Toen ik enkele jaren geleden een filmpje zag waarin een olifant voor een enorme spiegel haar eigen gebit inspecteerde, was ik onder de indruk. (Soortgelijk filmpje: hier.)
Had ik niet verwacht.
Sommige dieren hebben meer zelfbewustzijn dan we doorgaans denken. En ook meer gevoelens, denkt onderzoeker Angela Stöger.
Is het dan dus tijd om het antropomorfisme, zoals het toekennen van menselijke eigenschappen en behoeften aan dieren wordt genoemd, te heroverwegen en niet meer als iets negatiefs te beschouwen?
Ik denk het wel. Dieren kunnen voelen en ze voelen niet alleen pijn. De wetenschappelijke bewijzen kunnen we niet meer negeren.
Vast niet, maar onze Angela heeft het hier, op p. 170 van Over zingende muizen en piepende olifanten, eigenlijk alleen over mede-zoogdieren en vogels. Niet over strontvliegen, kruisspinnen, slakken, bedwantsen, mijten, bloedzuigers, regenwormen of kakkerlakken. Laat staan de duizenden bacteriën die ons lijf bevolken, maar ja, volgens de nieuwste indeling van levende wezens zijn dat geen dieren maar vormen ze een categorie apart.
Evenmin heeft ze het over krekels, honingbijen of bosmieren, zeker wel dieren, en met boeiende verschijnselen op het gebied waar dit boek over gaat: dierentaal met gebaren en/of geluiden.
Angela Stöger is heus een serieuze onderzoeker, toch viel me hier en daar de term schattig in, bijvoorbeeld als ze schrijft over haar honden Lili en Lana en als ze zich dankbaar toont dat ze kennis heeft mogen maken met de negen jonge olifanten in opvangcentrum Addo Elephant National Park. Ze lijkt me ook een heel aardige persoon, die bij wijze van spreken geen vlieg kwaad doet.
Wat ze schrijft over dierlijke communicatie en over communicatie tussen soorten dieren onderling (inclusief mens en ander dier) is boeiend en zal vast hout snijden, ze zuigt het niet uit haar duim en vermeldt haar bronnen in een lange literatuurlijst achterin, maar zoals boven al gesuggereerd heeft ze het voortdurend over dieren terwijl ze hoofdzakelijk (niet uitsluitend) zoogdieren en vogels bedoelt en dat geldt met name voor haar pleidooien om er met meer aandacht mee om te gaan en beter naar ze te luisteren.
Haar specialiteit is bioakoestiek. Wellicht verklaart dat iets. Zij trekt er met haar medewerkers op uit om geluiden van dieren te registreren. Afgezien van de eveneens soms luidruchtige insecten kom je dan al snel uit bij de gewervelde dieren en dan vooral bij vogels en zoogdieren, naast kikkers en padden (waarover ze het nu en dan wel heeft) toch de meest luidruchtige gewervelden.
Het leverde een onderhoudend boek op, zeker ook toegankelijk voor een beetje leesvaardige twaalfplussers. Prettig is bovendien dat er voorbeelden van geluiden zijn opgenomen middels een tiental QR-codes die leiden naar een website van Christian Brandstätter Verlag, de uitgeverij van het Duitse origineel. Kunnen we tenminste hóren waarover ze het heeft! (Zie ook hier.)
Stöger, Angela. Over zingende muizen en piepende olifanten; hoe dieren communiceren en wat wij kunnen leren als we echt naar ze luisteren. Vert. Klaske Kamstra. Noordboek, 2022. Oorspr.: Von Singenden Mäusen und quietschenden Elefanten, 2021.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten