Twee leesproblemen

Nederland heeft niet één maar twee problemen met lezen, betoogde Bibi Dumon Tak in haar jongstleden Albert Verwey-lezing, een hartekreet die vooral (aanstaande) onderwijzers zich ter harte zouden kunnen nemen. De lezing is dankzij NRC (verkort) hier te vinden, onder de kop 'Jonge ouders, er is méér dan Tonke Dragt of Pietje Bell'. Bekijk trouwens even de url (uniform resource locator ofwel webadres) van de link en geniet even van 'wipneus-en-zijn-schimmelige-vriendje-pim'.

De gedrukte versie stond in NRC 25-6-2021.

Ik citeer het begin:

 

Ik las verschillende oproepen op de sociale media waarin werd gevraagd naar goede boeken. Eén oproep sprong eruit. ‘Wie weet er nog een boek voor mij om samen met mijn achtjarige dochter te lezen? Geen klassiekers, want die kennen we al.’

Ik zag dat er tweehonderdachtenzestig reacties op de vraag van deze vader waren gekomen. Ik besloot ze allemaal te lezen om er eventueel ook mijn voordeel mee te kunnen doen. Ik was geen acht meer, maar wel acht geweest, en om mijn achtjarige te voeden, lees ik graag nog weleens een kinderboek. Ik zette een potje thee en installeerde me op de bank. Er joeg een verheuggolf door mijn lichaam heen.

De eerste tien boeken die door de volgers van de betreffende twitteraar werden geopperd waren, houdt u vast: 1. Matilda. 2. Harry Potter. 3. Lord of the Rings. 4. Kruistocht in spijkerbroek. 5. De vijf. Zit u nog? 6. De brief voor de koning. 7. De kleine kapitein. 8. De Grote Vriendelijke Reus. 9. Animal Farm en 10. De kleine Johannes.

Natuurlijk waren er nog tweehonderdachtenvijftig reacties te gaan, maar toch was mijn surfersgeluk reeds te pletter geslagen tegen een stel scherpe rotsen van teleurstelling. Hoe kon het dat deze enthousiaste volgers alleen maar klassiekers noemden terwijl daar expliciet niet om werd gevraagd? Ik scrolde nog even verder, houdt u zich maar weer goed vast: Pinkeltje, Dik Trom, W.G. van de Hulst, Wipneus en dat rotvriendje Pim, Het kleine huis op die eindeloze pleuris prairie, zal ik nog even doorgaan? Als je het op zijn tweeduizendeenentwintigst zou moeten zeggen klonk het in mijn hoofd telkens: Hoe dan!

Nederland heeft een leesprobleem, dat wisten we al, maar sinds die dag kon ik het ook aantonen. En ik zal nog meer vertellen: Nederland heeft er twee.

Die twee problemen zitten al verscholen in dit citaat. Ik gun je even een witregel om ze te ontdekken.

Het eerste probleem is dat al die reageerders niet goed kunnen lezen. Er stond duidelijk 'Geen klassiekers, want die kennen we al', toch komen ze met louter klassiekers aanzetten. Bibi noemt het 'een begrijpend-lezenprobleem'.

Ik citeer haar wederom: 

 

Waarschijnlijk omdat de lezers van de oproep de concentratie voor de rest van het bericht al niet meer konden opbrengen. Je kan de situatie vergelijken met: kent iemand nog een leuk restaurant? Geen vleesrestaurants, want we zijn al jaren vegetariër. En dat er vervolgens driehonderdvijfenveertig reacties komen met voorstellen als: The Meatclub, El gaucho, The Rodeo Grill all you can eat en The ribsfactory en niet te vergeten Boro’s Balkan Grill. 

 

Het tweede probleem is dat er na en naast die klassiekers zoveel mooie kinderboeken zijn verschenen en die worden niet genoemd.

Bibi:

De reageerders noemden boeken die tenminste een halve eeuw oud zijn. Alsof er nadien niets nieuws meer is verschenen. Je wilt voor je kinderen naast klassiekers toch ook actuele boeken die antwoord geven op actuele vragen?

Weet iemand nog een leuk cadeau voor mijn achtjarige nichtje? Ja hoor: een springtouw, een tol, klikklaks, een punnikpaddenstoel, sillyputty, Electro of een viewmaster.

Deze twee zaken: niet begrijpend kunnen lezen én niet op de hoogte zijn van nieuwe kinderboeken, hebben denk ik met elkaar te maken.

En dan komt het venijn. Want Bibi Dumon Tak legt een verband tussen dit gebrek aan kennis en sowieso de afnemende leeslust in Nederland en het brave, treurige en vooral saaie leesonderwijs, grotendeels aan de hand van een methode die ook nog eens Veilig leren lezen heet. (Bibi: 'kun je dan ook onveilig lezen?')

Ze pleit voor een avontuurlijker leesonderwijs, dat ruimte laat voor verdwalen en ontdekken.

Zoals deze verkorte versie van haar lezing afsluit:

Intussen wijzen de statistieken uit dat we er juist harder op achteruit gaan. We moeten ons losmaken uit de greep van de huidige leesdictatuur. Weg met de bedenkers van lesjes en codes. Daarnaast zouden al die leerkrachten zelf leesonderwijs moeten gaan volgen, want ook zij zijn besmet met het veiligheidsvirus.

We vergeten dat een vangrail een functie heeft. En wij volwassenen moeten een vangrail zijn voor kinderen die leren lezen. Misschien lopen we allemaal wat butsen op, misschien zijn er kinderen die onderuitgaan en die we weer op weg moeten helpen, maar dat doen we met mooie verhalen, dat doen we door ze telkens weer opnieuw op pad te sturen. Door te schragen. Terug het avontuur in waar een onbekende wereld op hen wacht. De wereld van toen, maar ook de wereld van nu. Daar is alleen maar een beetje durf voor nodig en een beetje avontuurlijkheid.

Waarvan akte, met enige instemming. Enige, want er is niets tegen stap voor stap leren lezen en dat vergt een goede aanpak, maar het is de basis en op zich dus niet genoeg.

Een goede school heeft een uitgebreide, up-to-date gehouden bibliotheek of/en een goede werkrelatie met de plaatselijke openbare bibliotheek, en leerkrachten die er de weg in kennen.

 

De gehele lezing is 'in beperkte oplage' uitgegeven door Querido onder de titel Wipneus en zijn schimmelige vriendje Pim en kost € 7,50. De tekst daarvan heb ik gekregen en dus ga ik eerstdaags lezen of er belangrijke verschillen zijn met de in de krant gepubliceerde tekst.

NB. 13-7-2021. Er zijn verschillen - en die doen niets af aan de strekking van het vertoog, maar maken het net wat scherper.

Een mooie wandeling

Even tussendoor, wandelen op het (of is het in het?) platteland van Groningen. Bijvoorbeeld van Zeerijp naar Eenum. Maar het kan ook ergens anders.

Het hoofd leegmaken? Probeer het eens, voordat je het weet komen er allerlei gedachten binnen. 

Kijk je nog wel om je heen?

Terwijl het eigen hoofd  zo overloopt en druk doet, valt ineens op dat het hier deze ochtend weer heerlijk is. Je hoop altijd dat je iets mee kunt nemen de dag in, iets van het ruime licht, de stilte, de haas - wat zijn ze toch groot! ik dacht even: een ree! - die wegspringt over het veld, het geluid van je jasmouwen langs je jas, van je stappen op de weg. Maar of het zo is? De dag pakt je bij de haren en sleurt je mee.

Dit komt uit het mooie boekje Ik keek te ver, een wandeling, een uit een reeks wandelingen, 'Terloops' (prachtige naam!), verschenen bij Van Oorschot. Dit is van Marjoleine de Vos. Het loopt over van mooie, vaak weemoedige bespiegelingen, poëzie en citaten. 'Ik ben, net als alle West-Europeanen, in een vat met tijd gevallen'. 

Een van de weemoedigste bespiegelingen staat helemaal in het begin:

In het agrarisch buitengebied is vaak niet zoveel te zien, rechtgetrokken percelen, grote stallen, maïsakkers en raaigras. De tureluurs en de grutto’s die ik ooit zo verrukt leerde herkennen kom je nu niet meer tegen. De veldleeuwerik stijgt niet langer jubelend op. Weilanden betoveren niet bepaald meer dor hun bonte bloemenovervloed want in het raaigras groeit helemaal niets, langs de sloten handhaven zich hooguit een paar brandnetels en wat riet, op geen akker staat nog een boom, houtwallen zijn bijna overal al lang uit het landschap verwijderd.

Zo is het, helaas. Dat wandelen door dit landschap toch de moeite waard is, toont dit boekje echter wel.

 

Vos, Marjoleine de. Je keek te ver, een wandeling. Van Oorschot, 2020. ISBN 978 90 282 1032 5. 72 p.

Vertrouwen

Mij trof 5 juni in NRC die foto van een bloemenstalletje bij het kerkhof Kolpino in Petersburg. Het artikel had als kop 'Russen zijn banger voor het vaccin dan voor het virus'. De foto ontbreekt helaas in de digitale versie van het artikel, met dezelfde kop, die de inhoud aardig samenvat. Dan maar even per gsm. Het resultaat is er naar, maar geeft toch een indruk.

 

Over de verkoopster van de (plastic) bloemstukken, de 76-jarige Nina Petsjkoerova, schrijft de journalist, Eva Cukier:

 

Hoewel Petjskoerova de doodsoorzaak niet kan raden, weet ze wel dat bij coronabegrafenissen alleen de naaste familie het kerkhof op mag. „De rest moet hier bij de poort afscheid nemen.” Afgelopen maart dromden rouwenden dagelijks samen voor de poort. Ook zag ze leeftijdgenoten overlijden. „Het is een gevaarlijke ziekte, maar wat doe je eraan? Alles staat vast. Als je voorbestemd bent om te verdrinken, dan kom je niet onder de trein.” Vaccinatie acht ze zinloos. „Dit is erger dan griep, en bovendien zijn bij ons alle medicijnen nep. Als ik mocht kiezen nam ik een Amerikaans vaccin.”

Treffender kan het wantrouwen in haar eigen overheid bijna niet verwoord worden. 'Bovendien zijn bij ons alle medicijnen nep.'

En dat ná een bijdrage twee dagen eerder in hetzelfde dagblad, waarin vier argumenten voor een Europees soort DigiD worden aangedragen, een e-ID, zie hier. Ik citeer:

 

Daarnaast moet het een veilig alternatief bieden voor de wildgroei aan digitale ‘wallets’ van private bedrijven als Apple en Google. De gedachte: liever een niet-commercieel, Europees initiatief, dan dat burgers in de armen van Amerikaanse megabedrijven worden gedreven. Aan Europeanen die dat willen, moeten alle lidstaten een veilig, EU-breed geaccepteerd systeem gaan aanbieden. „Dit gaat erom consumenten een keuze te bieden: een Europese keuze”, aldus Breton donderdag. Die keuze blijft dus vrijwillig, benadrukten EU-ambtenaren donderdag voortdurend. Tegelijk wordt het voor burgers ooit misschien wel lastig zich volledig aan een nieuw systeem te onttrekken, als het in de hele EU straks soepel draait.  

[...]

De Commissie benadrukt dat het nieuwe systeem het ‘allerhoogste beveiligingsniveau’ moet krijgen. Maar hoe dat in de praktijk gaat werken en welke eisen en technische standaarden Brussel verplicht stelt, moet de komende tijd met alle Europese lidstaten worden afgesproken. „Het beveiligingsniveau zal hoger liggen dan nu in sommige lidstaten het geval is”, merkt een EU-ambtenaar op. Biometrische identificatie met vingerafdrukken of gezichtsherkenning zal in elk geval onderdeel van het systeem worden. Cruciaal is voor de Commissie ook dat de eigenaar van het mapje steeds kan bepalen welke gegevens precies worden gedeeld.  

 

 

Er is minimaal één voorwaarde die niet wordt genoemd: vertrouwen in de overheid. Zie boven, Nina Petsjkoerova. Wat natuurlijk ook al geldt voor de bestaande, nationale systemen zoals DigiD. Zij die de overheid nu al zien als een soort Big Brother die ons in de tang neemt, zullen er niet geruster op worden. Zij die hebben ervaren hoe overheidsdiensten steeds meer werden afgebroken en/of vercommercialiseerd, evenmin.

Natuurlijk, 'de overheid' wordt beheerd en gestuurd door hen die namens ons als kiezers regeringen vormen. En wij als kiezers zijn het, zacht uitgedrukt, onderling niet altijd eens over hoe dat moet en wat we van 'de overheid' mogen of moeten verwachten. Minstens de helft van de kiezers heeft zijn eigen onmachtige overheid gekozen.

Nog zo'n lezenswaardig artikel was daarom dat van Olav Tempelman in de Volkskrant 6-6-2021, afdeling opinie. Titel: 'Met de vijand praat je niet'. Online: 'Met jou praat ik niet: hoe het vijanddenken oprukt in Nederland'. 

Hoe minder we elkaar vertrouwen, hoe minder vertrouwen in de regering - en  hoe minder vertrouwen een regering verdient. Zie types als Max Verhagen, Henk Bleker, Mark Rutte, Wopke Hoekstra, Ton Hooimaijers ('De overheid moet een serviceloket zijn voor het bedrijfsleven', 2015), makkelijk aan te vullen. Zie ook dit onderzoeksrapport.

Of, denk ik, hoe meer een overheid een verlengstuk wordt van grote bedrijven, hoe onbetrouwbaarder.

We zijn inmiddels weer een week verder nadat ik het bovenstaande schreef en opnieuw is geslonken vertrouwen een thema. Lezenswaardig vond ik bijvoorbeeld de filippica van Bas Heyne in NRC 12-6-2021.

Ik denk dat we nog lang niet zijn uitgepraat over vertrouwen.

Wat Bas Savenije aantrof in Alice

Eén blik en wat bladeren door De logische wereld van Lewis Carroll en wat Alice daar aantrof leert dat hier een enorme kans verloren ging. Dit boek had een fraaiere vorm verdiend, en een strenge tekstredactie. 

Het ziet er nu uit als een uit de mottenballen gehaalde dissertatie.

Een tweede blik leert dat het niet voldoet aan Alice's maatstaf voor een nuttig boek.

Alice was beginning to get very tired of sitting by her sister on the bank, and of having nothing to do: once or twice she had peeped into the book her sister was reading, but it had no pictures or conversations in it, 'and what is the use of a book,' thought Alice 'without pictures or conversations?'

Over de auteur, Bas Savenije, staat achterop dat hij wijsbegeerte studeerde aan de Universiteit Utrecht en voorzitter is van het Lewis Carroll genootschap.

Dat is heel bescheiden. Savenije was jarenlang directeur van de Utrechtse Universiteitsbibliotheek en vervolgens van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. En volgens de pagina Geschiedenis op de website van het genootschap heeft hij dat genootschap niet opgericht, maar het in 2016 wel 'wakker gekust'. Het genootschap is een niet te missen club voor liefhebbers van Carrolls werk.

Dit boek is een uitgave van het genootschap en wellicht verklaart dat de schamele vormgeving. Voor enkele euro's meer (het boek kost € 15,-) had het mooier gekund, vind ik. Wat weer wel te prijzen valt is dat een duidelijk en prettig leesbaar lettertype is gekozen.

Dat is nodig ook, want de auteur hanteert een droge, academische stijl.

Ik citeer de conclusie van het laatste (twaalfde) hoofdstuk:

  De Alice-boeken staan vol logica in de zin dat we er vele correcte en incorrecte redeneringen in aantreffen en vele verwijzingen naar filosofische onderwerpen die aan logica zijn gerelateerd. Volgens Rafael Montoikto manipuleerde Carroll logische redeneringen met literaire teksten om zo geleidelijk en spelenderwijs bij de lezer de belangstelling en het gevoel voor logica te vergroten. Maar, zoals ik al eerder opmerkte, de Alice-boeken zijn geen logica-leerboeken. De frequentie waarmee we logica-elementen aantreffen, gecombineerd met Carrolls algemene doelstelling om logica te populariseren, rechtvaardigt echter wel de conclusie dat de logica-elementen bewust, met opzet zijn opgenomen, met het dubbele doel om de lezer te amuseren en zijn of haar denken te stimuleren. Carroll zag duidelijk de literaire potentie van de combinatie van logica en de eigenaardigheden (bezien vanuit de logica) van de natuurlijke taal. Hij werd gefascineerd door het gebrek aan logica dat vaak wordt aangetroffen in uitspraken in de natuurlijke taal. En hij zag dat metaforische uitspraken en de gebruikelijke vaagheid van de dagelijkse taal een bron van humor zouden kunnen zijn wanneer ze worden onderworpen aan logische regels.

  Het gebruik van logica in de Alice-boeken brengt ons denken in verwarring: op het niveau van redeneringen en op het niveau van de referentie van de gebruikte woorden. Hierdoor brengt de taal ons op een dwaalspoor en worden we tegelijkertijd verrast en geamuseerd. Door dit effect zijn de logica-elementen een belangrijke factor in het karakter van de Alice-boeken als literaire nonsens en daardoor mede bepalend voor hun literaire kwaliteit.

  Zonder zijn fascinatie voor logica had Lewis Carroll de Alice-boeken nooit kunnen schrijven.

De geoefende lezer ziet volgens mij dat dit korter en pregnanter had gekund. Een goede redacteur had het boek sowieso aantrekkelijker kunnen maken voor een breder publiek. Nu is het bijna uitsluitend genietbaar voor wie thuis is in de logica. Jammer.

 

Na deze norse kanttekeningen wat positiefs.

Want tegelijkertijd biedt Savenije wél, na een lezenswaardige beschrijving van Carrolls leven, een goede inleiding in de logica en in de rol die logica speelt in Alice in Wonderland en Alice through the Looking-glass (verkorte titels). Met als toetje nog aandacht voor paradoxen, met name de twee paradoxen die Carroll behandelde in het tijdschrift Mind.

Ik stak er in ieder geval iets van op.

En voor wie de jaargangen van Mind even niet bij de hand heeft, leverde Bas Savenije achterin het boek een vertaling van die artikelen. Dat noem ik nog eens dienstvaardig! De lange lijst literatuur waarmee het boek eindigt, toont dat hij niet over één nacht ijs is gegaan.

De citaten uit de Alice-boeken in het boek komen (met toestemming) uit de vertaling van Nicolaas Matsier. Sommige hoofdstukken zijn bewerkingen van eerder verschenen artikelen.

Dit boek moet het eerste deel van een reeks zijn: de Phlizz-reeks. Dat blijkt uit het 'Woord vooraf'. Phlizz is het online magazine van het Lewis Carroll Genootschap.

Het woord komt uit Silvie and Bruno, een wat minder bekend werk van Carroll:

Bruno [...] picked a fruit [...]
'It hasn’t got no taste at all!' he complained. 'I couldn’t feel nuffin in my mouf! It’s a – what’s that hard word, Sylvie?'
'It was a Phlizz,,  Sylvie gravely replied.

 

En zie verder hier. Volgens Oxfordify is het 'Something apparently existing, or existing in name, but having no real substance; anything without meaning or value; a chimera'.

 

Ik hoop voor het genootschap dat de Phlizz-reeks wel substantie krijgt. Maar graag toegankelijker dan dit eerste deel.

 

Savenije, Bas. De logische wereld van Lewis Carroll en wat Alice daar aantrof. Lewis Carroll Genootschap, 2021. ISBN 978 90 827987 4 6, 166 p.

Tonke Dragt en Thé Tjong-Khing

zijn door de Nederlandse sectie van de International Board on Books for Young people (IBBY) voorgedragen voor de Astrid Lindgren Memorial Award 2022. 

IBBY is een in 1953 opgerichte 'non-profit organization which represents an international network of people from all over the world who are committed to bringing books and children together'. Je kan er geen lid van worden, hoewel IBBY wel al dan niet overleden ereleden kent, waaronder Miep Diekmann en Jant van der Weg-Laverman. Je kan wel lid of begunstiger worden van een van de nationale secties van IBBY, bijvoorbeeld IBBY Nederland of Iedereen leest (samen met Centre de littérature de jeunesse de Bruxelles de Belgische sectie).

Naast de tweejaarlijkse wereldconferentie is het beheer van de Hans Christian Andersen Awards een van de belangrijkste activiteiten. Nationale secties dragen hiervoor auteurs en illustratoren voor. Het winnen van deze prijzen levert veel eer en roem op maar weinig geld. Daarom was het een schok toen in 2002 in Zweden de Astrid Lindgren Memorial Award werd opgericht. Die prijs levert naast eer en roem wél geld op: 5 miljoen Zweedse Kroon ofwel bijna 500.000 euro. Sindsdien doen IBBY-secties ook voordrachten voor deze prijs.

De prijs ging o.a. naar Bart Moeyaert (in 2019), Guus Kuijer (2012) en Kitty Crowther (2010)

IBBY Nederland ging voor in brede kring zeer gewaardeerde auteurs en illustratoren. Deze keer Tonke Dragt en Thé Tjong-Khing. Hun werk behoeft nauwelijks introductie - en dat laat ik hier dan ook achterwege.

Nu maar duimen dat de geheel Zweedse jury hun werk weet te waarderen...

Het lekkers van planten

Een origineel idee in een mooi vormgegeven boek: Van honingbij tot hagelslag, over al het lekkers dat van planten komt. Als ik 'Over dit boek' goed begrijp kwam het idee van illustrator Marieke van Ditshuizen en vroeg ze culinair journalist Joël Broekaert om mee te doen en de tekst te schrijven.

Dat idee kwam overigens in 2010, toen Marieke van Ditshuizen in Indonesië door het bos liep en zag 'hoe cacao in grote rode peulen aan een iel boompje groeide'. Ze hebben er dus redelijk lang over gedaan.

Welk idee? Nou, om een boek te maken over de oorsprong van veel eetbare zaken die je in onze gematigde streken alleen in de winkel ziet, zoals de cacao uit die rode peulen, thee en koffie. 

Het is echter meer dan dat geworden.

Het boek begint met een lange uitleg over zaden, wat er in zit en hoe ze ontkiemen.

Via de taugé (scheuten) komen we bij de asperges, maar ook bij de wortels.

Als je iets wil opbouwen in het leven, dan heb je een stevige basis nodig. Dat is voor planten niet anders dan voor mensen. Het is niet voor niets dat een babyplantje als eerste een worteltje uit het zaadje steekt. Wortels zorgen voor houvast. Ze verankeren de plant stevig in de grond, zodat die niet wegwaait als het stormt of omvalt als er iemand langsloopt.

Leuk. Wortels als voorraadkamers komen eveneens langs (waaronder pastinaken, schorseneren, bieten, radijsjes  en aardappelen maar ook lotuswortels), en dan komen de bladeren, de stengels en de bloemen en helemaal aan het eind nog schimmels (paddenstoelen en truffels). 

Er zit systeem in dit boek! 

