herman (vader, echtgenoot) en Marieke (dochter) Coenen, die vertelden hoe De groene pompoen tot stand kwam.
Borrel na, altijd prettig om mensen te spreken.

Zo hoorde ik dat men zich bij IBBY Nederland zorgen maakt om Literatuur zonder leeftijd. Zorgen die ik daags daarop bevestigd vond in de meest recente nieuwsbrief van IBBY Nederland en die ook IBBY Nederland betreffen.
Wat IBBY betreft, meldde men blij te zijn dat het Nederlands Letterenfonds 'voor 2011 en 2012' de internationale contributie van de Nederlandse sectie wil betalen. Het zou evenwel te gek voor woorden zijn als in 2013 moest blijken dat die contributie niet betaald kan worden. Het gaat om een nuttige internationale organisatie, waarvan ook secties uit landen als Bolivia, Chili, Cuba, Ghana, Haïti, Letland, Libanon, Maleisië, Nepal, Portugal, Servië, Slovenië en Venezuela lid zijn, naast buren als België, Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk e.d. En Nederland, nog altijd een van de rijkste landen ter wereld, zou geen contributie kunnen opbrengen?
Wat betreft LZL: het kost teveel. Dat kan ik mij voorstellen. De vier- à vijfhonderd abonnees op dit periodiek-in-boekvorm zijn met te weinig om de kosten op te brengen. Er moeten dus abonnees bij. Wie eens zo'n aflevering wil lezen, ' Afleveringen uit 2009 en eerdere jaargangen (voor zover nog beschikbaar) zijn voor 5 euro verkrijgbaar bij het IBBY-secretariaat.' Maar daarnaast zal er structureel iets moeten veranderen, denk ik.

Al met al ziet het tijdschriftenlandschap rond de jeugdliteratuur er tamelijk somber uit. Voortzetting LZL in 2013 onzeker, voortzetting Leesgoed idem, Jeugdliteratuur in praktijk verdwenen, in 2010 Leeskraam verdwenen... Er blijven naast (hoe lang?) het recensietijdschrift De Leeswelp enkel websites over, waarvan de nieuwsbron bij uitstek, Leesplein, voor 100 % gesubsidieerd wordt - en dat biedt tegenwoordig geen zicht op continuïteit.
Nog even en de kinderboekmensen kunnen zich voelen als de Haspels die in een zeef ter zee gingen.

Zie ook: Helden, idolen en iconen 2 (bespreking LZL 86), en Helden, idolen en iconen (1) (aankondiging symp.).

maandag 16 januari 2012

Kaspar Hauser en meer

Vers voor de pers. Voor Nederlandse uitgevers en recensenten een begrip, met dank aan de CPNB. Uitgeverijen presenteren hun nieuwe uitgaven of plannen voor uitgaven. Vroeger voor pers, boekhandelaren, bibliothecarissen, tegenwoordig alleen voor de pers. Allerlei locaties passeerden; nu in Muziekgebouw aan het IJ, te Amsterdam. Vers voor de pers najaar veranderde (als ik het goed heb in 2008) in Manuscripta (zie ook hier).

Vers voor de pers: met minder oppervlak per uitgeverij dan ooit, soms enkel een tafeltje met een boekenkastje. Geen enkel probleem, dat dwingt tot selectie en bevordert overzicht. Een kinderboekuitgever merkte op dat de kinderboeken wel erg verspreid waren. Dat vond ik ook. Maar er is meer dan jeugdliteratuur, ook andere nieuwe titels trekken de aandacht. Zo viel mijn oog op wat reclame voor graphic novels, nieuw-Nederlands voor beeldverhalen, compleet met uitleg.
Of een boekje met recepten voor troostrijke momenten, bijvoorbeeld met kippensoep.

Of de prijzenswaardige Vereniging van Zelfstandige Uitgevers, 'ongeveer 170 zelfstandige uitgevers verzameld die zich inzetten voor de kwaliteit van hun boeken', waaronder vast veel toegewijde eigenheimers, sieraden voor het boekenvak, naast al die bedrijven waar het vooral om de winst draait.

Ook zag ik, en nu kom ik in de buurt van het kinderboek, een vakboek aangekondigd over Marten Toonder als filmer: De Toonder-Animatiefilms, van Jan-Willem de Vries, bij stripuitgeverij Silvester, verwacht maart 2012, in het kader van 100 jaar Toonder. 'Koningin zaterdag 21 januari 2012 bij première musical De Nieuwe IJstijd.' Weten we dat ook weer. Welke associaties zou het door een geblondeerd straatvechtertje geplaagde staatshoofd bij die titel hebben?

Goed, de kinderboeken - want daar houd ik het toch maar bij. Een heel klein rondje, dus zeker geen opsomming van alles wat werd aangekondigd.

- Er is een nieuw 'voorleesmagazine', Jip. Niet verwarren met Jippo, dat ooit bij Malmberg verscheen. Jip is van Juniorpress Magazines BV te Amsterdam en Bas Maliepaard is de hoofdredacteur. Acht verhalen per nummer, zes nummers per jaar, 'te koop in supermarkt en (kantoor)boekhandel', abonnementsprijs staat vreemd genoeg niet op de site.
De verhalen komen naar mijn indruk veelal uit kinderboeken. Het is aantrekkelijk vormgegeven en bevat naast verhalen ook interviewtjes en andere oorspornkelijke bijdragen, zoals in het afgebeelde nummer bijvoorbeeld 'Het schetsboek van The Tjong-King'.

Dr. Seuss is in de VS al jaren een hit onder boeken voor kinderen die leren lezen. Of zijn boeken het in onze contreien ook goed zullen doen? Gottmer waagt het erop, er verschenen al zeven titels, nummer acht is in aantocht: Horton hoort een Hun! Kennelijk worden ze goed verkocht.

-

Dit wonderlijke plaatje is afkomstig uit De bijzondere kinderen van mevrouw Peregrine van Ransom Briggs. Vertaald uit het Engels (Amerikaans), 'about an orphanage for strange children with even stranger powers, such as a girl who floats above the ground', gaat verschijnen bij Clavis, waar baas Philippe Werck net een nieuwe 'general manager' van de uitgeverij heeft benoemd, Leon Kustermans. Wellicht heeft die de klachten over niet uitbetalen van royalties inmiddels opgelost.

- Kelderkind van Kristien Dieltiens, bij De Eenhoorn, is gebaseerd op de geschiedenis van Kaspar Hauser. Volgens uitgever Bart Desmyter desgevraagd beslist het meest bijzondere boek in de aanbieding, verschijnt 22 februari 2012.

- Van grootmeester Eric Carle verschijnt bij Gottmer De kunstenaar en het blauwe paard, een 'boek waarin 70 jaar inspiratie en talent samenkomen', en bedoeld als hommage aan de schilder Franz Marc, daarnaast ook 'een boek voor alle kunstenaars in de dop'.


- Onbekend takent. Een lief prentenboek bij Brandaan is Jacob Kusdrager, van Tirza Beekhuis (beeld) en Reinier Sonneveld (tekst), en ook een mooi Valentijnsboek. Vanaf de website kun je het boek met een Valentijnsboodschap naar iemand laten sturen.

- Werd  Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht van Mark Haddon (zie ook eigen website) nog gezien als boek voor jongeren (het is o.a. te vinden in Boek en Jeugd), waarschijnlijk door de leeftijd van de hoofdpersoon, voor Een akkefietje (A spot of bother) gold dat niet (hoofdpersoon 57 jaar oud) en ook Het rode huis (Contact, oorspr. The red house) wordt aangeboden voor volwassenen. Of dat betekent dat tieners er niet van zouden kunnen genieten, vraag ik me af, na lezing van de samenvatting.

- Nieuwsgierig werd ik ook naar Echt heel grote vragen over geloof van Julian Baggini, bij Gottmer. Baggini is filosoof en schreef o.a. dit boek:

Over dat geloofboek schrijft de Nederlandse uitgeverij: ''De toon is nergens sturend, dus kinderen kunnen hun eigen oordeel vellen over óf ze geloven en wat of waarin ze dan geloven'.

- Bij Gottmer verschijnt ook Hoe word ik snel rijk? 50 vragen van kinderen over geld van Bas van Lier, die in 1998 al Het geldboek voor kinderen schreef (Ploegsma). Benieuwd, ik vroeg me onlangs af hoe je kinderen zinnige uitleg geeft over wat in de kranten en op tv 'de crisis' (of 'de eurocrisis') heet. Ik hoop dat hij zich niet herhaalt.
Ik kreeg onlangs een tekst toegestuurd van een nog te publiceren boek over geld, ga ik (zoals beloofd) nog lezen, misschien staat daarin uitgelegd hoe staten failliet kunnen gaan en waarom er paniek ontstaat als kredietbeoordelaars hun oordeel wijzigen.

- Vergeefs ging ik op zoek naar NBD Biblion. Niets. Teken aan de wand? Eerst wordt aangekondigd dat men het imprint Biblion Uitgeverij afschaft (hoewel dat nog vrolijk op de website figureert), volgen daarna de uitgaven? Wat een rommeltje maakt mijn voormalige werkgever ervan. Er zijn nog allerlei nieuwe boeken verschenen - hoe kun je ooit verwachten dat die de aandacht van de pers krijgen als je verstek laat gaan?

Met deze minironde doe ik onrecht aan al die andere mooie uitgaven die op stapel staan, ik weet het. Maar ik houd het toch maar hierbij.




zaterdag 14 januari 2012

Helden, idolen en iconen 2



Literatuur zonder leeftijd 86 is de 'aansluitende aflevering' die deelnemers aan het symposium Helden, idolen en iconen (18 januari 2012) wordt beloofd.
De abonnees kregen zo middels de inleiding door Piet Mooren en Karen Ghonem-Woets al een voorproefje van het programma. Het redactioneel van deze aflevering suggereert verband met het thema van de Kinderboekenweek 2011, die 'Superhelden' als motto had, ondertitel 'over dapper durven zijn'. Die Kinderboekenweek vond 5-15 oktober plaats, dus wat dat betreft kwam deze aflevering helaas ruimschoots te laat.
Voor de ware kinderboekenliefhebbers (en tot hen richt LZL zich in de eerste plaats) maakt dat evenwel niets uit. Deze aflevering bevat een aantal stevige artikelen, die langer geldigheid hebben dan voornoemde Kinderboekenweek duurde.
Ik noem:
- het interview dat Karen Ghonem-Woets had met Annemarie van Haeringen, over helden en over 'less is more'.
- het interview van Annette de Bruijn en Piet Mooren met Jaap Robben en Benjamin Leroy. Nou ja, interview... ja, het zit er in, tussen uitvoerige bespiegelingen, onder meer over de 'zuurste anti-helden ooit', Harry en Huibert Zuur, in De zuurtjes...
- ... en over antihelden gaat ook het artikel van Bea Ros: 'De antiheld komt eraan: onuitstaanbaar, verwerpelijk en irritant'.
- het artikel van Sanne Parlevliet over 'fictionele en historische helden in historische jeugdboeken over het begin van de Nederlandse Opstand'. Voor buitenstaanders: met historische jeugdliteratuur worden verhalen aangeduid die in het verleden spelen. Het artikel is een analyse van vijf van zulke verhalen. En met die Nederlandse Opstand wordt de Tachtigjarige oorlog bedoeld.
- 'de ideologische kleur van de prins in een achttiende- en negentiende-eeuwse vertaling van Charles Perraults 'Cendrillon'', bekeken door Lien Fret.
- een studie door Inge Verouden van Robin en Knor, personages van Sjoerd Kuyper.
- een verhandeling van Lies Wesseling over 'Kikker & Pad tussen oraliteit en schriftelijkheid', ofwel het 'identificeren van sporen van oraliteit in deze verhalencyclus'. Met stip het meest academische vertoog in deze aflevering.
- hoewel genoemde inleiding ook een eind komt. Met als uitsmijter de laatste alinea:
'Zijn de helden van kinderboeken die tot films, tot toneelstukken, tot stripverhalen of tot graphic novels uitgroeien, die opgenomen worden in bloemlezingen en in musea of die toegezongen worden in klaslokalen en als evergreens tentoongesteld worden, niet net als katten zozeer bezig aan hun negen levens, dat ze alleszins icoon mogen heten?' Lees de zin (52 woorden) gerust tweemaal.
Het begrip icoon wordt aan de start van het artikel ingeleid.

Tussen deze bijdragen bevinden zich korte stukjes waarin diverse lieden over hun boekenhelden berichten: Benny Lindelauf, Majo de Saedeleer, Annelies Jorna, Vanessa Verstappen, Aline Sax, Henk Notté, Rindert Kromhout, Erna van Koeven en ondergetekende.
Dat levert, geheel voorspelbaar, een amusant en bont palet op, met zeer weinig overeenkomsten, niet onderling en niet met de iconen-in-wording van Karen Ghonem-Woets en Piet Mooren.

Literatuur zonder leeftijd 86 telt 152 p. (excl. omslag). ISBN 978 94 6167 079 3. Het is in principe te bestellen in de boekhandel (het zal zelden op voorraad zijn) of anders rechtstreeks bij Stichting IBBY Nederland. Die stichting heeft, begrijpelijk, natuurlijk liever dat men zich abonneert. Men kan zich ook meteen als begunstiger van de stichting ('vriend van IBBY') aanmelden.


vrijdag 13 januari 2012

Eindejaarsbericht

Mooi initiatief van Letter & geest / InCT ('spreek uit als inkt'), Platform Innovatief Uitgeven: het verzamelen of initiëren van eindejaarstekstjes. Te vinden op InCT Nieuwsarchief, categorie opinie.
De ideeën, voorspellingen en kreten buitelen over elkaar heen. Inhoud wordt content, wat volgens mijn woordenboek Engels-Nederlands hetzelfde is, maar met de klemtoon op tent tevreden stellen wordt. De vraag waarom je zou willen uitgeven wordt niet gesteld, tenzij impliciet wordt verondersteld dat uitgevers tegemoet willen komen aan de 'honger naar informatie'. Wie weet, maar 'inkomsten generen' blijkt minstens even belangrijk. Logisch, veel teksten behandelen vooral het overleven van uitgeverijen.
'De waarheid is dat print in de laatste levensfase is gekomen', schrijft iemand.
Zou het? Een boek of tijdschrift is tegenwoordig een lekker leesbare afdruk uit een computer, veel leesbaarder dan wat er uit de met dure inkt gevulde printer naast je bureau komt rollen, en ook nog handzaam en meeneembaar gebonden. Eventueel ter plekke, op aanvraag (zie ook hier). Wel eens geprobeerd een lange verhandeling of roman te lezen op je scherm of 'e-book'? Dat laatste ding benadert nog het meest het lezen van papier, dat wel. Van Storyboox (zie onder) heb ik nog niets kunnen vinden.
Tussendoor ook een somber bericht van een schrijver, onder pseudoniem: 'Je kunt je nog afvragen welke uitgeverij het het langst zal volhouden, maar uiteindelijk zullen al hun fraaie grachtenpanden te koop staan. Nee, ik gun het ze niet. Maar ze verdienen het wel. '. Zie hieronder, 23-12. Misschien heeft die gemist wat uitgeven wordt: een 'crossmediale mix van geverifieerde, gestructureerde, gebalanceerde en relevante content'. Tja.

19-12-2011
Eindejaarscolumn: Boekenland boemelland
14 oktober, met de trein terug uit een uiteindelijk zonovergoten Frankfurt. Een mooie grijze rups die met duizelingwekkende snelheid het Duitse heuvelland doorklieft. Wat een uitvinding. De trein, mastodont uit de 19e eeuw, ingehaald door de auto en het vliegtuig, wist zichzelf te vernieuwen met concepten van snelheid, comfort en service.
(auteur: Klaas de Boer)

Verderop:
Traag sukkelt de boekenboemel door het land, vastgeklemd tussen de te smalle rails van de vaste prijs, met de seinen naar het experiment op rood en zonder gedachten dat de steeds geringere schare passagiers iets anders wil. Op de bok van de oude stoomlok een stuk of tien machinisten met elk een ander spoorboekje, en in de wagons de conducteurs, die steevast blijven geloven in het kartonnen kaartje uit angst dat straks het knippen zal verdwijnen. Zo nu en dan, bij een bocht, gaat de oude fluit schel door het dal. En de mensen kijken op vanaf hun tablets, hun readers en hun mobieltjes. ‘Hij rijdt nog!’ denken ze dan met een gevoel van weemoed...

Al jaren worden we achtervolgd door goeroe's die voorspellen dat het einde van het tijdschrift, het boek, zelfs het copyright nabij is. En jaren hadden ze ongelijk. Ik herinner me nog dat op een mooie avond in New York het panorama van Modern Times zich ontvouwde aan mijn voeten in de bar bovenin het Empire State. Vijf digimensen met een slok te veel tussen de bites hakten verbaal op mij in: information will be free! Vergeet je oude uitgangspunten.

Toen kwam de opmars van BOL, een revolutie in de boekenverkoop. De eigen initiatieven van de uitgevers werden allemaal getorpedeerd door een gebrek aan samenwerking van de Oude Reuzen van het vak. Ook toen hadden de machinisten van het boekenvak allemaal hun eigen spoorboekje.
De wetenschappers onder de uitgevers en de bedieners van de zakelijke markt hadden al lang eieren voor hun geld gekozen en contentmanagementsystemen aangeschaft, websites geopend en concepten bedacht waarmee zij hun klanten konden bedienen. Niet gemakkelijk, vaak wel moedig.

In de wereld van het boek was nog niet veel loos tot twee, drie jaar geleden. Toen begon de klap in non-fiction. De computer daalde af van de zolder naar de huiskamer, werd mobiel en daarmee een verlengstuk van het leven. Het ebook begon ook zijn plaats in te nemen.

En waar zijn we nu? Er wordt tussen de machinisten en de conducteurs gesteggeld over een platform. Met horten en stoten komt het in beweging. Er zijn experimenten in digitaal uitgeven, er wordt gesproken over DRM vormen, er moeten apps komen.
Gelukkig is er het bewustzijn dat er iets moet gebeuren. Maar of dat zo lukt is de vraag. Als het al gezamenlijk zou moeten, dan is dat opdoordat belangen van uitgevers en boekhandelaren divergeren, een moeilijk pad.
Toch is er hoop. De onderstroom van de boekenverkoop valt mee, als je naar de GfK cijfers kijkt. De schepen varen vooral door de baren van de bestsellers. En er zijn experimenten, al worden die met moeite op gang gebracht.

De toekomst? Een wereld waarin wij de klant bedienen. Wil hij een mooi boek, dat kan. Direct vanuit BOL of een platform op ieder gewenst format en niet te moeilijk te hanteren. Of een papieren, nou dat kan zeker ook nog in prachtige boekhandels, waar overigens ook digitale boeken te koop zijn op een goede manier. Als we daar willen komen moeten we veel beter de lezers kennen. Waarom kopen zij een boek? Op welke wijze komt hun keuze tot stand? Waarom kopen ze online, waarom in de retail? Het zijn onderscheiden processen, waarop we moeten inspelen. We weten er al iets van, dank zij GfK, maar het is pas een begin.
En de retail? Snelheid, comfort en service, net als de TGV en de ICE. Dan leren we toch nog iets van de trein.

20-12-2011
Eindejaarscolumn: Productie versus product
Bij innovatie denkt vrijwel iedereen aan nieuwe producten - bij voorkeur aan succesvolle producten. In die denkwijze zitten twee cruciale denkfouten. 1. Innovaties moeten succesvol zijn. 2. Vooral producten zijn innovatief. Een mislukkingspercentage van 90% wordt in veel sectoren als vrij normaal beschouwd dus wie dingen probeert die niet lukken hoeft daar niet meteen wakker van te liggen (behalve als ze veel geld hebben gekost).
(Auteur: Piet Bakker)

Het tweede punt is minstens zo belangrijk. Innovaties betreffen ook vaak het proces - dus de productie in plaats van het product. Bij veel uitgeverijen is daar nog veel te winnen. Ook al worden er nieuwe producten gemaakt, de organisatie blijft in veel gevallen log en weinig flexibel. Men experimenteert met outsourcing maar laat het intern nog steeds over 7 schrijven gaan. Sales en marketing maken weinig gebruik van sociale media, flexwerken en digitale distributie is onderontwikkeld. Onzichtbare innovaties, maar daarom niet minder cruciaal.
21-12-2011
Eindejaarscolumn: Print is in krimpfase beland
Teveel wordt print nog als 'cashcow' beschouwd. De waarheid is dat print in de laatste levensfase is gekomen: de krimpfase. Oplages en advertenties dalen. Uitzonderingen die er zijn, bevestigen alleen maar deze regel. In reactie is ingezet op new business. Van apps (B2C), webshops (kranten), 'solutions' (B2B) tot aankoop van TV-zenders. Bij veel uitgevers maken deze nieuwe ontwikkelingen de forse dalingen op print niet goed.
(auteur: Magiel Tak)

De dingen goed doen is niet meer voldoende, het is nu noodzakelijk om de goede dingen te doen. Geen 'in the middle of the road' strategie meer, maar echte strategische vernieuwing. De noodzaak is er, de opties zijn algemeen bekend. De belangrijkste hindernis is de uitgever zelf. Is zij in staat om over haar eigen successen uit het verleden te stappen? Dat vergt lef.

Geen nieuwe toekomst zal helaas voor verschillende uitgevers ook de uitkomst kunnen zijn. Lagardère en BBC verkochten dit jaar haar printportefeuille. Zij konden nog een koper vinden...

21-12-2011
Eindejaarscolumn: Uitgeven wordt marketing
De traditionele uitgeverij is gericht op één uitgeefvorm: "het verkopen van content". Dit is voor de toekomst onvoldoende. Uitgeverijen zullen zich open moeten stellen voor nieuwe kansen en ontwikkelingen, omdat hun oude functie bedreigd wordt door de mogelijkheden en toegankelijkheid van moderne media. Iedere auteur kan tegenwoordig zelf uitgever worden via internet en zijn boeken goedkoop laten drukken en inbinden.
(auteur: Edwin de Kuiper)

In plaats van te strijden tegen deze nieuwe ontwikkelingen, kun je ze ook gebruiken. Omarm het eBook, gebruik softwarefunctionaliteiten met Apps in combinatie met relevante vakinformatie, gebruik metadata die je uit het gebruik van content kunt halen, zodat je je markt beter in beeld hebt. Verkoop metadata, naar het voorbeeld van Flickr. Help ondernemers in de branche in plaats van advertentieruimte aan te bieden. Gebruik video en combineer dit met andere media. Talloze (kleine) ondernemers zoeken klanten in de markt die de uitgever kent... Uitgeven wordt marketing, daar ligt de kracht van de uitgeverij. In marketing (dus ook voor ondernemers, de 'nieuwe' klanten) in combinatie met gepersonaliseerde content kan de uitgeverij juist uitblinken.

22-12-2011
Eindejaarscolumn: Het glas is half vol!
De uitgeverij als branche saai en ouderwets, achterhaald misschien zelfs wel? En in de huidige tijd ten dode opgeschreven? Het is maar hoe je het bekijkt.
Van alle entertainmentsectoren is de uitgeverij een van de laatsten om zich op de nieuwe media te storten, maar daardoor kan de branche op de schouders staan van alle voorgangers en evidente valkuilen vermijden. Daarnaast: internet heeft zijn ontwikkeling naar een volwassen medium al doorgemaakt en werkelijk iedereen is ondertussen online. Daar kan de uitgeverij nu alleen maar van profiteren. Uitgeven is tenslotte content brokering; een papieren boek is slechts een van de verschijningsvormen.
(auteur: Jacqueline Remmers)

En de economische crisis? Die daagt de boekenvakkers uit om creatiever te zijn, innovatiever, sneller en slimmer. Goed, alleen de besten zullen overleven, en dat is misschien moeilijk te verkroppen voor een sector met zo'n collectiviteitsgeschiedenis. Maar word wakker en ruik de koffie: het is wel hoe de wereld werkt.

22-12-2011
Eindejaarscolumn: De uitgeverij in een neerwaartse spiraal?
De uitgeverij is en blijft een geweldige branche om in te werken. In welke branche heb je zó veel voordeel van alle nieuwe ontwikkelingen die er zijn? Naar mijn mening heb je als uitgever 5 kerntaken, ongeacht of je nou fictie of non-fictie uitgeeft. Je initieert een project, je acquireert de juiste personen, je creëert de uitgave, daarna valideer je deze en als laatste presenteer je de uitgave op de manier die het beste aansluit bij de gebruiker. En elke stap van het proces kan nu beter en efficiënter genomen worden door de recente ontwikkelingen in de sociale
media, internet en dragers als iPads en andere tablets.
(auteur: Jolijn van Eunen)

Ik heb al menig auteur en meelezer gevonden via LinkedIn en door alle online mogelijkheden is het geen probleem om dezelfde content op meerdere manieren uit te venten. Een seminar is niet meer een eendaags event waar je bij moet zijn; maak er een webinar van , een downloadable MP3, whatever. De mogelijkheden zijn eindeloos!

22-12-2011
Eindejaarscolumn: De uitgeverij in neerwaartse spiraal?
Is er sprake van doemdenken in de uitgeefbranche. Ik vind van niet. Het is de tijd waarin de techniek ons helpt nieuwe wegen te vinden terwijl de honger naar informatie groter is dan ooit. Het is even zoeken naar de nieuwe positie, maar de veerkracht van de branche is groot. Dat de uitgeverij even niet zo sexy is, is tijdelijk. De vraag of er licht aan het eind van de tunnel is doet vermoeden dat de branche in het duister wandelt. Ik zie dat dus anders.
(auteur: Wim Drost)

Een voorbeeld uit de geschiedenis van de educatieve uitgeverij ter onderbouwing. Toen de kopieerapparaten in de scholen verschenen deed het illegaal kopiëren zijn intrede. De educatieve uitgeverij zat in zak en as, zo zou men denken. Aanvankelijk leek dat zo, maar spoedig werden de werkboeken bedacht en dat fenomeen werd de cash cow van de educatieve uitgeverij. Nadeel was dat er meer energie gestopt werd in de beurspositie dan dat er geld gestoken werd in nieuwe technieken. En ja, de innovatie van het businessmodel bleef steken bij die ene keer. Maar het kan wel, als de druk maar groot genoeg is. Die druk loopt nu op en dat is goed. Dat schudt iedereen wakker. De wereld verandert en de uitgeverij gaat gewoon mee.