Hoe de voortplanting gaat, wordt gaandeweg ook uitgelegd, en daar komen o.a. de bijen langs, en dus de honing uit de titel.

Al doende komt werkelijk een voorraadkelder aan groente, fruit en noten langs, niet alleen die cacao.

 

 

Het is te merken dat de auteur een lekkerbek is.

Rozen en viooltjes zijn ook lekker om mee te koken, vooral vanwege hun heerlijke geur. Maar de bloemblaadjes zijn zo delicaat dat je ze heel voorzichtig moet behandelen. Banketbakkers bestrijken ze soms met suikerwater. Dan komt er een heel dun, krokant laagje omheen voor de stevigheid.

Je moet het maar net weten..

Net als dat van de vijg:

Een vijg is een bizarre vrucht. 

Eigenlijk is het helemaal geen vrucht: de schil en het vruchtvlees van de vijg zijn de bloembodem. Dat is bij normale bloemen het midden van de bloem dat op het steeltje zit en waar rondom de blaadjes uitsteken. 

Maar bij de vijg is de bloembodem heel groot geworden en zit hij helemaal dichtgevouwen rondom de bloemblaadjes. Als je een vijg openmaakt, zie je allemaal kleine, rode bolletjes. Dat zijn de bloemetjes!

De tekst verdient een pluim - maar de illustraties ook!

De meeste kan ik niet goed weergeven: het zijn dubbelpagina-illustraties en dat redt mijn scanner niet.

Ik vind ze prachtig.

 

Bijzondere uitleg achterin:

Wat extra bijzonder is, is dat dit boek met maar drie kleuren gemaakt is. Wist je dat je met knalroze, citroengeel en felblauw alle kleuren van de hele wereld kunt maken? Bij elke tekening schilderde Marieke de drie kleuren steeds op een apart vel en door die daarna in de computer over elkaar te leggen, kon ze de kleuren mengen.

Ja, magenta, cyaan en geel, de combi komt me bekend voor, al hoort er meestal (en volgens mij ook bij Marieke) zwart bij. Toch een leuke uitleg.

En al met al dus een verrassend, mooi en goed geschreven boek.

 

Broekaert, Joël, & Marieke van Ditshuizen. Van honingbij tot hagelslag, over al het lekkers dat van planten komt. Ploegsma, 2021. ISBN 978 90 216 8148 1, 124 p.

Wensnamen

Grappig, vond ik de uitleg in het persbericht (d.d. 26-5-2021) bij de nieuwe naam van voorheen de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen: de Leesjury.

Onze directeur Sylvie Dhaene licht toe: 'De nieuwe naam is rechttoe rechtaan en zegt duidelijk waar het in de Leesjury om draait: boeken lezen én beoordelen. De afkorting KJV was weliswaar erg ingeburgerd, maar voelde voor ons stilaan gedateerd en er ontbrak een link naar lezen. Met de nieuwe naam is dit helder.'

Volgens mij verwijst niets in de naam Leesjury naar beoordelen. Helder is slechts dat de juryleden geacht worden te lezen. We hopen maar dat ze dat ook doen. Ligt in dit geval ook voor de hand, want anders doen ze voor spek en bonen mee.

 

Sylvie Dhaene is directeur van een instelling met een echte wensnaam: Iedereen Leest.

Was het maar waar. En o ironie, deze Vereniging Zonder Winstoogmerk is juist opgericht omdat niet iedereen leest, vandaar campagnes en programma’s zoals Boekstart, Voorleesweek, Jeugdboekenmaand en de Leesjury. De Vlaamse pendant van de Nederlandse Stichting Lezen. 

Iedereen Leest is net zo'n soort naam als Literatuur zonder leeftijd, dat tijdschrift in pocketvorm dat tot 2019 werd uitgegeven door IBBY Nederland en dat vrijwel uitsluitend ging over jeugdliteratuur. Alle jaargangen van Literatuur zonder leeftijd zijn overigens te vinden in de onvolprezen DBNL.