23-12-2011
Eindejaarscolumn: De uitgeverij in een neerwaartse spiraal?
Als schrijver die al decennia probeert binnen te komen bij gerenommeerde literaire uitgeverijen, zal het u niet verbazen dat ik van mening ben dat er inderdaad sprake is van een neerwaartse spiraal. Op vele fronten; qua kwaliteit, qua originaliteit en dus uiteindelijk qua verkoopcijfers. Je kunt je nog afvragen welke uitgeverij het het langst zal volhouden, maar uiteindelijk zullen al hun fraaie grachtenpanden te koop staan. Nee, ik gun het ze niet. Maar ze verdienen het wel. Niet omdat ze mij buitensluiten, maar omdat hun redacteuren zich zo rotsvast verschansen achter hun burootjes. Het enige dat aan komt waaien is een ziekte, of een fluim. Om een meesterwerk binnen te krijgen kun je niet meer afwachten bij de brievenbus.
(Auteur: Willem Jansen, pseudoniem)

27-12-2011
Eindejaarscolumn: De uitgeverij in een neerwaartse spiraal?
Er is geen einde van uitgeven en er is geen tunnel. Alleen weten we de nieuw aangelegde wegen niet nog te vinden. De keten verandert, de rollen, de machtsverhoudingen, de media kanelen en de geldstromen. Wat voor kansen wilt u nog meer horen, zien of ervaren. Content is er in overvloed, we hebben massa's kanalen en we hebben consumenten die diepgang en relevantie nastreven. Juist dat laatste aspect onderkennen de traditionele uitgevers, die graag samen met hun adverteerders willen zenden: "Wij weten wel wat goed voor u is".
(auteur: Peter Luit)

Die tijd is voorbij en wel voor alle typen uitgevers, dus willekeurig de content van boeken, kranten of (vak)tijdschriften. Richt de focus op de uiteindelijk klant, die dichterbij is dan u denkt. Het gaat niet om uw merk, maar om de gewenste content van uw klant. Willekeurig of deze klant nu wel of niet wil meepraten over uw merk. Faciliteer uw klant, of zij er gebruik van maken, bepalen zij zelf wel.De uitgeverij 1.0 bestaat misschien niet meer maar uitgeven 2,0 is springlevend. Kijk goed om u heen!

27-12-2011
Eindejaarcolumn: De uitgeverij in een neerwaartse spiraal?
Is de uitgeversbranche ten dode opgeschreven? Natuurlijk niet, mensen blijven toch lezen? Met de invasie van de nieuwe media de afgelopen jaren is er natuurlijk wel een hoop veranderd. Minder drukwerk, meer ebooks en Apps: de tablets en e-readers vliegen je om je oren. En dit is pas het begin, niemand weet waar het precies naar toe gaat.
(auteur: Marloes Pijfers)

Er is met de komst van deze ontwikkelingen ook plaats voor nieuwe businessmodellen en ik denk dat je daar dankbaar gebruik van moet maken. Zo ben ik de afgelopen maanden bezig geweest met het opzetten van 'StoryBoox': een digitale uitgeverij voor kinderboeken.
Het verschil met een 'gewone' uitgeverij? In plaats van de gedrukte boeken, leveren we de verhalen in de vorm van een App. Er komt dus geen drukker of boekhandelaar meer aan te pas en de financiële investeringen die ik heb moeten doen om de boel op te zetten waren minimaal.

Maar misschien wel het meest verrassende: StoryBoox is in de eerste plaats ontstaan uit verbazing over het otbreken van een soortgelijk initiatief. Gek hè?
Ikzelf ben zelf trouwens tweeëntwintig, vers afgestudeerd aan een kunstacademie en vind het uitgeven tot nu toe alles behalve saai en conservatief.

27-12-2011
Eindejaarscolumn: De teloorgang van een uitgever
In De Verenigde Staten worden meer e-books verkocht dan paperbacks. Dit argument wordt vaak als voorbeeld gebruikt om de teloorgang van de uitgever aan te tonen. Zodra de consument al haar boeken (al dan niet betaald) downloadt, dan zijn er geen fysieke winkels meer nodig, laat staan uitgevers.
Ik ben auteur en ik weet niet of het zo werkt.
(auteur: Marcel van Driel)

Ik ben geen tegenstander van e-books, ik lees meer boeken op mijn iPad dan op papier. Mijn laatste boek Superhelden.nl is ook als e-book verschenen. Daarvan zijn er maar liefst 10 verkocht (tegen 4.500 papieren exemplaren). Maar over een jaar is dat 10% en over vijf jaar is de papieren versie een luxe editie, net zoals vinyl dat nu is voor muziek.

Winkels gaan het inderdaad moeilijk krijgen en sommige uitgevers ook. Maar de goeie, die worden spekkoper. Ze maken betere contracten voor de beste schrijvers, huren topredacteuren en steken alles in marketing en pr. Want de lezer bereiken, dat is nog altijd het allermoeilijkste.

28-12-2011
Eindejaarscolumn: De uitgeverij in een neerwaartse spiraal?
Door een veelvoud aan factoren is ook de uitgeverij (algemeen gesproken) niet met de veranderende tijdgeest meegegaan. Aan de andere kant zijn er die dat veel innovatiever hebben gedaan en hedendaagse boeken uitgeven. Die boeken worden zodanig gepresenteerd dat het aantrekkelijk is. Kijk maar eens naar grote boekwinkels in Duitsland. Bijvoorbeeld in Aken. Daar worden boeken op een tafel of wand rondom een thema gegroepeerd op een manier dat je al langslopend meteen naar de boeken wordt toegetrokken. Er zijn vele fijne zitplekken om rustig een boek te lezen. De zin om te gaan lezen wordt gestimuleerd door de manier waarop boeken worden uitgestald.
(auteur: Pauline Laumans)

Ook de Buchmesse is een groot succes voor nieuwe genres omdat veel lezers genoeg hebben van herhaling. Veel mensen zoeken verdieping en willen niet langer met hun rug naar de toekomst en gezicht naar verleden blijven staan. Mensen zoeken kwaliteit en geen kwantiteit.

Nederland is een land dat weliswaar heel Popi Jopie doet, vooraan wil staan en elke noviteit meteen blind achterna loopt, maar dat in feite afbreekt. Populair doen is een groep mensen die samen meteen achter een nieuwe trend aanholt en dit promoot, terwijl de fundamenten van een goedlopend systeem worden afgebroken. Door de virtuele wereld wordt het innerlijke kennisniveau en historisch besef afgebroken. Bibliotheken en uitgeverijen lopen achter de consument aan omdat het lekker verkoopt. Hierdoor wordt veel kwaliteit verbannen naar de prullenbak en wordt de boekwinkel oninteressant. We zijn een land dat geen zicht heeft op wat er in de wereld buiten ons land gebeurt. We volgen blind de V.K. en de V.S. Landen die in hun zelf gegraven moeras nu ondergedompeld worden. Als het om economie gaat volgen we opeens onze grootste handelspartner Duitsland. Met andere woorden Nederland verkoopt zijn ziel, blijft in het verleden hangen en heeft steeds minder een eigen gezicht. We zijn volgers geworden en zijn steeds vaker een pias in de wereld.

Nederlanders moeten bewust worden en over de horizon leren denken en handelen, in plaats van in de hokjesgeest blijven denken en doen. Nederlanders hebben hun mond vol van in het hier en nu leven, maar slechts een enkeling weet en handelt naar de betekenis ervan. In het hier en nu leven betekent dat de mens de geschiedenis herkent en vooral die van zichzelf (dit leven en parallelle levens), waardoor er zicht komt op de toekomst en men nu in het heden doordacht kan handelen. Niet langer denken doen, maar weten omdat er dan innerlijke kennis is waarop voortgegaan wordt.

28-12-2011
Eindejaarscolumn: De uitgeverij in een neerwaartse spiraal?
Het is vooral een kwestie van hoe je uitgeven definieert. Wanneer je het ziet als de exploitatie van creatieve content langs diverse wegen (print, digitaal, belevenis), dan is de branche nog altijd even sprankelend en levensvatbaar als vroeger. Dat wil niet zeggen dat er geen problemen zijn. Zoals ik ook al in InCT (en mijn boek Basisprincipes van Mediamarketing) betoog, wordt het wel lastiger om met content inkomsten te generen. Er dienen zich echter steeds weer nieuwe interessante modellen aan en mogelijkheden om die nieuwe modellen toe te passen op wat wordt gezien als traditionele media.
(auteur: Ruurd Mulder)

28-12-2011
Eindejaarscolumn: De toekomst is nu
Grinnikend zaten we op de bank toen onze driejarige dochter het tv-scherm probeerde te swipen. Onze peuter had wel een punt: waarom kan onze tv dat eigenlijk niet?! Kinderen van nu zijn niet anders gewend dan dat informatie letterlijk binnen handbereik is; tv-programma's op een touchscreen, updates van vrienden op je mobiel en boeken op de tablet. Voor mijn kinderen is dit de realiteit: de toekomst is nu.
(auteur: Rikky Schrever)

Uitgeverijen die hierop inhaken, krijgen de kans om andere doelgroepen te bereiken, nieuwe uitgeefproducten te realiseren en daarmee meer omzet te genereren. Zij doen dit volgens mij niet uit pure noodzaak, maar omdat het kan. Opnieuw verdienen aan bestaande content is gevonden geld!
Natuurlijk duizelt het mij soms ook, want de snelheid waarmee de digitale ontwikkelingen elkaar opvolgen, heeft veel weg van een ritje in de achtbaan. Maar het pretpark dat voor ons ligt, wil ik voor geen goud missen.

29-12-2011
Eindejaarscolumn: Het nieuwe uitgeven 2011: Waar gebeurd
Gevestigde Uitgever: Leuk idee voor je nieuwe boek, daar zit een goed verhaal in.
Gerenommeerde Auteur: Ja, ik ben er ook wel tevreden over. Aan wat voor oplage denk je ditmaal?
Uitgever: Hangt ervan af.
Auteur: Waarvan?
Uitgever: Hoe groot de oplage is die je zelf afneemt.
(auteur: John Berger)

Auteur: ???
Uitgever: Ja, we moeten natuurlijk wel een launching customer hebben.
Auteur: Dus als ik er eentje aanbreng, dan wil je het wel uitgeven?
Uitgever: Ja, en dan doe ik de boekhandelsdistributie wel.
Auteur: Dus, als ik het goed begrijp, financier je dat doordat ik zelf een grote klant moet aanbrengen?
Uitgever: Nou, eh, zo moet je dat eigenlijk niet zien...
Auteur: Hoe moet ik het dan wel zien?
Uitgever: ?
Auteur: Waar heb ik dan in vredesnaam nog een uitgever voor nodig?

Het vervolg:
Auteur doet rechtstreeks zaken met grote klant. Uitgever staat buitenspel.

29-12-2011
Eindejaarscolumn: De uitgeverij in een neerwaartse spiraal?
Neerwaartse spiraal? Ik heb nog nooit zo’n inspirerende baan gehad! Als educatief uitgever is het mijn job om informatie zo te arrangeren als de klant het wil hebben. Daar zit mijn toegevoegde waarde als uitgever!
Informatie kun je overal (gratis) vinden, maar kan ik het zo maken dat jij ervoor wil betalen? Omdat het je gemak biedt, of overzicht, of het je stap-voor-stap meeneemt, of...
(auteur: Sabine Kokee)

Mijn credo? Leren mag ook gewoon leuk zijn! ICT biedt daarvoor geweldige extra mogelijkheden die ik op papier niet heb. Het is een uitdaging om de juiste vorm te vinden, en daar kan ik als uitgever al mijn creativiteit in kwijt.
Dus práát met je klanten. Hoe komen ze aan informatie? Waar zijn ze naar op zoek? Waarom lezen ze soms wel een boek, waarom kiezen ze soms voor een andere bron? Wat beweegt ze? Ga naar buiten, en ontdek dat uitgeven een geweldig vak is!


30-12-2011
Eindejaarcolumn: De uitgeverij in een neerwaartse spiraal?
In mijn optiek: een uitgeverij 2.0 biedt haar doelgroep de juiste crossmediale mix van geverifieerde, gestructureerde, gebalanceerde en relevante content om deze doelgroep te ontlasten van eindeloze speurtochten door alsmaar expanderende, online versplinterde (non)content. No rocket science.
(Auteur: Maarten Eshuis)

Uitgevers zouden tevens ondernemers moeten zijn in 2.0 :-) En bij ondernemen is niets zeker; anders zou een ieder het willen/kunnen/doen. Ik zie zeker geen sombere tijden voor ondernemende uitgevers zolang deze inventief blijven. En uitgevers old skool zullen grotendeels het veld moeten ruimen. Niets mis mee.

30-12-2011
Eindejaarscolumn: De uitgeverij in een neerwaartse spiraal?
Creativiteit zit in mensen. Mensen moet je binden. De uitgeverij die het oude businessmodel loslaat en een netwerkorganisatie opzet, komt tot verrassende nieuwe zaken. Het communitydenken als nieuw fundament. Het old school-denken moet inderdaad op de schop. Dat is denken van losers. De uitgeverij als facilitator van creatieve geesten.
(auteur: Sak van den Boom)

Even wat reclame tussendoor:
Beste abonnee
U bent aangemeld voor de InCT-nieuwsbrief en krijgt wekelijks het laatste nieuws op het gebied van innovatief uitgeven. ' Kan ik alleen maar aanraden. Doen? Zie hier.
Colofon InCT:
© 2011 Letter en Geest,
Postbus 33028
3005 EA Rotterdam
Uitgever: David Huijzer
Hoofdredacteur:
David Huijzer
 '
Nog een ander eindejaarsbericht:

Stichting Lezen (NL):
'  Stichting Lezen blikt terug en vooruit
2011 was een vol jaar zo aan het eind van het jaar willen we een aantal hoogtepunten hieruit belichten:
Lancering Leesplan.
De Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs is voor de 2e keer uitgereikt.
Start project De Weddenschap
De Pabo Voorleeswedstrijd gaat door
80.000 kinderen deden weer mee met De Nationale Voorleeswedstrijd 
Lancering LeesmonitorOp 18 januari 2012 gaan De Nationale Voorleesdagen weer van start
De goede resultaten van Kunst van Lezen waren voor het kabinet aanleiding om dit leesbevorderingsprogramma dat Stichting Lezen samen met het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken uitvoert, voort te zetten.
Daarnaast zijn er, samen met onze partners, weer tal van leesbevorderende activiteiten, projecten en onderzoeken uitgevoerd. Wij willen iedereen die daaraan heeft bijgedragen bedanken voor de samenwerking en wensen al onze lezers fijne feestdagen en een leesrijk 2012.

Aan nieuwe lezers van 'geverifieerde, gestructureerde, gebalanceerde en relevante content' wordt gewerkt, ook in Vlaanderen.
Hopelijk zit er in die content hier en daar een indrukwekkend verhaal, gedicht of lied.

donderdag 12 januari 2012

English is a crazy language

Te grappig om meteen in de prullenbak te gooien:


Uitdaging: zoiets voor onze eigen taal maken?

dinsdag 3 januari 2012

Paulus in Groningen

     

Tijdje geleden, op 18 oktober 2010, schreef ik over Paulus de Boskabouter: de muziek. Naar aanleiding daarvan wees iemand mij vandaag op de tentoonstelling die het Nederlands Stripmuseum in Groningen tot en met 9 april 2012 in huis heeft: 'De kunst van Jean Dulieu'. Ik heb hem zelf (nog) niet gezien, maar als bewonderaar van Dulieu besteed ik er graag aandacht aan. Het staat niet op de website van het museum, maar ik begreep dat onder meer Maarten de Meulder, van het onvolprezen Paulus Archief, aan de tentoonstelling heeft meegewerkt.
'Als auteur van Paulus de boskabouter maakte de kunstenaar duizenden pentekeningen en aquarellen van een bijzonder gehalte. Daarnaast creëerde hij een bijna even grote hoeveelheid vrij werk – reistekeningen, natuur, portretten en fantasieën – waarvan nauwelijks iets gepubliceerd is. De bijzondere tentoonstelling omvat honderden werken en is van 16 november 2011 tot en met 9 april 2012 te bezichtigen.' Aldus het museum. Goede reden om naar Groningen te gaan.


    


Something rotten in the USA

Ademloos las ik vandaag een artikel van Mike Lofgren over de Grand Old Party die hij bijna drie decennia diende, de Republican Party. Aanleiding was een artikeltje van journalist Herbert Blankensteijn in de Volkskrant: 'Republikeinse kandidaat mag best een beetje dom zijn'. Hij verwees naar deze Lofgren en de commotie die zijn afscheidsartikel op Truth-Out veroorzaakte.
'Dit jaar kon Mike Lofgren, dertig jaar lang medewerker van de Republikeinse partij in het Congres, er niet meer tegen. Hij nam ontslag en lichtte dat toe in een lang artikel op internet: 'De Republikeinse partij zit vol gekken.' Hij spreekt schande van de maandenlange Republikeinse weigering het schuldenplafond te verhogen, wat hij een daad van 'politiek terrorisme' noemt.'
Dat 'kon er niet meer tegen' is nog voorzichtig uitgedrukt. Het moet hem tot hier gezeten hebben. Wat een bitterheid spreekt uit zijn relaas, en wat een uitstalling van politiek cynisme geeft hij.
'Both parties are rotten', o.k., maar 'both parties are not rotten in quite the same way. The Democrats have their share of machine politicians, careerists, corporate bagmen, egomaniacs and kooks. Nothing, however, quite matches the modern GOP.'
En dat licht hij uitvoerig toe. Hij eindigt met de drie principes die de Republican party volgens hem tegenwoordig volgt:
1. The GOP cares solely and exclusively about its rich contributors.  'The party has built a whole catechism on the protection and further enrichment of America's plutocracy. Their caterwauling about deficit and debt is so much eyewash to con the public.'
2. They worship at the altar of Mars. 'While the me-too Democrats have set a horrible example of keeping up with the Joneses with respect to waging wars, they can never match GOP stalwarts such as John McCain or Lindsey Graham in their sheer, libidinous enthusiasm for invading other countries. '
3. Give me that old time religion. 'Pandering to fundamentalism is a full-time vocation in the GOP.' [...] 'It is my view that the rise of politicized religious fundamentalism (which is a subset of the decline of rational problem solving in America) may have been the key ingredient of the takeover of the Republican Party. For politicized religion provides a substrate of beliefs that rationalizes - at least in the minds of followers - all three of the GOP's main tenets.'

Ademloos werd ik vooral door de praktijken die hij schetst, de gevolgen van deze uiterst cynische politiek. Waarbij ik toegeef dat ik de materie van de schuldenberg van de VS lastig te volgen vind, die vergt extra leeswerk waarin ik niet altijd zin heb. Maar het bewust bevorderen van politieke desinteresse, het bewust ondermijnen van vertrouwen in volksvertegenwoordigingen die juist voortkomen uit de zelfde grondwet (Constitution) die de Republican party zegt te omarmen, het bewust onderhouden van een machtige leugenmachine die zijn weerga niet kent, je kan er benauwd van worden.

Deze Lofgren werd dat kennelijk ook. Hier is waarom hij vertrok:
'I left because I was appalled at the headlong rush of Republicans, like Gadarene swine, to embrace policies that are deeply damaging to this country's future; and contemptuous of the feckless, craven incompetence of Democrats in their half-hearted attempts to stop them. And, in truth, I left as an act of rational self-interest. Having gutted private-sector pensions and health benefits as a result of their embrace of outsourcing, union busting and "shareholder value," the GOP now thinks it is only fair that public-sector workers give up their pensions and benefits, too. Hence the intensification of the GOP's decades-long campaign of scorn against government workers. Under the circumstances, it is simply safer to be a current retiree rather than a prospective one.'

Nog een citaat:
'A couple of years ago, a Republican committee staff director told me candidly (and proudly) what the method was to all this obstruction and disruption. Should Republicans succeed in obstructing the Senate from doing its job, it would further lower Congress's generic favorability rating among the American people. By sabotaging the reputation of an institution of government, the party that is programmatically against government would come out the relative winner.'

En nog een:
'As Hannah Arendt observed, a disciplined minority of totalitarians can use the instruments of democratic government to undermine democracy itself.'

Ja, dat zie ik er in sombere ogenblikken van komen. Ook wij hebben politici, 'volksvertegenwoordigers', die daarnaar lijken te streven. En er was in 1933 een sprekend voorbeeld.

NB. Nog een citabele toevoeging over taal:
'How do they manage to do this? Because Democrats ceded the field. Above all, they do not understand language. Their initiatives are posed in impenetrable policy-speak: the Patient Protection and Affordable Care Act. The what? - can anyone even remember it? No wonder the pejorative "Obamacare" won out. Contrast that with the Republicans' Patriot Act. You're a patriot, aren't you? Does anyone at the GED level have a clue what a Stimulus Bill is supposed to be? Why didn't the White House call it the Jobs Bill and keep pounding on that theme?
You know that Social Security and Medicare are in jeopardy when even Democrats refer to them as entitlements. "Entitlement" has a negative sound in colloquial English: somebody who is "entitled" selfishly claims something he doesn't really deserve. Why not call them "earned benefits," which is what they are because we all contribute payroll taxes to fund them? That would never occur to the Democrats. Republicans don't make that mistake; they are relentlessly on message: it is never the "estate tax," it is the "death tax." Heaven forbid that the Walton family should give up one penny of its $86-billion fortune. All of that lucre is necessary to ensure that unions be kept out of Wal-Mart, that women employees not be promoted and that politicians be kept on a short leash.'


maandag 2 januari 2012

Leesgoed 2011-6

... ontving ik net te laat, eind december, want het nummer was juist op deze cadeaumaand gericht met het thema 'Het cadeau dat lezen heet'.



Het wordt een steeds groter genoegen om het voorblad van Leesgoed om te slaan en de twee pagina's 'In beeld'  te bekijken, deze keer uit Een vijver vol inkt van Sieb Posthuma. Het wat dikke papier leent zich bij uitstek voor het afdrukken van zulke illustratiekunst.
Lezen als geschenk, ja, een mooi sint- en kerstthema. Lezen is voorwaarde voor 'een rijk leven', betoogt Majo de Saedeleer in het openingsinterview door hoofdredactrice (en meest frequente interviewer) Karin Kustermans, en daarom spant ze zich als directrice van Stichting Lezen (B) in om boeken bij (o.a.) kinderen te brengen. Ze kreeg er onlangs een prijs voor, de Prijs Filson Steers Mariman.
Wat aardser komt het thema terug in het interview dat Wendy de Graaff had met Daniel Albering, eigenaar van twee kinderboekwinkels, de Kleine Kapitein (Rotterdam) en de Groningse Kinderboekwinkel, en Maria Postema, van de Utrechtse Kinderboekhandel. Conclusie: 'Ondanks alle marketingsstrategieën en publiciteitsstunts verkopen werkelijk goede boeken zich, met een beetje hulp van mond-tot-mondreclame en enthousiaste boekhandelaren, gelukkig nog steeds zelf.' En, zegt Postema: 'Het beste verkoopinstrument is nog altijd een medewerker die oprecht enthousiast over een boek vertelt.'
Onder de kop 'De gelukkige lezer' vertelt Bert Kouwenberg over 'een nieuwe aanpak van dyslexie'. Daarbij speelt het programma Wordle een rol. En Edward van de Vendel verklaart in een interview door Tine Mortier: 'voor mij is het criterium dat ik moet kunnen geloven in een boek en zijn personages.' Suspension of disbelief, noemt men dat ook wel, dacht ik. Het interview gaat overigens niet daarover, maar over wat hem inspireerde.
Verder bevat dit nummer uiteraard de recensies en Boekidee, en korte stukjes van Jeannette Winterson, Hans Hagen, Mireille Geus, Bart Moeyaert en Jacques Dohmen over lezen.

Helaas is er rond Leesgoed ook minder goed nieuws. Ik begreep dat NBD Biblion geen budget overheeft voor vernieuwing van de de website en voor de Leesgoedprijs. Het tijdschrift Leesgoed mag in ieder geval in 2012 wel verschijnen.
Wat de Leesgoedprijs betreft, zal het dus blijven bij de vier uitreikingen die er in 2007-2010 zijn geweest. Prijswinnaars: BoekieBoekie (de redactie), Norbert Vranckx, Paul Vierboom en Ted van Lieshout. Jammer, mooi initiatief de nek omgedraaid.
Eerder (8 en 9 december jl.) heb ik al bericht dat de Leespluim en Jeugdliteratuur in praktijk ook zijn gestopt. De uitgeverij Biblion Uitgeverij is als imprint trouwens ook beëindigd; uitgaven komen voortaan onder het imprint van de firma, NBD Biblion. Zowel de redactie van Jeugdliteratuur in praktijk als de groep rond de Leespluim hebben zich niet eentweedrie neergelegd bij verdwijnen en zijn of waren op zoek naar mogelijkheden elders.

Het kan een vooroordeel zijn, maar ik vermoed dat het te laat verschijnen van Leesgoed 2011-6 niet aan de redactie ligt.